Η πίεση στα περιθώρια, το αυξημένο λειτουργικό κόστος και οι νέες ρυθμιστικές απαιτήσεις επιταχύνουν τη συγκέντρωση στην αγορά των σούπερ μάρκετ, μετατρέποντας τις εξαγορές από στρατηγική επιλογή σε «αναγκαστική συνθήκη» για ένα πιο αποδοτικό μοντέλο λειτουργίας. Στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος, ο πρόεδρος της ΕΣΕ και επικεφαλής της Metro κ. Αριστοτέλης Παντελιάδης, απαντώντας σε ερώτηση του newmoney, εκτίμησε ότι ένα βιώσιμο και οικονομικά αποτελεσματικό μοντέλο για την ελληνική αγορά θα μπορούσε να διαμορφωθεί με έως έξι μεγάλες αλυσίδες, με βάση τη διεθνή εμπειρία.

«Συνήθως βλέπουμε 4 έως 8 αλυσίδες ανά χώρα. Για την Ελλάδα ένα λογικό νούμερο είναι 4–6. Η αγορά είναι μικρή και η συγκέντρωση μειώνει κόστος και αυξάνει αποδοτικότητα», ανέφερε, διευκρινίζοντας ότι η ύπαρξη μεγαλύτερων σχημάτων δεν σημαίνει απαραίτητα εξαφάνιση μικρών παικτών, αλλά διατήρηση περιφερειακών αλυσίδων που διαφοροποιούνται και παραμένουν βιώσιμες σε εξειδικευμένα ή τοπικά μοντέλα.

Στην ίδια κατεύθυνση, ο αντιπρόεδρος της ΕΣΕ και επικεφαλής της «Δ. Μασούτης» Γιάννης Μασούτης δήλωσε ότι η συγκέντρωση θα ενταθεί λόγω των πιέσεων στο κόστος και τις υποχρεώσεις συμμόρφωσης, σημειώνοντας ότι «η πίεση είναι τεράστια και οδηγεί σε μεγαλύτερη συγκέντρωση. Ήδη γίνονται εξαγορές, θα συνεχιστούν και το 2026… Δεν είμαστε χαρούμενοι, αλλά είναι συνέπεια των πιέσεων σε κερδοφορία και κόστη».

Ήδη ο κ. Μασούτης βρίσκεται στην τελική ευθεία για την εξαγορά της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, μετά από πολύμηνους ελέγχους, εξέλιξη που θα αναδείξει τη «Δ. Μασούτης» σε έναν από τους κορυφαίους παίκτες της οργανωμένης λιανικής. Η συμφωνία αυτή λειτουργεί ως προπομπός περαιτέρω αναδιατάξεων, με τους ισχυρούς παίκτες να επενδύουν σε δίκτυο, κέντρα διανομής, τεχνολογία και αποκλειστικές συνεργασίες, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για επόμενα deals ή συγκεκριμένους στόχους.

Το οικονομικό υπόβαθρο

Η συζήτηση για τη συγκέντρωση στηρίζεται στη διαπίστωση ότι ο κλάδος αποτελεί «δομικά ακριβή» δραστηριότητα λόγω υψηλών σταθερών δαπανών. Σύμφωνα με την ΕΣΕ, το 85% του κόστους λειτουργίας των αλυσίδων είναι σταθερό, ενώ ο κλάδος έχει επενδύσει πάνω από 3,5 δισ. ευρώ την τελευταία δεκαετία σε ανακαινίσεις, κέντρα logistics, τεχνολογία και πράσινες υποδομές. Ο κ. Παντελιάδης σημείωσε ότι ο κλάδος απασχολεί περισσότερους από 100.000 εργαζόμενους, με τον μέσο μισθό πλήρους απασχόλησης να αυξάνεται από 1.219 ευρώ το 2023 σε 1.341 ευρώ το 2024.

Παράλληλα, περιέγραψε σημαντικές αυξήσεις σε κατηγορίες κόστους που δεν σχετίζονται με πρώτες ύλες, αλλά με λειτουργία: αυξήσεις μισθώσεων που κυμαίνονται από 20% έως και 170% στη λήξη συμβολαίων, διπλασιασμός δημοτικών τελών ειδικά για τον κλάδο, υψηλές προμήθειες καρτών και ενεργειακό κόστος για το οποίο οι αλυσίδες δεν δικαιούνται στήριξη, καθώς «δεν θεωρούνται ενεργοβόρος κλάδος» παρά την έντονη χρήση ψύξης, φωτισμού και ψυκτικών υποδομών.

Σύμφωνα με τον ίδιο, «όσο και να το παλέψουμε τα κόστη θα τα πληρώσει ο καταναλωτής», επισημαίνοντας ότι για την αντιμετώπιση της ακρίβειας δεν είναι ρεαλιστική η επιστροφή των τιμών στα επίπεδα του 2019, αλλά η αύξηση των εισοδημάτων μέσω επενδύσεων και παραγωγικότητας.

