Έχουν περάσει σχεδόν 30 χρόνια από την πρώτη φορά που Ελλάδα και Βουλγαρία υπέγραψαν συμφωνία συνεργασίας για την κατασκευή ενός αγωγού πετρελαίου που θα συνέδεε το βουλγαρικό λιμάνι του Μπουργκάς με την Αλεξανδρούπολη. Το έργο -που προέβλεπε τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου- πέρασε από «σαράντα κύματα», προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις και τελικά «θάφτηκε» από τη Βουλγαρία, που επικαλέστηκε περιβαλλοντικούς λόγους.
Τώρα, η Βουλγαρία επιθυμεί την αναβίωσή του και μάλιστα με ταχείς ρυθμούς. Στην αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο newmoney μετά τα εγκαίνια της μονάδας ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο στην Αλεξανδρούπολη, ο υπηρεσιακός υπουργός Ενέργειας της Βουλγαρίας Ρόσεν Χριστόφ αποκάλυψε ότι το σχετικό Μνημόνιο Συνεργασίας αναμένεται να υπογραφεί μέσα στον Ιανουάριο.
«Έχουμε συζητήσει και καταλήξει σε συμφωνία με τον Έλληνα υπουργό Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Κώστα Σκρέκα», μας είπε. «Πολύ σύντομα- πιθανότητα έως το τέλος του μήνα- θα υπογράψουμε ένα Μνημόνιο για τον αγωγό Αλεξανδρούπολη- Μπουργκάς, που θα μεταφέρει πετρέλαιο στα βουλγαρικά διυλιστήρια. Είναι ένα παλιό σχέδιο, που στο παρελθόν είχε στόχο να εξάγει προς την Ελλάδα και σε άλλες χώρες προϊόντα ρωσικού πετρελαίου από τα βουλγαρικά διυλιστήρια.
Τώρα, το σχέδιο αναβιώνει με αντίστροφη πορεία, για τη μεταφορά μη ρωσικού πετρελαίου προς τα διυλιστήρια της Βουλγαρίας. Το Μνημόνιο θα προβλέπει τη συγκρότηση μίας κοινής ομάδας εργασίας, η οποία θα αναλάβει τη μελέτη και ανάλυση των εκτιμήσεων για το έργο αυτό, ώστε να επισπευστεί η κατασκευή του αγωγού. Εκτιμούμε ότι οι εργασίες κατασκευής του αγωγού Αλεξανδρούπολης – Μπουργκάς θα ξεκινήσουν σε 1-2 χρόνια και ότι ο αγωγός θα τεθεί σε λειτουργία, πιθανόν, σε 3-4 χρόνια».
Στόχος της βουλγαρικής κυβέρνησης είναι να βάλει και πάλι σε λειτουργία τα διυλιστήρια της Lukoil. Στην ερώτηση αν η κατασκευή ενός αγωγού πετρελαίου έχει νόημα σε μία εποχή μετάβασης προς την πράσινη ενέργεια, ο Βούλγαρος υπουργός Ενέργειας είναι κατηγορηματικός:
«Η πράσινη μετάβαση απαιτεί ενδιάμεσα στάδια», τονίζει. «Δεν μπορούμε να “πετάξουμε” από τον άνθρακα στην καθαρή ενέργεια. Για να πετύχουμε την ενεργειακή μετάβαση, πρέπει να πετύχουμε καταρχάς ενεργειακή ασφάλεια. Και απαιτούνται χρόνια για να αναπτυχθούν οι απαραίτητες υποδομές. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό να ξεκινήσουμε άμεσα την προετοιμασία αυτών των υποδομών, που έχουν μακροχρόνιο ορίζοντα».
Εταίροι, όχι ανταγωνιστές
H Βουλγαρία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη. Πέρυσι η χώρα σημείωσε εξαγωγές -ρεκόρ, που άγγιξαν τα 14 TWh. «Παρόλα αυτά δεν καταφέραμε να καλύψουμε το σύνολο της ζήτησης στην περιοχή», σημειώνει ο Ρόσεν Χριστόφ. «Οι εκτιμήσεις μας είναι ότι αυτή η ζήτηση θα αυξηθεί και αυτό απαιτεί γρήγορες επενδύσεις σε υποδομές».
Για τον λόγο αυτόν, η Βουλγαρία «βλέπει» στην Ελλάδα έναν πολύτιμο σύμμαχο. «Η ενεργειακή κρίση απαιτεί κοινές προσπάθειες», τονίζει. «Οι ιστορικά στενές σχέσεις μεταξύ Βουλγαρίας και Ελλάδας γίνονται πλέον όλο και πιο σημαντικές. Οι δύο χώρες συνεργαζόμαστε σε ένα ευρύ φάσμα έργων. Ενώσαμε τις προσπάθειές μας στο πλαίσιο της ΕΕ για τη σταθεροποίηση της αγοράς φυσικού αερίου- με την επιβολή του πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου.
Συνεργαζόμαστε για το έργο του FSRU που εγκαινιάστηκε στην Αλεξανδρούπολη, καθώς η Βουλγαρία κατέχει 20% του έργου. Στηρίζουμε το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Αιγύπτου, το οποίο θεωρούμε ένα στρατηγικό μέσο για την προμήθεια καθαρής ενέργειας στην Ευρώπη.
Και τώρα καλωσορίζουμε την κατασκευή της μονάδας ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο στην Αλεξανδρούπολη. Αυτή η μονάδα θα συμβάλλει στη σταθεροποίηση της αγοράς ενέργειας της περιοχής, παρέχοντας ενεργειακή ασφάλεια όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, όπου η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια αυξάνεται κάθε χρόνο. Είναι ένα σημαντικό μεταβατικό βήμα για την επίτευξη οικονομιών με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα».
