Η Κίνα, ο μεγαλύτερος καταναλωτής άνθρακα στον κόσμο, βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο μιας κοσμογονικής αλλαγής που διαμορφώνει τις παγκόσμιες ροές θαλάσσιου εμπορίου ξηρού φορτίου. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ναυλομεσιτικού οίκου Allied QuantumSea Research, η υπερπαραγωγή άνθρακα στην Κίνα οδηγεί σε δομικές μεταβολές στον παγκόσμιο ναυτιλιακό χάρτη, με άμεσες συνέπειες για την αγορά μεταφοράς ξηρού φορτίου.

Η κινεζική παραγωγή άνθρακα έχει εισέλθει σε φάση παρατεταμένης υπερπροσφοράς. Για έκτο συνεχόμενο έτος, η εγχώρια παραγωγή καταγράφει ιστορικά ρεκόρ, με αποτέλεσμα τη σταθερή μείωση των εισαγωγών. Τον Ιούνιο του 2025, οι εισαγωγές άνθρακα από την Κίνα έπεσαν στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Φεβρουάριο του 2023, σηματοδοτώντας μια απότομη κάμψη της ζήτησης και υποδεικνύοντας επιβράδυνση του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου άνθρακα.

Η χώρα παράγει πλέον περίπου το 50% της παγκόσμιας παραγωγής άνθρακα, οδηγώντας σε κατάρρευση των τιμών και σε αύξηση των αποθεμάτων. Σύμφωνα με την Allied, τα αποθέματα σε ορυχεία αυξήθηκαν πάνω από 40% σε ετήσια βάση τον Ιούνιο, ενώ η τιμή του θερμικού άνθρακα στο Qinhuangdao μειώθηκε στα 610 γουάν/τόνο – τα χαμηλότερα επίπεδα τετραετίας.

Η αντίδραση των αρχών ήταν άμεση. Η Εθνική Ενεργειακή Διοίκηση της Κίνας (NEA) ξεκίνησε πανεθνικούς ελέγχους σε εταιρείες που ξεπερνούν το 110% της εγκεκριμένης παραγωγικής τους δυναμικότητας. Οι έλεγχοι επικεντρώνονται στις κρίσιμες επαρχίες της Εσωτερικής Μογγολίας, Σανσί και Σαανσί, που παράγουν πάνω από το 90% του κινεζικού άνθρακα. Η κυβέρνηση επιχειρεί να περιορίσει το φαινόμενο της “ενδογενούς ανταγωνιστικότητας”, δηλαδή της επιβλαβούς υπερπαραγωγής που διαβρώνει τα περιθώρια κέρδους.

Παρά την κρίση υπερπροσφοράς στην Κίνα, η παγκόσμια ζήτηση άνθρακα διατηρείται σε ιστορικά υψηλά, κυρίως λόγω της ραγδαίας αύξησης της κατανάλωσης στην Ασία. Το 2024 αποτέλεσε έτος-ρεκόρ για την παγκόσμια κατανάλωση, με:

  • Αύξηση 1,2% στην Κίνα, που αντιπροσωπεύει πλέον το 58% της παγκόσμιας χρήσης άνθρακα.
  • Άνοδο 5,5% στην Ινδία, λόγω αυξημένων βιομηχανικών και ενεργειακών αναγκών.
  • Σημαντική αύξηση 8% στη Νοτιοανατολική Ασία, με πρωταγωνίστριες χώρες την Ινδονησία, τις Φιλιππίνες και το Βιετνάμ.

Αντιθέτως, οι προηγμένες οικονομίες συνεχίζουν την απεξάρτησή τους:

  • Στις ΗΠΑ, η κατανάλωση άνθρακα μειώθηκε κατά 4%.
  • Στην ΕΕ, η πτώση είναι διαρκής, με κλείσιμο μονάδων και στροφή στις ΑΠΕ.
  • Το Ηνωμένο Βασίλειο μηδένισε πλήρως την ηλεκτροπαραγωγή από άνθρακα τον Σεπτέμβριο του 2024.

Το 2024 καταγράφηκε η χαμηλότερη ετήσια αύξηση νέας μεταλλευτικής δυναμικότητας άνθρακα της τελευταίας δεκαετίας: μόλις 105 Mtpa (μείωση 46% σε σχέση με το 2023). Ωστόσο, το επενδυτικό pipeline παραμένει ανησυχητικά μεγάλο:

  • 2.270 Mtpa νέας παραγωγικής ικανότητας βρίσκονται υπό ανάπτυξη παγκοσμίως.
  • Η Κίνα ηγείται, με 1.350 Mtpa, εκ των οποίων 39% είναι ήδη σε φάση κατασκευής ή δοκιμών.
  • Ακολουθούν η Ινδία (329 Mtpa), η Αυστραλία (165 Mtpa), η Ρωσία (98 Mtpa) και η Νότια Αφρική (73 Mtpa).

Επιπτώσεις στη ναυτιλία

Ο άνθρακας και το σιδηρομετάλλευμα, που παραδοσιακά στήριζαν τη ναυλαγορά ξηρού φορτίου, χάνουν σταδιακά τη μερίδα του λέοντος στον δείκτη ton-mile:

  • Ο άνθρακας έπεσε από 24% το 2015 στο 21% το 2025.
  • Το σιδηρομετάλλευμα από 30% στο 25%.
  • Αντίθετα, ο βοξίτης αναδεικνύεται ως ο πλέον ταχέως αναπτυσσόμενος τομέας, αυξάνοντας το μερίδιό του από 2% στο 8%, λόγω της μαζικής μεταφοράς από τη Δυτική Αφρική προς την Κίνα.

Η παγκόσμια ναυτιλία ξηρού φορτίου εισέρχεται σε περίοδο μετασχηματισμού. Η αυτοδυναμία της Κίνας στον άνθρακα, η διπολική παγκόσμια ζήτηση και η επιβράδυνση των νέων εξορυκτικών έργων δημιουργούν ένα νέο, πιο σύνθετο περιβάλλον για τη ναυλαγορά. Οι ναυτιλιακές εταιρείες καλούνται να προσαρμοστούν σε μια εποχή αυξανόμενων ανισορροπιών μεταξύ προσφοράς, ζήτησης και εμπορικών ροών.

Η έκθεση της Allied λειτουργεί ως καμπανάκι για τον κλάδο: η μετατόπιση του κέντρου βάρους στην Ασία και η αυξανόμενη διαφοροποίηση των πρώτων υλών απαιτούν επανασχεδιασμό στρατηγικών στόχευσης και επενδύσεων στον τομέα των μεταφορών ξηρού φορτίου.

Διαβάστε ακόμη

Σαφάρι ελέγχων από τον Σεπτέμβριο για υποθέσεις που παραγράφονται τον Δεκέμβριο

Αναζητώντας το επόμενο μεγάλο deal για τις ελληνικές startups – Οι εννέα φετινές εξαγορές

Το νησί με τους 600 κατοίκους και τα 600 άλογα, που απαγορεύει τα αυτοκίνητα

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα