Η νύχτα έπεφτε στη γερμανική πρωτεύουσα και ο Γερμανός Καγκελάριος στεκόταν στο μπαλκόνι της Καγκελαρίας, αγναντεύοντας το Βερολίνο δίπλα στον Γάλλο ομόλογό του ο οποίος έκανε χειρονομίες και του μιλούσε για την Ευρώπη. Δεν πρόκειται για μια καρικατούρα προηγούμενων δεκαετιών αλλά για επίσημο ενσταντανέ το οποίο αναρτήθηκε στο Twitter από το λογαριασμό της γερμανικής κυβέρνησης και το οποίο δείχνει τον «αποστασιοποιημένο» Όλαφ Σολτς με την πλάτη του γυρισμένη στο φακό τη στιγμή που ο Εμανουέλ Μακρόν του μιλά προφανώς για την τρέχουσα γεωπολιτική και ενεργειακή κρίση.
Τη στιγμή που η Ευρώπη «λυγίζει» υπό το βάρος των κρίσεων που έχει προκαλέσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο Σολτς έχει -μεν- μιλήσει για αλληλεγγύη, αλλά όπως όλα δείχνουν χαράζει τη δική του «Autobahn» από την κρίση μόνο για τη χώρα του. Είτε πρόκειται για την αποφυγή στήριξης της Ουκρανίας με οπλισμό, είτε για την αντιμετώπιση των αυξημένων τιμών ενέργειας, η προσέγγισή του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως μία επιστροφή στην πρώτη στροφή του παλιού εθνικού ύμνου της χώρας που συνέθεσε ο Γιόζεφ Χάυντν: «Deutschland Über Alles».
Το σχέδιο στήριξης της γερμανικής οικονομίας ενάντια στην ενεργειακή κρίση, ύψους €200 δισ., προκάλεσε δριμύτατες αντιδράσεις από πολλούς Ευρωπαίους πολιτικούς την προηγούμενη εβδομάδα. Ο Πολωνός πρωθυπουργός, για παράδειγμα, χαρακτήρισε τον Σολτς ως «εγωιστή που καταστρέφει την ενιαία αγορά». Η ανησυχία των υψηλόβαθμων πολιτικών αλλά και της ευρύτερης ευρωπαϊκής κοινότητας έγκειται στο ό,τι το τεράστιο αυτό πακέτο στήριξης θα δώσει στη γερμανική βιομηχανία ένα άδικο πλεονέκτημα σε σχέση με τις βιομηχανίες των λοιπών κρατών-μελών.
«Η πλουσιότερη χώρα, η ισχυρότερη χώρα της Ε.Ε., προσπαθεί να χρησιμοποιήσει την κρίση ως μέσο αθέμιτου ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά. Αυτό δεν είναι δίκαιο και δε θα πρέπει να επιτραπεί», τόνισε ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι σε δηλώσεις του από την Πράγα την περασμένη Παρασκευή.
Την άποψή του φαίνεται πως συμμερίζονται και η πρωθυπουργός της Φινλανδίας Σάνα Μάριν και η ηγέτης της Εστονίας Κάγια Κάλλας, οι οποίες προσέγγισαν το θέμα με πιο διπλωματικό τρόπο. «Πρέπει να βρούμε μία κοινή λύση, αλλιώς οι χώρες χωρίς την αναγκαία δημοσιονομική δυνατότητα δε θα μπορέσουν να τα βγάλουν πέρα όπως οι υπόλοιπες», τόνισε η Κάλλας.
Ο Σολτς, από την πλευρά του, υπεραμύνθηκε των αποφάσεων του Βερολίνου, τονίζοντας πως άλλες ευρωπαϊκές χώρες κάνουν παρόμοια βήματα. Παρ’ όλα αυτά, το μέγεθος των κρατικών αυτών προγραμμάτων ωχριά απέναντι στο γερμανικό.
Μονομερείς αποφάσεις…
Αυτό που ανησυχεί περισσότερο τους Ευρωπαίους ηγέτες, όμως, είναι η «κακή συνήθεια» που έχουν οι Γερμανοί ρυθμιστές στο να λαμβάνουν μονομερείς αποφάσεις που αφορούν μόνο τη χώρα τους σε περιόδους κρίσεων, κάτι που προφανώς υποσκάπτει την ενότητα της Ε.Ε.
Αν και ο Γερμανός Καγκελάριος έχει πολλάκις τονίσει πως η επιθετικότητα της Ρωσίας έχει ενισχύσει την αλληλεγγύη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο ίδιος φαίνεται πως δε θέλει να λάβει μέρος στην όλη προσπάθεια. Λίγες ώρες μετά την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, για παράδειγμα, ο Σολτς ανακοίνωσε τη δημιουργία νέου ειδικού ταμείου (Sondervermögen) ύψους €100 δισ. για τη στήριξη της γερμανικής και όχι της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Παράλληλα, η προσέγγιση της γερμανικής κυβέρνησης σε ό,τι αφορά τις ελλείψεις το φετινό χειμώνα έχει προσηλωθεί μόνο «στα του οίκου του» παρά σε ό,τι αφορά ολόκληρη την Ευρώπη.
Την προηγούμενη εβδομάδα ο Σολτς επισκέφτηκε την Ισπανία όπου έκανε έκκληση προς επιτάχυνση της ολοκλήρωσης νέου αγωγού φυσικού αερίου μέσω της Ιβηρικής Χερσονήσου προς τη Βόρεια Ευρώπη για αντιστάθμιση των ελλείψεων από τη Ρωσία. Ο Μακρόν, από την πλευρά του, έχει αντισταθεί στον αγωγό, ο οποίος θα «περνάει» από τη Γαλλία, τονίζοντας πως το σχέδιο δεν είναι οικονομικά βιώσιμο. Την άποψη του Μακρόν συμμερίζεται και η Κομισιόν, αλλά ο Γερμανός Καγκελάριος έχει αγνοήσει και τις δύο πλευρές, μελετώντας επιλογές αποφυγής των γαλλικών εδαφών.
Πολλοί, σύμφωνα με το Politico, θα μπορούσαν να ισχυριστούν πως ο Σολτς εξελέχθη γι αυτόν ακριβώς το λόγο: να ηγηθεί της Γερμανίας και όχι της Ε.Ε. Παρ’ όλα αυτά, ο Γερμανός πολιτικός έχει πολλές φορές αναφερθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως τον «κινητήριο μοχλό» της πολιτικής του πραγματικότητας.
Ο Σολτς επισκέφθηκε την Πράγα στα τέλη Αυγούστου, μιλώντας για την Ευρώπη από το ιστορικό Charles University: «Πολλοί πολίτες κάνουν εκκλήσεις για τη δημιουργία μίας κυρίαρχης και γεωπολιτικά δυνατότερης Ευρωπαϊκής Ένωσης τα τελευταία χρόνια, η οποία θα αναγνωρίζει τη σημασία και τη στάση της τόσο απέναντι στην ιστορία όσο και προς τον υπόλοιπο κόσμο. Οι ιστορικές αποφάσεις που λάβαμε ως Ε.Ε. τους τελευταίους μήνες μας έχουν φέρει πιο κοντά στον στόχο αυτό». Ο Σολτς έχει αναφερθεί και πιο πρόσφατα στο ρόλο της Γερμανίας ως «ηγέτιδα της Ευρώπης», τονίζοντας πως «λαμβάνουμε υπόψη το ρόλο μας αυτόν πολύ σοβαρά», σε πρόσφατη συνέντευξή του στην ισπανική εφημερίδα El País.
… ή κούφιες υποσχέσεις;
H υπόλοιπη Ευρώπη δεν έχει πειστεί από τη ρητορική του, αφού οι κινήσεις του Βερολίνου «λένε άλλα». Αν και πολλές από τις χώρες της Ε.Ε. θέλουν την ισχύ και τα χρήματα της Γερμανίας στην Ένωση, δεν είναι πεπεισμένες όσον αφορά για την ηγετική της ικανότητα, δεδομένης της χρόνιας ρητορικής «διαλόγου» της Μέρκελ με τον Πούτιν η οποία οδήγησε στην τρέχουσα κρίση.
Η ψυχρή αντιμετώπιση απέναντι στις κούφιες υποσχέσεις της Γερμανίας παρά τις στομφώδεις ομιλίες του Σολτς είναι αισθητή σε όλα τα μήκη και πλάτη της Ένωσης, ιδιαίτερα μετά από την απόφαση για το πακέτο των 200 δισ. ευρώ.
Παρ’ όλα αυτά, όλα δείχνουν πως ο Γερμανός Καγκελάριος δεν είναι διατεθειμένος να το βάλει κάτω. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του Politico, το κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών του Σολτς βρίσκεται πια στην τρίτη θέση, με ποσοστό 10% υπό την κεντροδεξιά συμμαχία των Χριστιανοδημοκρατών. Οποιαδήποτε πιθανή οπισθοδρόμηση σε ό,τι αφορά το πακέτο στήριξης θα αποτελέσει «ταφόπλακα» στη σταθερότητα της κυβέρνησης συνεργασίας του.
Όλα αυτά υποδεικνύουν πως η Ευρώπη θα παραμείνει στη ρητορική, αλλά όχι στο μυαλό του Σολτς, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τις αποφάσεις του για την ενεργειακή κρίση. Αστείο, σύμφωνα με το Politico, είναι το γεγονός πως ο Σολτς είχε αναφερθεί στο τραγούδι των οπαδών της Λίβερπουλ «You’ll Never Walk Alone» ως χαρακτηριστικό της Ευρώπης, αλλά όπως όλα δείχνουν προσπαθεί να αποφύγει όσο μπορεί τις… πρόβες της χορωδίας.
Διαβάστε ακόμη
Ενεργειακή κρίση: Στροφή σε ηλιακούς θερμοσίφωνες και θερμικά ηλιακά συστήματα