Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν για μία ακόμα φορά οι επιστήμονες καλώντας σε δράσεις για την άμεση αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η αποτυχία να περιοριστεί η περιβαλλοντική κρίση, τα ολοένα συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα και οι φυσικές καταστροφές που τα συνοδεύουν προβλέπεται ότι θα μας απειλούν για τα επόμενα 10 χρόνια. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από την Παγκόσμια Έκθεση Κινδύνου 2023 του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ. Οι δραματικές αυτές επιπτώσεις δεν αφήνουν ανεπηρέαστους ούτε τους τροπικούς παγετώνες στην Ινδονησία, οι οποίοι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών ενδέχεται να εξαφανιστούν εντελώς μέχρι το 2026! Η αρμόδια μετεωρολογική και γεωφυσική υπηρεσία της χώρας προειδοποιεί ότι οι «αιώνιοι παγετώνες» στο όρος Τζαγιαγουίτζαγια εξαιτίας της αύξησης της θερμοκρασίας μπορεί να λιώσουν ακόμα και νωρίτερα από το 2026 με σοβαρές συνέπειες για το οικοσύστημα και τη στάθμη της θάλασσας.
Τι είναι οι τροπικοί παγετώνες;
Οι λέξεις «παγετώνας» και «τροπικοί» μοιάζουν ασύνδετες με την πρώτη ματιά. Όμως, όπως ακριβώς συμβαίνει στα ψυχρότερα κλίματα, οι τροπικοί παγετώνες σχηματίζονται σε ψηλές οροσειρές τροπικών περιοχών όπου η θερμοκρασία πέφτει τόσο χαμηλά που μετατρέπει τη βροχή σε χιόνι.
Εξαιτίας της αυξανόμενης θερμοκρασίας σε παγκόσμιο επίπεδο, οι τροπικοί παγετώνες συρρικνώνονται και πλέον συναντώνται σε λίγες περιοχές όπως τα Ιμαλάια, οι Άνδεις, οροσειρές της Αφρικής και της Ανατολικής Ινδονησίας.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Ντονάλντι Περμάνα, συντονιστή για την κλιματική έρευνα στην Μετεωρολογική, Κλιματολογική και Γεωφυσική Υπηρεσία της Ινδονησίας, οι περισσότεροι από αυτούς τους τροπικούς παγετώνες υποχωρούν ως συνέπεια της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της κλιματικής αλλαγής.
«Η τήξη των τροπικών παγετώνων συνδέεται με την κλιματική αλλαγή», είπε στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ προσθέτοντας ότι «δεν υπάρχει τίποτα που να τους προστατεύει από την αύξηση της θερμοκρασίας».
Γιατί λιώνουν οι τροπικοί παγετώνες;
Στην επαρχία Παπούα της Ινδονησίας οι «αιώνιοι» παγετώνες συρρικνώθηκαν κατά 3/4 σε διάστημα 11 ετών (2010-2021) και η συνολική τους έκταση μειώθηκε από τα 2,4 τετραγωνικά χιλιόμετρα που υπολογιζόταν το 2000 σε 0,23 τετραγωνικά χιλιόμετρα, δηλαδή λιγότερο του 1/10 από το αρχικό τους μεγέθους.
Παρότι οι κορυφές του όρους Τζαγιαγουίτζαγια αγγίζουν τα 5.000 μέτρα και βρέχονται για περίπου 300 ημέρες το χρόνο, η αυξανόμενη θερμοκρασία σημαίνει ότι η βροχή δε μετατρέπεται πλέον σε χιόνι, με αποτέλεσμα οι παγετώνες να λιώνουν.
Μολονότι όλα αυτά είναι γνωστά, επιστήμονες όπως ο Περμάνα προειδοποιούν τώρα ότι ο συνδυασμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της μετάβασης του καιρικού συστήματος της Γης σε μια θερμότερη φάση θα μπορούσε να σημάνει το τέλος των λεγόμενων «αιώνιων» παγετώνων. Το φαινόμενο επηρεάζει και άλλους τροπικούς παγετώνες, με τον ρυθμό τήξης τους να αυξάνεται ραγδαία.
«Όταν ήμουν στο σχολείο, έμαθα ότι λέγονται αιώνιοι παγετώνες γιατί υπάρχουν από πάντα», δήλωσε ο Περμάνα. Ωστόσο, «από την τακτική μας παρακολούθηση, βλέπουμε τώρα ότι είναι απίθανο οι παγετώνες να επιβιώσουν».
