Ένα εντυπωσιακό comeback, που θα μπορούσε να συνοδεύεται από τη μελωδία του γνωστού τραγουδιού «Ένας φίλος ήρθε απόψε από τα παλιά», το οποίο ερμήνευε μοναδικά ο αείμνηστος Σώτος Παναγόπουλος, σηματοδοτεί η απόφαση της ΡΑΕ να δώσει το πράσινο φως για την εγγραφή της Socar Trading Gas & Power SARL στο Μητρώο Χρηστών του ΕΣΦΑ.

Και τούτο γιατί η σχέση της κρατικής αζερικής εταιρείας φυσικού αερίου με την Ελλάδα μετράει ήδη μια δεκαετία και ήταν αρκετά περιπετειώδης.

Ασφαλώς, αυτή η σχέση ποτέ δεν διακόπηκε, αντίθετα απέκτησε έστω εμμέσως και παρά τις αναταράξεις του παρελθόντος, μια μονιμότητα δεδομένου ότι η Socar είναι μέτοχος με 20% στον αγωγό ΤΑΡ, -μαζί με τις BP, Snam, Fluxys, Enagas και Axpo-, που άλλωστε μεταφέρει αζερικό φυσικό αέριο.

Σύμφωνα με την απόφαση της ΡΑΕ η Socar Trading Gas & Power SARL υπέβαλε αίτηση εγγραφής στο Μητρώο Χρηστών ΕΣΦΑ κατά την εκπνοή της περασμένης χρονιάς, δηλαδή στις 30 Δεκεμβρίου 2021. Έκτοτε ξεκίνησε μια «αλληλογραφία» με την Αρχή λόγω της ανάγκης παροχής συμπληρωματικών στοιχείων, η οποία ολοκληρώθηκε περί τα μέσα Μαΐου.

Στη συνέχεια, στις 23 Ιουνίου, η ΡΑΕ αποφάσισε την εγγραφή της εταιρείας, στο Μητρώο Χρηστών του ΕΣΦΑ, υπό την ιδιότητα της ως Τρίτο Πρόσωπο.

Όπως σημειώνεται μάλιστα η Socar Trading Gas &Power SARL έχει συσταθεί νόμιμα και εδρεύει σε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με άλλα λόγια πρόκειται για τη θυγατρική του Socar Group, η οποία διατηρεί γραφεία στη Γενεύη, το Λονδίνο, το Μονακό, το Χιούστον, το Ντουμπάι, το Κάιρο, την Κωνσταντινούπολη, το Λάγος, τη Σιγκαπούρη, αλλά και τη Μόσχα.

Έτσι η αζέρικη εταιρεία θα αποτελέσει το 114ο μέλος του Μητρώου Χρηστών ΕΣΦΑ, στο οποίο εγγράφονται οι Προμηθευτές, οι Επιλέγοντες Πελάτες, για τις ποσότητες φυσικού αερίου που προμηθεύονται καθώς και κάθε πρόσωπο που παρέχει επαρκείς εγγυήσεις οικονομικής φερεγγυότητας και τεχνικής επάρκειας. Μετά την εγγραφή υπάρχει δικαίωμα σύναψης με τον ΔΕΣΦΑ σύμβασης μεταφοράς ή χρήσης εγκατάστασης ΥΦΑ ή και σύναψης σύμβασης με τους Διαχειριστές των δικτύων διανομής φυσικού αερίου.

Όταν διεκδίκησε τον ΔΕΣΦΑ

Η Socar, όμως, έχει μια πλούσια προϊστορία με τη χώρα μας, η οποία ξεκινάει πριν δέκα χρόνια, όταν άρχιζαν οι διεργασίες για την πρώτη απόπειρα ιδιωτικοποίησης του ΔΕΣΦΑ και της ΔΕΠΑ. Σε εκείνον το διαγωνισμό ο αζερικός όμιλος επικράτησε με προσφορά που στην πορεία βελτιώθηκε στα 400 εκατ. ευρώ για το 66% του ΔΕΣΦΑ.

