Συχνά τα αποκαλούν «νέο πετρέλαιο». Αν και ο χαρακτηρισμός φαντάζει υπερβολικός, στηρίζεται σε κάποια «σκληρά δεδομένα»: τα μικροκυκλώματα-chips αποτελούν παγκοσμίως κλάδο ύψιστης στρατηγικής σημασίας και βασικό πυλώνα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Τα τελευταία τρία χρόνια, Ηνωμένες Πολιτείες και Ευρώπη συνειδητοποίησαν πόσο εξαρτημένες είναι για τους πολύτιμους αυτούς πόρους, αφού όλα τα τσιπ προηγμένης τεχνολογίας παράγονται σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα σε Ταϊβάν και Κορέα.
Για να θεραπεύσει αυτή την παθογένεια, η Ευρώπη συνέστησε την Πράξη για τα Μικροκυκλώματα (Chips Act), που προβλέπει τη διάθεση 43 δισεκατομμυρίων ευρώ με σκοπό να αυξηθεί η παραγωγή μικροκυκλωμάτων στην Ευρώπη από 8% σήμερα σε 20% μέχρι το 2030. Ο μεγαλύτερος όγκος των επενδύσεων του Chips Act, περίπου 32 δισ. από τα 43 δισεκατομμύρια, αφορούν στην προσέλκυση επενδύσεων από πολυεθνικές εταιρείες όπως οι TSMC, Intel, Global Foundries, ST Microelectronics.
Ήδη χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία υποδέχονται τις πρώτες μεγάλες μονάδες παραγωγής, αφού τα ανεπτυγμένα οικοσυστήματά τους συνεισφέρουν σε πολλαπλά τμήματα της αλυσίδας αξίας των chips (σχεδίαση, υλικά, μηχανήματα παραγωγής αλλά και ολοκληρωμένες μονάδες παραγωγής τσιπ-foundries). Παράλληλα οι χώρες αυτές διαθέτουν ακμάζουσα εγχώρια βιομηχανία που ενσωματώνει τα chips σε παντός είδους συσκευές, εξοπλισμό και μηχανήματα.
Μέσα σε αυτό το σκληρά ανταγωνιστικό περιβάλλον, η Ελλάδα διεκδικεί μερίδιο της πίτας και, όπως αποκαλύπτει στο newmoney ο Μανώλης Ζερβάκης, πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Εταιριών Αναδυόμενων Τεχνολογιών (HETiA), έχουν ήδη ξεκινήσει οι πρώτες συζητήσεις με μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες του χώρου των ημιαγωγών για να υλοποιήσουν επενδύσεις στην Ελλάδα είτε με την δημιουργία κέντρων σχεδιασμού είτε με υποδομές κατασκευής, χαρακτηρισμού και συσκευασίας.
«Στην Ελλάδα το οικοσύστημα των επιχειρήσεων που ασχολούνται με τα μικροκυκλώματα είναι συγκριτικά πολύ μικρό, και εξειδικευμένο σχεδόν αποκλειστικά στο τμήμα της αλυσίδας αξίας που αφορά στη σχεδίαση chips» εξηγεί ο Μ. Ζερβάκης. «Στα πλαίσια του Chips Act πρωταρχική ανάγκη είναι να ενδυναμώσουμε ακόμα περισσότερο το ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα και να καταστούμε ένα παγκόσμιο κέντρο σχεδιασμού μικροκυκλωμάτων. Επιπλέον είναι στρατηγικής σημασίας, η Ελλάδα να αποκτήσει μέσω ιδιωτικών επενδύσεων την δυνατότητα πιλοτικών γραμμών κατασκευής πρωτοτύπων και ταυτόχρονα να αποκτήσει υποδομές για χαρακτηρισμό και συσκευασία σε επίπεδο δισκίου (wafer). Η περαιτέρω ωρίμανση και μεγέθυνση του τοπικού οικοσυστήματος κρίνεται απαραίτητη για να γίνει η Ελλάδα πιο ελκυστική για ακόμα μεγαλύτερες επενδύσεις στο χώρο των ημιαγωγών και στην δημιουργία μιας μονάδας παραγωγής chips (foundry).»
Οι 1.500 Έλληνες των ημιαγωγών
Στην Ελλάδα υπάρχουν εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο των ημιαγωγών από την δεκαετία του 1990 με την ΗΕΤΙΑ (Σύνδεσμος Ελληνικών Εταιρειών Αναδυόμενων Τεχνολογιών) να είναι η βιομηχανική ένωση που ιδρύθηκε για να βοηθήσει την περαιτέρω ανάπτυξη του οικοσυστήματος μέσα από δράσεις δικτύωσης και εξωστρέφειας.
Σήμερα στην Ελλάδα ανθεί ένα υψηλών δεξιοτήτων οικοσύστημα σχεδιασμού chips με περισσότερες από 20 εταιρείες διαφόρων μεγεθών, από νεοφυείς μέχρι κέντρα σχεδιασμού και ανάπτυξης λογισμικού σχεδίασης μεγάλων πολυεθνικών. Οι εταιρείες αυτές απασχολούν αθροιστικά περίπου 1500 εργαζόμενους. Η πλειονότητα δραστηριοποιείται στη σχεδίαση εξειδικευμένων chips υψηλών συχνοτήτων σε τεχνολογίες αιχμής (RFICs, mm-wave ICs) με χρήσεις σε εφαρμογές ασύρματων επικοινωνιών, 5G/6G αλλά παράλληλα υπάρχουν εταιρείες που αναπτύσσουν εργαλεία σχεδιασμού, κυκλώματα για video/graphics ( GPUs/ video IPs), αισθητήρες βασισμένους σε τεχνολογία MEMS και μικτά αναλογικά-ψηφιακά κυκλώματα ανάγνωσης και επεξεργασίας για εφαρμογές smartwatches, industry 4.0 και γενικότερα ΙοΤ.
«Το πλεονέκτημα της Ελλάδας βρίσκεται στο εξαιρετικής ποιότητας ανθρώπινο δυναμικό, όπου σημαντικός αριθμός προσωπικού έχει πλέον αναπτύξει σημαντική εξειδικευμένη εμπειρία στο σχεδιασμό και στην ανάπτυξη ολοκληρωμένων κυκλωμάτων και αισθητήρων» σημειώνει ο Μ. Ζερβάκης. «Βασική προϋπόθεση για την περαιτέρω ανάπτυξη του εγχώριου οικοσυστήματος και προσέλκυσης μεγάλων επενδύσεων από το εξωτερικό είναι η εξασφάλιση εξειδικευμένου προσωπικού για την στελέχωση των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας. Προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να δοθούν επιπλέον κίνητρα για τον επαναπατρισμό Ελλήνων από το εξωτερικό αλλά και την μετακίνηση αλλοδαπών εξειδικευμένων μηχανικών στην Ελλάδα. Σημαντικότατη θα είναι και η λήψη μέτρων για την εκπαίδευση προσωπικού σε νέες δεξιότητες που απαιτούνται για τον χώρο των μικροκυκλωμάτων.»
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της HETIA τα επόμενα 5 χρόνια θα χρειαστούν περισσότεροι από 500 εξειδικευμένοι επιστήμονες για την εγχώρια βιομηχανία chips.
«Αυτή τη στιγμή η εύρεση προσωπικού αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσει η χώρα άμεσα ώστε να αναπτυχθεί περαιτέρω το εγχώριο οικοσύστημα υψηλής τεχνολογίας συμπεριλαμβανομένων και των μικροκυκλωμάτων» τονίζει ο Μ. Ζερβάκης. «Πράγματι οι εταιρείες του οικοσυστήματος των μικροκυκλωμάτων στην Ελλάδα δυσκολεύονται να βρουν το εξειδικευμένο προσωπικό που χρειάζονται για την ανάπτυξή τους. Η διαθεσιμότητα εξειδικευμένου ταλέντου βρίσκεται ψηλά και στη λίστα των κριτηρίων αξιολόγησης χωρών υποψηφίων προς πιθανή επένδυση για τις περισσότερες εταιρείες του οικοσυστήματος των ημιαγωγών. Το πρόβλημα διαθεσιμότητας ταλέντου προσωρινά αντιμετωπίζεται με την πρόσληψη προσωπικού χωρίς εμπειρία, είτε σε θέσεις πλήρους απασχόλησης είτε μέσω πρακτικών εργασιών, και με την εκπαίδευση του από τις ίδιες τις εταιρείες. Είναι όμως σημαντικό να γίνουν δράσεις σε εθνικό επίπεδο που θα διευκολύνουν μεν τις επιχειρήσεις να αναπτυχθούν γρηγορότερα, αλλά κυρίως θα διευκολύνουν τους υποψήφιους εργαζόμενους στον κλάδο. Προς αυτή την κατεύθυνση, η ΗΕΤΙΑ έχει αναλάβει πρωτοβουλία και προσπαθεί να συνεργαστεί με τα ακαδημαϊκά ιδρύματα ώστε από την μια πλευρά αυτά να εμπλουτίσουν τον κύκλο σπουδών τους προς την κατεύθυνση των μικροκυκλωμάτων και από την άλλη να δημιουργηθούν περισσότερες εξειδικευμένες μεταπτυχιακές σπουδές. »
Τα επόμενα βήματα
Η αλυσίδα αξίας των μικροκυκλωμάτων περιλαμβάνει πέραν του σχεδιασμού, την παραγωγή των πρωτότυπων chips, τον χαρακτηρισμό τους με μετρήσεις επιδόσεων και λειτουργικότητας και την εξειδικευμένη συσκευασία τους για να πάρουν την τελική τους μορφή. Σήμερα στην Ελλάδα δεν υπάρχουν αντίστοιχες υποδομές.