Ο υπ. Ενέργειας της Βουλγαρίας, Ρ. Χριστόφ, παρευρέθηκε στα εγκαίνια της νέας μονάδας «Ηλεκτροπαραγωγή Αλεξανδρούπολης» στο λιμάνι της πρωτεύουσας του νομού Έβρου
Καθώς η Ελλάδα διεκδικεί αυξημένο μερίδιο στην εξαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας προς τις χώρες των Βαλκανίων, αλλά και της κεντρικής Ευρώπης, ρωτήσαμε τον Βούλγαρο υπουργό Ενέργειας αν βλέπει τη χώρα μας ως πιθανό ανταγωνιστή.
«Είμαστε ξεκάθαρα εταίροι, με κοινή γεωγραφική θέση και κοινές απόψεις για το πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί η παρούσα κρίση», μας απάντησε. «Επίσης, μοιραζόμαστε τις ίδιες απόψεις για το πώς θα αναπτυχθεί η ενεργειακή αγορά στην περιοχή. Η στρατηγική των δύο χωρών ακολουθεί την ίδια γραμμή. Μαζί μπορούμε να πετύχουμε πολύ περισσότερα ως εταίροι, παρά ως ανταγωνιστές. Συνεργαζόμαστε σε διαφορετικές πρωτοβουλίες. Η Ελλάδα θα παραμείνει σημαντικός εταίρος της Βουλγαρίας τα επόμενα χρόνια», διαβεβαίωσε.
Η συνεργασία με την Τουρκία
Οι παραδόσεις φυσικού αερίου από την Ελλάδα στη Βουλγαρία έφτασαν σε ιστορικά υψηλά το 2022 και αναμένεται να συνεχιστούν σε υψηλά επίπεδα και το 2023. Ωστόσο, από τον Ιανουάριο, η Βουλγαρία έχει έναν νέο «σύμμαχο», την Τουρκία. Οι υπ. Ενέργειας Βουλγαρίας και Τουρκίας, Ρόσεν Χριστόφ και Φατίχ Ντονμέζ, υπέγραψαν συμφωνία που παρέχει στην Bulgargaz EAD πρόσβαση στις υποδομές μεταφοράς φυσικού αερίου της τουρκικής κρατικής επιχείρησης BOTAŞ.
«Η συμφωνία δεν αφορά στην αγορά φυσικού αερίου, αλλά στη χρήση αποθηκευτικών χώρων στους τερματικούς σταθμούς και στις υποδομές μεταφοράς φυσικού αερίου της Τουρκίας. Όπως γίνεται και με την Ελλάδα», μας εξηγεί ο Ρόσεν Χριστόφ.
Η υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ των υπουργών Ενέργειας Βουλγαρίας – Τουρκίας για τη χρήση των υποδομών φυσικού αερίου της Τουρκίας
«Για εμάς η συμφωνία αυτή είναι πολύ σημαντική, γιατί οι σταθμοί στην Ελλάδα είναι υπερπλήρεις και οι υποδομές της Ελλάδας δεν είναι αρκετές για να μεταφερθεί στη Βουλγαρία όλο το φυσικό αέριο που χρειάζεται στη χώρα μας. Από φέτος, μπορούμε να χρησιμοποιούμε τις τουρκικές υποδομές. Όπως γνωρίζετε, η Βουλγαρία λάμβανε το μεγαλύτερο μέρος -σχεδόν το 100%- του αερίου που χρειαζόταν από τη Ρωσία. Αυτές οι προμήθειες «κόπηκαν». Έτσι τώρα χρειαζόμαστε να εισάγουμε μεγάλες ποσότητες LNG και για αυτό χρειαζόμαστε μεγάλο αριθμό slot.
Πέρυσι η Ελλάδα μας βοήθησε πολύ. Ήταν όμως μία πολύ δύσκολη προσπάθεια -ακόμα και για τους Έλληνες εταίρους μας. Η συμφωνία που κάναμε με την Τουρκία είναι σημαντική για την ενεργειακή ασφάλεια της ευρύτερης περιοχής». Μεγάλο μέρος της ηλεκτροπαραγωγής της Βουλγαρίας προέρχεται από τα εργοστάσια άνθρακα της χώρας. Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε δεσμευτεί σε μείωση 40% των εκπομπών ρύπων, όμως τώρα το Κοινοβούλιο ζητά επαναδιαπραγμάτευση αυτού του στόχου.
«Η Βουλγαρία εναρμονίζεται πλήρως με τις οδηγίες και τους στόχους της Πράσινης Μετάβασης της ΕΕ», δηλώνει ο υπ. Ενέργειας της Βουλγαρίας. «Ωστόσο, στο Εθνικό μας Σχέδιο Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης έχουμε θέσει έναν στόχο που είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί. Ο στόχος αυτός είναι πολύ πιο φιλόδοξος από ό,τι απαιτούν οι πολιτικές της ΕΕ και στερείται του τεχνικού υπόβαθρου για την επίτευξή του. Χρειαζόμαστε ένα πιο ρεαλιστικό σχέδιο.
Για τον λόγο αυτόν, θα κρατήσουμε τα ανθρακωρυχεία και τις μονάδες παραγωγής με άνθρακα για τόσο χρόνο, όσο επιτρέπει η ευρωπαϊκή στρατηγική, ώστε να επιτύχουμε την πράσινη μετάβαση με σταθερό τρόπο, που δε θα θέσει σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια και την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας μας».
Διαβάστε ακόμη
Ευάγγελος Παπαευαγγέλου: Οι χρυσοί τζίροι στα ακριβά ακίνητα και η νέα εταιρεία (pics)