Σήμα για επί μακρόν διατήρηση των υψηλών επιτοκίων, υπό το βάρος του επίμονου πληθωρισμού και της ανάφλεξης των ενεργειακών τιμών, στέλνει η μία κεντρική τράπεζα μετά την άλλη, αναβάλλοντας για την άνοιξη του 2024 (ή και αργότερα) τις αποφάσεις για χαλάρωση της σφιχτής νομισματικής πολιτικής (δηλαδή για τις πρώτες μειώσεις επιτοκίων).
Σε Ευρώπη και ΗΠΑ, οι εθνικές οικονομίες εξακολουθούν να παλεύουν με το φάντασμα των ανατιμήσεων, ενώ το άλμα στις τιμές του πετρελαίου (το Brent έφθασε στα 95 δολάρια/βαρέλι) προαναγγέλλει νέες αυξήσεις τιμών σε αγαθά και υπηρεσίες τους επόμενους μήνες.
Αυτή η κατάσταση αναγκάζει τις κεντρικές τράπεζες να αναπροσαρμόσουν τη στρατηγική τους και να επιμένουν στην πολιτική των υψηλών επιτοκίων, μεταθέτοντας για το β’ (ή ακόμη και για το γ’) τρίμηνο του 2024 τις πρώτες πολυαναμενόμενες μειώσεις επιτοκίων.
Κι αυτό, εύλογα, εκτιμάται ότι θα ασκήσει αρνητικές επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία, η οποία κατά παράδοση εχθρεύεται τα υψηλά επιτόκια, λόγω του υψηλού κόστους χρήματος.
Μόνο τυχαίες δεν είναι η προειδοποιήσεις του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), ο οποίος επεσήμανε ότι «η αβεβαιότητα για τη δύναμη και την ταχύτητα στη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής, καθώς και η επιμονή του πληθωρισμού αποτελούν βασικά σημεία ανησυχίας» για την παγκόσμια οικονομία.
Τα εν λόγω «καμπανάκια» έρχονται να προστεθούν δίπλα σ’ αυτά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Υψηλά επιτόκια για μεγάλο διάστημα στις ΗΠΑ
Την Τετάρτη, η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ, παρότι διατήρησε τα επιτόκια αμετάβλητα στο 5,25% – 5,50% (υψηλό 22 ετών), άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο νέων παρεμβάσεων, εφόσον το απαιτήσουν οι συνθήκες.
Ο αμερικανικός πληθωρισμός, ο οποίος τον Αύγουστο ανήλθε στο 3,7%, δεν αναμένεται να επιστρέψει στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% πριν το 2026, όπως περιλαμβάνεται στις αναθεωρημένες εκτιμήσεις της Federal Reserve.
Πάντως, το βασικό σενάριο των αναλυτών δεν προβλέπει νέες αυξήσεις επιτοκίων. Όμως, δεν προβλέπει και μειώσεις επιτοκίων, οι οποίες αναμφίβολα θα έδιναν σημαντική «ανάσα» στην πραγματική οικονομία.
«Αυτό που ανησυχεί πλέον τις αγορές δεν είναι απαραίτητα ότι θα αυξηθούν περισσότερο τα επιτόκια, αλλά ότι θα μείνουν σε υψηλά επίπεδα για μεγάλο χρονικό διάστημα» εξηγεί στο Bloomberg ο Αρτ Χόγκαν, αναλυτής της B. Riley Wealth.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της κεντρικής τράπεζας, το μέσο εύρος των επιτοκίων δεν πρόκειται να υποχωρήσει κάτω του 5,1% το 2024, όταν η αντίστοιχη πρόβλεψη του Ιουνίου ανερχόταν στο 4,6%.
«Φωνές» για νέες παρεμβάσεις στην Ευρώπη
Την ίδια στιγμή, στην Ευρώπη, μετά την 10η συνεχόμενη παρέμβαση, η οποία έφερε τα επιτόκια στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών (4,5% το βασικό επιτόκιο, 4% το επιτόκιο καταθέσεων), ήδη υπάρχουν φωνές περί πιθανής νέας κίνησης.
Ο Γκάμπριελ Μαχλούφ, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο νέας αύξησης στη συνεδρίαση του Οκτωβρίου, ενώ απέρριψε τα σενάρια μείωσης στο β’ τρίμηνο του 2024. «Είναι πολύ νωρίς τον Μάρτιο να έχουμε μια πρώτη μείωση στα επιτόκια» σχολίασε ενδεικτικά.
Η ίδια η Κριστίν Λαγκάρντ, εξάλλου, σε πρόσφατη συνέντευξή της, ξεκαθάρισε ότι η κεντρική τράπεζα ούτε εξετάζει, ούτε σχεδιάζει, αλλά ούτε συζητά το ενδεχόμενο χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής.
Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι η οικονομία της Ευρώπης εκτιμάται ότι θα εμφανίσει ρυθμούς ανάπτυξης κάτω του 1% για το 2023, με τη Γερμανία να μην αποφεύγει την ύφεση (όλες οι εκτιμήσεις δείχνουν συρρίκνωση έως 0,4% για το 2023).
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε την Πέμπτη και ο -πάντα σκληρός- Γερμανός τραπεζίτης Γιοακίμ Νάγκελ, δηλώνοντας ότι είναι πολύ νωρίς να πούμε αν τα επιτόκια έχουν φτάσει στην «κορύφωσή» τους. «Έχουμε φτάσει στο ανώτατο επίπεδο;» διερωτήθηκε ενδεικτικά. «Αυτό δεν μπορεί να προβλεφθεί με σαφήνεια. Το ποσοστό του πληθωρισμού είναι ακόμη πολύ υψηλό. Και οι προβλέψεις εξακολουθούν να δείχνουν μόνο μια αργή αποκλιμάκωση».
Υπενθυμίζεται ότι τον Αύγουστο ο ετήσιος πληθωρισμός στις χώρες του ευρώ επιβραδύνθηκε ελαφρώς στο 5,2%, με τον «δομικό» δείκτη να διαμορφώνεται στο 5,3%.
Αυξήσεις σε Σουηδία, Νορβηγία
Ωστόσο, δεν είναι μόνο η ΕΚΤ και η Federal Reserve.
Στον δρόμο της σφιχτής νομισματικής πολιτικής βρίσκονται κι άλλες κεντρικές τράπεζες, οι οποίες δίνουν τη δική τους «μάχη» κατά του πληθωρισμού και της υποτίμησης του εθνικού νομίσματος.
Η σουηδική Riksbank, μόλις το πρωί της Πέμπτης, έσπευσε να αυξήσει το επιτόκιο κατά 25 μονάδες βάσης, στο 4%, προχωρώντας στην 8η συνεχόμενη παρέμβαση. Με τον πληθωρισμό, δε, να παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα, δεν αποκλείεται να υπάρξει και νέα σύσφιγξη στο άμεσο μέλλον.
Σε αύξηση επιτοκίων προχώρησε και η κεντρική τράπεζα της Νορβηγίας, η οποία κατέστησε πιθανή ακόμη μία παρέμβαση -πιθανώς στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου.
Προσωρινή «παύση» σε Βρετανία, Ελβετία
Από την πλευρά της, η Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας, κόντρα στο ρεύμα της εποχής, άφησε αμετάβλητα τα επιτόκια, σε μια προσπάθεια να δώσει «ανάσες» στην οικονομία, η οποία εμφανίζει σημάδια στασιμότητας.
Οι κεντρικοί τραπεζίτες της χώρας διατήρησαν στο 1,75% το βασικό επιτόκιο, παρότι οι αναλυτές περίμεναν άνοδο στο 2%. Ένα σενάριο, βέβαια, το οποίο δεν μπορεί να αποκλειστεί τους επόμενους μήνες, ιδίως εφόσον οι τιμές παραμένουν σε υψηλά επίπεδα.
Το μεσημέρι της Πέμπτης, τέλος, η Τράπεζα της Αγγλίας (ΒοΕ) ανέκοψε το σερί των 14 συνεχόμενων αυξήσεων και «πάγωσε» το βασικό επιτόκιο στο 5,25%, ως απόρροια της αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού (6,7% τον Αύγουστο), αλλά και των ανησυχιών για ύφεση.
Ωστόσο, όπως έχουν πράξει κι άλλες τράπεζες σε παρόμοιες καταστάσεις, ξεκαθάρισε ότι η «παύση» του Σεπτεμβρίου δεν σηματοδοτεί τον τερματισμό του κύκλου σύσφιγξης, καθώς δεσμεύτηκε να δράσει εκ νέου, εφόσον απαιτηθεί.
Άλλωστε, ο πληθωρισμός παραμένει υπερ-τριπλάσιος του μεσοπρόθεσμου στόχου (2%) και δεν αναμένεται να επιστρέψει σ΄ αυτόν πριν το β’ τρίμηνο του 2025, παρότι για τους επόμενους μήνες προβλέπεται περαιτέρω αποκλιμάκωση.
Διαβάστε ακόμα
Optima bank: Πόσα κεφάλαια θα βάλουν στην ΑΜΚ οι cornerstone επενδυτές – Οι όροι της συμμετοχής
«Καύσιμο στη φωτιά» του πληθωρισμού ρίχνει το πετρέλαιο διεθνώς
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