«Είναι στρατηγικής σημασίας για την Ελλάδα να αποκτήσει αρχικά τη δυνατότητα πιλοτικών γραμμών κατασκευής πρωτοτύπων και ταυτόχρονα να αποκτήσει υποδομές για χαρακτηρισμό και συσκευασία σε επίπεδο δισκίου (wafer). Η υλοποίηση ολόκληρης της αλυσίδας αξίας των μικροκυκλωμάτων στην χώρα θα επιτρέψει στην απόκτηση δεξιοτήτων που σήμερα λείπουν και θεωρούνται απαραίτητες για την μεγέθυνση του οικοσυστήματος. Η δημιουργία νέων υποδομών και η ωρίμανση του οικοσυστήματος κρίνεται απαραίτητη για να γίνει η Ελλάδα ακόμα πιο ελκυστική για μεγάλες επενδύσεις στο χώρο των ημιαγωγών» περιγράφει ο Μ. Ζερβάκης, που τονίζει παράλληλα ότι τα οφέλη από μία μεγάλη επένδυση για τη δημιουργία μονάδας μαζικής παραγωγής chips θα είναι αλυσιδωτά:
«Το αντίκτυπο για την ελληνική οικονομία θα είναι τεράστιο καθώς και άλλες μεγάλες επενδύσεις από αντίστοιχες πολυεθνικές στον χώρο θα ακολουθήσουν αφού το αντίστοιχο ρίσκο θα έχει μειωθεί εκθετικά» μας είπε. «Παράλληλα θα γίνουν οι απαραίτητες μεγάλης κλίμακας παρεμβάσεις στις υποδομές, όπως για παράδειγμα η αναβάθμιση του δικτύου μεταφορών ή η εξασφάλιση σταθερής και φθηνής ενέργειας. Επιπλέον η κάθε λογής βιομηχανία που ενσωματώνει chips σε τελικά προϊόντα (smartwatches, τηλεοράσεις, οχήματα, ιατρικές συσκευές, κ.α.) θα αναπτυχθεί σημαντικά ενώ καινούρια εργοστάσια θα δημιουργηθούν. Νέες θέσεις απασχόλησης θα δημιουργηθούν στο οικοσύστημα των ημιαγωγών και πολλές περισσότερες στις παράπλευρες δραστηριότητες. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Ελλάδας θα επιταχυνθεί ενώ ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας θα αυξηθεί. Είναι σημαντικό επίσης να σημειωθεί ότι η οικονομία της χώρας θα είναι πιο ανθεκτική στις κρίσεις, όπως η πανδημία. Αντίστοιχα παραδείγματα μικρών χωρών που επενδύσεις στο χώρο των ημιαγωγών είχαν σημαντικό αντίκτυπο στην οικονομία και την ανάπτυξη της χώρας είναι το Ισραήλ και η Ιρλανδία.»
Διαβάστε ακόμη
Μητσοτάκης: Αυτές είναι οι νέες ρυθμίσεις από 36 έως 120 δόσεις στην εφορία (vid)
Le Point: «O σεισμός στην Τουρκία έφερε στο φως τη διαφθορά του καθεστώτος Ερντογάν»