Οι μελέτες της ΕΣΕ

Οι τρεις έρευνες που παρουσιάστηκαν από την ΕΣΕ και το ΙΕΛΚΑ είχαν ως στόχο να απαντήσουν στην κριτική ότι οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ έχουν αποκομίσει υπερκέρδη σε βάρος των καταναλωτών. Η πρώτη εξέτασε την εξέλιξη της ιδιωτικής κατανάλωσης και του πληθωρισμού τροφίμων από το 2008, δείχνοντας ότι η Ελλάδα εισήλθε στην περίοδο ακρίβειας με κατά κεφαλήν κατανάλωση σχεδόν στα προ κρίσης επίπεδα, την ώρα που στην ΕΕ αυξήθηκε κατά περίπου 55%. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο πληθωρισμός τροφίμων, ακόμη κι αν δεν διαφέρει σημαντικά σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές αγορές, να αποτυπώνεται εντονότερα στα νοικοκυριά.

Η δεύτερη μελέτη αφορούσε τα οικονομικά αποτελέσματα 42 αλυσίδων για το 2024. Από συνολική καταναλωτική δαπάνη 15,1 δισ. ευρώ, περίπου 2,1 δισ. κατέληξαν στο Δημόσιο μέσω ΦΠΑ, 9,5 δισ. στους προμηθευτές και 3,3 δισ. σε λειτουργικά έξοδα, ενώ στα ταμεία των εταιρειών παρέμειναν μόλις 215 εκατ. ευρώ ως κέρδη προ φόρων, δηλαδή 1,65% του τζίρου. Το ποσοστό αυτό είναι μειωμένο σε σχέση με το 2023, όταν είχε ανέλθει σε 1,84%, ενώ υστερεί σημαντικά έναντι διεθνών αγορών όπως ΗΠΑ, Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο, όπου τα αντίστοιχα περιθώρια κυμαίνονται μεταξύ 3% και 3,5%.

Η τρίτη μελέτη αφορούσε την «αλυσίδα αξίας» στα οπωροκηπευτικά και έδειξε ότι η τελική τιμή διαμορφώνεται κυρίως από κόστος παραγωγής, φύρες, μεταφορές και ενέργεια. Περίπου 68% της τιμής αποδίδεται σε κόστη, 22% σε φόρους και μόλις 11% στα συνολικά κέρδη όλων των εμπλεκομένων. Παράλληλα, το μερίδιο των σούπερ μάρκετ στα οπωροκηπευτικά κυμαίνεται στο 30%, έναντι 75% στο Ηνωμένο Βασίλειο, στοιχείο που, σύμφωνα με την ΕΣΕ, αντικρούει την αντίληψη ότι οι αυξήσεις τιμών οφείλονται σε μονοπωλιακή δράση συγκεκριμένων αλυσίδων.

Αιχμές

Ο κ. Παντελιάδης άφησε αιχμές για την κρατική στάση απέναντι στον κλάδο, υποστηρίζοντας ότι οι παρεμβάσεις συχνά δημιουργούν γραφειοκρατία, τροφοδοτούν καχυποψία και δεν αντιμετωπίζουν την πραγματική αιτία των τιμών.

«Υπάρχει πολύς λαϊκισμός, στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Τα σούπερ μάρκετ είναι εύκολος στόχος επειδή είναι μεγάλες επιχειρήσεις. Όταν η πολιτική αντιμετωπίζει τον κλάδο ως αντίπαλο για χάρη εντυπώσεων, δεν ωφελείται κανείς», σημείωσε, αναφερόμενος και στα πρόστιμα που επιβλήθηκαν σε μεγάλες αλυσίδες, τα οποία χαρακτήρισε υπερβολικά και επικοινωνιακά, προσθέτοντας ότι «τροφοδοτούν μια αφήγηση Ρομπέν των Δασών απέναντι στα “κακά” σούπερ μάρκετ χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα».

Παράλληλα, τόνισε ότι ο κλάδος δεν απολαμβάνει κρατικές ενισχύσεις για το ενεργειακό κόστος επειδή δεν θεωρείται ενεργοβόρος δραστηριότητα, ενώ για τα μέτρα όπως το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους και τις παρεμβάσεις στις τιμές σχολίασε ότι «μειώνουν τον ανταγωνισμό και αυξάνουν το διοικητικό κόστος».

Διαβάστε ακόμη

O νέος Προϋπολογισμός στη Βουλή: Ανάπτυξη 2,4% και μέτρα στήριξης 1,76 δισ. το 2026

Κυβέρνηση: Σε πρώτο πλάνο η θετική ατζέντα με πυλώνα τις επενδύσεις

Ρεύμα: Άνω-κάτω οι τιμές στο Χρηματιστήριο Ενέργειας

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα