Η ενίσχυση της ανάπτυξης και η επιτάχυνση της εφαρμογής μεταρρυθμίσεων θα οδηγήσουν σε περαιτέρω αναβαθμίσεις της αξιολόγησης της χώρας, σημειώνει η Citigroup σε έκθεσή της, στην οποία επίσης επισημαίνει ότι η Νέα Δημοκρατία θα αναδειχθεί νικήτρια των εκλογών της Κυριακής λόγω των δεσμεύσεών της για μειώσεις φόρων και για μία φιλική προς τις επενδύσεις πολιτική.
Η πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας εξακολουθεί να είναι κάτω από την επενδυτική βαθμίδα και η επιλεξιμότητά της σε ένα πιθανό νέο QE, πιθανόν να υπόκειται στην επιστροφή της αξιολόγησής της στο investment grade, σημειώνει η Citi.
Η πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας εξακολουθεί να είναι κάτω από την επενδυτική βαθμίδα και η επιλεξιμότητά της σε ένα πιθανό νέο QE, πιθανόν να υπόκειται στην επιστροφή της αξιολόγησής της στο investment grade.
Προς το παρόν, όπως επισημαίνει, η βιωσιμότητα των δημοσιονομικών μεγεθών της Ελλάδας εξαρτάται από τους πιστωτές της. Παρά το υψηλό επίπεδο χρέους που φτάνει το 180% του ΑΕΠ και το οποίο δεν μειώνεται, η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους καθώς και η ανάκαμψη της οικονομίας, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό και τουλάχιστον για τα επόμενα χρόνια, στη σχέση της Αθήνας με τους πιστωτές οι οποίοι και κατέχουν το 80% του ελληνικού χρέους. Ωστόσο, τονίζει η επενδυτική τράπεζα, ο κίνδυνος ρήξης Αθήνας – πιστωτών είναι πλέον πολύ μικρότερος από ό,τι στο παρελθόν.
Η μείωση των φόρων
Η μείωση των φόρων από μακροοικονομική σκοπιά έχει νόημα. Όπως εξηγεί η τράπεζα, η μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή των τελευταίων δέκα ετών επιτεύχθηκε κυρίως μέσω της αυξημένης φορολογίας. Το συνολικό φορολογικό βάρος έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 8 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ από το 2007.
Το παράδοξο είναι πως οι μεγαλύτερες περικοπές δαπανών σημειώθηκαν στο πλαίσιο του τρίτου προγράμματος διάσωσης, υπό την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, από το 2015. Οι στόχοι για τα πρωτογενές πλεόνασμα έχουν ξεπεραστεί τα τελευταία τρία χρόνια χάρη, κυρίως, στη συνεχιζόμενη υποεκτέλεση των δαπανών στον τομέα των δημοσίων επενδύσεων.
Κατά την Citi, είναι επιθυμητός ένας χαμηλότερος στόχος για τα πρωτογενή πλεονάσματα, ωστόσο έχει ήδη χρησιμοποιηθεί δημοσιονομικός χώρος. Όπως επισημαίνει, ο τρόπος με τον οποίον χρηματοδοτούνται οι μειώσεις φόρων – ο συνδυασμός χαμηλότερου πρωτογενούς πλεονάσματος και χαμηλότερων δημόσιων δαπανών- θα είναι κρίσιμης σημασίας για τον καθορισμό της αποτελεσματικότητάς του στην καλλιέργεια της ανάπτυξης. Ένα χαμηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα σε σχέση με το ιστορικό υψηλό του 4,4% του ΑΕΠ που επιτεύχθηκε το 2018 είναι οπωσδήποτε δυνατός και πιθανότατα επιθυμητός, δεδομένου ότι ο μεταμνημονιακός στόχος είναι για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δεσμευτεί να επαναδιαπραγματευτεί με τους πιστωτές για να υπάρξει μείωση του στόχου, κάτι που πιθανόν θα είναι εφικτό εάν μπορέσει να περάσει ταυτόχρονα ένα θαρραλέο πακέτο μεταρρυθμίσεων που θα ενισχύει την ανάπτυξη. ¨Ενα μικρότερο πρωτογενές πλεόνασμα θα μπορούσε δυνητικά να μειώσει το χρέος, αντί να το αυξήσει, τονίζει η Citi, καθώς μια υψηλότερη κατά 1 ποσοστιαία μονάδα ανάπτυξη του ονομαστικού ΑΕΠ είναι 1,8 φορές πιο αποτελεσματική στη μείωση του χρέους απ’ ότι ένα επιπλέον πρωτογενές πλεόνασμα 1 ποσοστιαίας μονάδας του ΑΕΠ.