Ποιες οι επιπτώσεις;
Το καλοκαίρι του 2023 ήταν το θερμότερο που έχει καταγραφεί και ο Ιούλιος του 2023 ανακηρύχθηκε ως ο θερμότερος μήνας στον πλανήτη εδώ και 120.000 χρόνια, με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ να αναφέρει ότι η αύξηση της θερμοκρασίας αποδίδεται τόσο στην κλιματική αλλαγή όσο και στο φαινόμενο Ελ Νίνιο που συνδέεται με την αύξηση των θερμοκρασιών της επιφάνειας του ωκεανού στον κεντρικό και ανατολικό τροπικό Ειρηνικό.
Οι παγετώνες είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στις κλιματικές αλλαγές και αποτελούν τους ορατούς δείκτες της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Στις τροπικές περιοχές, μια ακραία ξηρή περίοδος θα μπορούσε να δώσει το τελικό χτύπημα στους «αιώνιους» παγετώνες και τους υπόλοιπους παγετώνες στον κόσμο.
«Η αύξηση της θερμοκρασίας είναι απλώς το πρώτο βήμα πριν το λιώσιμο των πάγων», δήλωσε ο Περμάνα συμπληρώνοντας πως όσο εξαφανίζονται οι πάγοι, τα βουνά μένουν σταδιακά γυμνά και όσο αυτό συμβαίνει η περιοχή απορροφά περισσότερη ακτινοβολία, η οποία υπό κανονικές συνθήκες θα αντανακλούσε στο χιόνι και τον πάγο. Αυτό, όπως εξήγησε ο επιστήμονας αποδεικνύει ότι ο παγετώνας «δε λιώνει μόνο στην κορυφή, αλλά και στη βάση του».
Η ζωή των τοπικών κοινοτήτων δεν απειλείται μόνο από την εξαφάνιση του παγετώνα, αλλά και από τις πλημμύρες που ενδέχεται να ακολουθήσουν.
«Παρότι αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα στην Παπούα, οι κάτοικοι των Άνδεων για παράδειγμα εξαρτώνται από το πόσιμο νερό που πηγάζει από τους παγετώνες κατά τις ξηρές περιόδους», πρόσθεσε ο Περμάνα. «χωρίς τους παγετώνες, λοιπόν, θα πρέπει να αναζητήσουν άλλες πηγές από όπου θα λαμβάνουν νερό για την επιβίωσή τους».
Το λιώσιμο των πάγων συμβάλλει και στην άνοδο της στάθμης των θαλασσών που έχει ήδη παρατηρηθεί στις πολικές περιοχές.
Τι μπορεί να γίνει;
Μετά την τελευταία έκθεση της Βρετανικής Ανταρκτικής Έρευνας (BAS) ο γενικός γραμματέας του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, καθηγητής Γιούκα Πέτερι Ταάλας, μιλώντας στο δίκτυο Sky News, δήλωσε ότι έχει χαθεί ήδη η μάχη ενάντια στο λιώσιμο των παγετώνων και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας σε παγκόσμιο επίπεδο. Προέβλεψε, μάλιστα, πως οι αλλαγές στη θερμοκρασία θα μπορούσαν να αποτελέσουν σταθερά για χιλιάδες χρόνια δεδομένων των υψηλών επιπέδων διοξειδίου του άνθρακα που έχουν ήδη συγκεντρωθεί στην ατμόσφαιρα. Όπως επισημαίνει το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ η Ινδονησία αντιμετωπίζει μια μοναδική πρόκληση, καθώς όχι μόνο συγκεντρώνει υψηλό ποσοστό άνθρακα, αλλά είναι και ο κυριότερος εξαγωγέας άνθρακα στον κόσμο. Η χώρα, βέβαια, έχει θέσει τον φιλόδοξο στόχο μηδενικών εκπομπών μέχρι το 2060.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση Κινδύνου 2023 του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ η αδυναμία να περιοριστεί η κλιματική αλλαγή, οι φυσικές καταστροφές, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις θεωρούνται από τους επιστήμονες μερικοί από τους μεγαλύτερους κινδύνους της επόμενης δεκαετίας και απαιτείται ενισχυμένη συλλογική δράση για να αποτραπούν.
Photo: Wikipedia/Enda Kaban
Διαβάστε ακόμη
Τα «κόλπα» των ιδιοκτητών για να γλιτώσουν φόρους από τα Airbnb
Ενέργεια: «Πράσινο» Σαββατοκύριακο με τιμές… προ κρίσης
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