Το αρχικό «θρίλερ» αφορούσε την κατάθεση της εγγυητικής επιστολής ύψους 40 εκατ. ευρώ, κάτι που έγινε στη συνέχεια με αποτέλεσμα η Socar να αναδειχθεί ανάδοχος και η συμφωνία πώλησης του Διαχειριστή να υπογραφεί με το ΤΑΙΠΕΔ το Δεκέμβριο του 2013.

Μετά, όμως, ξεκίνησε ένα δεύτερο «θρίλερ» με πολλά επεισόδια καθώς η εν λόγω συμφωνία «κόλλησε» στις ενστάσεις των Βρυξελλών και ειδικότερα της DGComp και της DG Energy.

Για τα τρία επόμενα χρόνια παίχτηκε ένα «μπαλάκι» μεταξύ Βρυξελλών-Μπακού και Αθήνας σχετικά με την εξεύρεση λύσης ώστε να ολοκληρωθεί η συναλλαγή. Η Ε.Ε. απαιτούσε την είσοδο ευρωπαϊκής εταιρείας και για ένα διάστημα το ρόλο αυτό φερόταν πρόθυμη να αναλάβει η ιταλική Snam η οποία θα εξαγόραζε ποσοστό 17% από το 66% της Socar. Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο και έτσι τον Δεκέμβριο του 2016 η αζέρικη κρατική εταιρεία ανακοίνωσε τον τερματισμό των συνομιλιών για την απόκτηση του ΔΕΣΦΑ.

Η περίπτωση της Κρήτης

Σχεδόν δύο χρόνια μετά, η Socar έκανε την επανεμφάνισή της, αυτή τη φορά σε συνεργασία με την ΤΕΡΝΑ, και με επίκεντρο τη λύση στο ενεργειακό πρόβλημα της Κρήτης.

Μετά από σχετικές διεργασίες, η ΡΑΕ είχε προτείνει τρία σενάρια για να εξασφαλιστεί η ενεργειακή επάρκεια της Μεγαλονήσου μετά το 2020, σε μια εποχή βέβαια που ακόμη δεν είχαν μπει μπροστά οι δύο ηλεκτρικές διασυνδέσεις.

Μεταξύ αυτών και η κοινή πρόταση της Socar και της ΤΕΡΝΑ για την εγκατάσταση πλωτής μονάδας αποθήκευσης φυσικού αερίου, -που θα προμήθευε η Socar-, και μονάδας συνδυασμένου κύκλου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κατά το μοντέλο που οι Αζέροι εφαρμόζουν στη Μάλτα από το 2016. Η πρόταση αυτή αφορούσε ουσιαστικά το αίτημα το οποίο είχε υποβάλει η ΤΕΡΝΑ στη ΡΑΕ για τη μεταφορά της Ήρων 1 στην Κρήτη, σε συνδυασμό με τη δημιουργία ΑΣΦΑ στον Αθερινόλακο. Η πρόταση της ΤΕΡΝΑ ήταν η πλέον ώριμη και ρεαλιστική, -απαιτώντας επένδυση ύψους 100 εκατ. ευρώ, την οποία θα αναλάμβανε ο ίδιος ο ελληνικός όμιλος-, καθώς θα έφερνε την διείσδυση του φυσικού αερίου στην Κρήτη και σε συνδυασμό με την περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ και των άλλων ενεργειακών υποδομών θα διασφάλιζε την πλήρη κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του νησιού, αλλά και τη θεαματική μείωση του τότε κόστους του ρεύματος από 180-200 ευρώ τη μεγαβατώρα σε μόλις 80 ευρώ.

Η πρόταση όμως αγνοήθηκε και τίποτα από όλα αυτά δεν έγινε πραγματικότητα.

Κάπως έτσι απέτυχε και η δεύτερη προσπάθεια «εισόδου» της Socar στην ελληνική αγορά.

Μένει να δούμε πώς θα πάει η τρίτη…