Στην Αυστραλία οι δασικές πυρκαγιές είναι συχνές και καταστροφικές, καταστρέφοντας τεράστιες εκτάσεις και απειλώντας εκατοντάδες διαφορετικά ζωικά είδη που εγκλωβίζονται στις φλόγες. Η επιβίωσή τους, επομένως, απαιτεί ευφυΐα και προσαρμοστικότητα που όπως αποδεικνύεται έχουν οι λεγόμενες «νυσταγμένες» σαύρες Tiliqua rugosa.
Το ερπετό που φέρει το προσωνύμιο αυτό εξαιτίας της φαινομενικά αργής και νωχελικής του φύσης, έχει αναπτύξει έναν μηχανισμό που του επιτρέπει να γλιτώνει από τη φωτιά.
Έχει εξελιχθεί να μυρίζει, να αναγνωρίζει τον καπνό ακόμα και σε μεγάλες αποστάσεις και να αντιδρά στον κίνδυνο.
Μελέτη που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο Μακουάρι στην Αυστραλία και δημοσιεύθηκε στο Biology Letters αναφέρει πως αυτό το αντανακλαστικό μπορεί να είναι καθοριστικό για τη ζωή της σαύρας σε ένα κλίμα που μεταβάλλεται διαρκώς.
Πώς, όμως, κατέληξαν στο συμπέρασμα αυτό; Όπως εξηγούν οι ερευνητές, ήταν αρκετό ένα λάθος για να αποκαλυφθεί αυτή η ξεχωριστή ικανότητα.
Όταν μέλη του προσωπικού στον Ζωολογικό Κήπο Όντομπον στη Νέα Ορλεάνη έκαψαν κατά λάθος το μεσημεριανό γεύμα τους, συνειδητοποίησαν ότι δεν ήταν οι μόνοι που μύρισαν την έντονη μυρωδιά του καπνού. Οι αυστραλιανές σαύρες που βρίσκονταν στο χώρο τους, άρχισαν να κουνάνε γρήγορα τη γλώσσα τους, να περπατούν και να προσπαθούν να βγουν από τα κλουβιά τους. Οι φύλακες υπέθεσαν ότι, ακόμα και αν οι σαύρες είχαν ως επί το πλείστον εκτραφεί σε αιχμαλωσία, η εξελικτική τους πορεία κι η επαφή τους με τη φωτιά στον τόπο καταγωγής τους εξηγούσε την έντονη αντίδραση τους. Επισημαίνεται πως οι σαύρες πριν μεταφερθούν στον ζωολογικό κήπο ζούσαν κοντά στη λίμνη Βικτώρια, νοτιοδυτικά της Νέας Νότιας Ουαλίας, στην Αυστραλία, όπου έχουν καταγραφεί πυρκαγιές μεσαίας έντασης.
«Πολλά ζώα από περιοχές ευάλωτες σε πυρκαγιές, όπως η Αυστραλία, φαίνεται να έχουν αυτή τη θαυμάσια ικανότητα να επιβιώνουν από την καταστροφή των ενδιαιτημάτων τους. Η μελέτη μας καταδεικνύει ότι ορισμένες σαύρες αναγνωρίζουν έμφυτα τον καπνό ως ένδειξη ότι πλησιάζει φωτιά και αντιδρούν τρέχοντας μακριά», δήλωσε ο επικεφαλής συντάκτης Κρις Τζόλι του Πανεπιστημίου Μακουάρι.
Τη στιγμή, δε που οι πυρκαγιές εντείνονται εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα ζώα καταφέρνουν να ξεφύγουν από αυτές, είναι σημαντική.
«Καθώς οι πυρκαγιές γίνονται πιο συχνές, έντονες και απρόβλεπτες – συμπεριλαμβανομένων και οικοτόπων που σπάνια καίγονταν στο παρελθόν, όπως τα τροπικά δάση – πρέπει να γνωρίζουμε ποια είδη μπορούν να ανταποκριθούν στις ενδείξεις πυρκαγιάς και ποια είναι τα πιο ευάλωτα», πρόσθεσε ο ειδικός.
Οι ειδικοί εξηγούν στην έκθεση ότι ορισμένα από τα άτομα μπορεί να μην έχουν βιώσει ποτέ φωτιά, γεγονός που υποδηλώνει ότι η αντίδρασή τους σε αυτή αποτελεί μία εξελιγμένη, έμφυτη συμπεριφορά.
Η αναγνώριση του καπνού ως προάγγελος φωτιάς υποδηλώνει ότι ανάλογες αντιδράσεις μπορεί να είναι διαδεδομένες μεταξύ των ζώων που εξελίχθηκαν μαζί με τη φωτιά.
Πράγματι, όπως αναφέρουν, υπάρχουν κάποια ζωικά είδη στην Αυστραλία, όπως τα οπόσουμ νάνοι (Cercartetus nanus) κι οι νυχτερίδες Γκουντ (Nyctophilus gouldi) που ξυπνούν από το λήθαργο μόλις αντιληφθούν τη φωτιά. Την ίδια ώρα, οι μεσογειακές σαύρες (Psammodromus algirus) από ενδιαιτήματα επιρρεπή σε πυρκαγιές αντιδρούν πιο έντονα στη μυρωδιά του καπνού από ό,τι οι σαύρες από ενδιαιτήματα όπου η φωτιά είναι σπάνια.
Βέβαια, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι «νυσταγμένες» σαύρες μπορεί να τη μυρίζονται, αλλά δεν ακούν τη φωτιά, υποδεικνύοντας ότι η αντίδρασή τους είναι συντονισμένη με οσφρητικά ερεθίσματα.
Η έρευνα αναδεικνύει την ανάγκη κατανόησης των στρατηγικών επιβίωσης των ζώων τη στιγμή που οι πυρκαγιές γίνονται όλο πιο καταστροφικές και η απώλεια βιοποικιλότητας επιταχύνεται.
Διαβάστε ακόμη
Πετρέλαιο θέρμανσης: Πού θα κινηθούν οι τιμές – Μείωση σε 19 νησιά από 1-1-2026 λόγω ΦΠΑ
Πρόστιμα έως 5.000 ευρώ ή 12 συντάξεις για λίγες ελιές και… τρία ξεχασμένα «κλικ»
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.