Ωστόσο, το περιθώριο για μείωση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα έχει ήδη μειωθεί καθώς το πρόσφατο πακέτο μέτρων της κυβέρνησης, που κατά κύριο λόγο αυξάνει τις δημόσιες δαπάνες, είναι πιθανό να διαβρώσει μέρος αυτού του δημοσιονομικού χώρου, εκτός και αν αντιστραφεί από μια νέα κυβέρνηση της ΝΔ.
Αυτοδυναμία το πιθανότερο αποτέλεσμα
Η Citi επισημαίνει πως σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις του Ιουνίου τα ποσοστά της Ν.Δ ανέρχονται στο 35% με 40% ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται περίπου 10% πίσω και αρκετά κάτω από τα ποσοστά που σημείωσε στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 (35,6%), και άρα είναι αρκετά απίθανο ο Αλέξης Τσίπρας να διατηρήσει την εξουσία.
Εκτός από τη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ, δύο με πέντε άλλα κόμματα μπορεί να ξεπεράσουν το 3% και να μπουν στη Βουλή. Όσο μικρότερος ο αριθμός των κομμάτων στη Βουλή τόσο μεγαλύτερη θα είναι και πλειοψηφία της ΝΔ, σημειώνει η Citi. Στην απίθανη περίπτωση ενός αδύναμου αποτελέσματος για την ΝΔ, η νίκη δηλαδή αλλά χωρίς αυτοδυναμία, τότε η Citi εκτιμά ότι θα συνεργαστεί με το ΚΙΝΑΛ.
Προεκλογικές δεσμεύσεις
Μετά από δέκα χρόνια οικονομικής κακουχίας (το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα μειώθηκε σχεδόν κατά 25% από το 2007), και τα δυο βασικά κόμματα έχουν κατευθύνει τις τελευταίες προεκλογικές τους δεσμεύσεις προς την προσέλκυση των κεντρώων ψηφοφόρων της μεσαίας τάξης, υποσχόμενα κυρίως μεγάλες περικοπές φόρων.
Σύμφωνα με την Citi, το προεκλογικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας είναι πιο ξεκάθαρα προσανατολισμένο προς τη μείωση του φορολογικού φάρους και τη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος. Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει αβεβαιότητα ως προς το πώς σκοπεύει να χρηματοδοτήσει αυτές τις μειώσεις φόρων.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κινηθεί ξεκάθαρα προς πιο συστημικές οικονομικές θέσεις, συγκριτικά με τέσσερα χρόνια πριν, απορρίπτοντας τις αντιευρωπαϊκές απόψεις του. Ωστόσο, οι προεκλογικές εξαγγελίες του εξακολουθούν να γέρνουν προς αριστερές πολιτικές. Ενώ η πλατφόρμα του περιλαμβάνει κάποιες περικοπές φόρων (μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης, μείωση φόρων για τους νεοπροσλαμβανόμενους, χαμηλότεροι συντελεστές ΦΠΑ), δεσμεύεται να αυξήσει τον κατώτατο μισθό κατά 7,5% μέχρι το 2020 και το 2021, να αυξήσει τις προσλήψεις στο Δημόσιο στον τομέα της Υγείας και της Παιδείας, ενώ δεσμεύεται και για περισσότερες «πράσινες» πολιτικές.
Σε μια προεκλογική κίνηση, τον Μάιο, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ εισήγαγε ήδη μέτρα δημοσιονομικής χαλάρωσης με στόχο να χαλαρώσουν οι κανόνες για τη συλλογή φορολογικών οφειλών, τη μείωση των συντελεστών ΦΠΑ σε τρόφιμα και ενεργειακά προϊόντα και την αύξηση των συνταξιοδοτικών παροχών. Η τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εκτιμά ότι το «πακέτο» των μέτρων αυτών μπορεί να κοστίσει περισσότερο από το 1% του ΑΕΠ.