Οι κρατικές ενισχύσεις προς όλους θα συνεχιστούν για ολόκληρο το 2021 και μάλλον και για το 2022 με την έγκριση της ΕΕ, ακόμη και αν η χώρα έχει ξεφύγει από τα κυλιόμενα lockdowns. Και αυτό διότι η Ευρώπη αντιλαμβάνεται ότι οι επιπτώσεις της πανδημίας στις οικονομίες δεν θα εξαφανιστούν ως εκ θαύματος μόλις αντιμετωπισθεί ο ιός αλλά θα περάσει αρκετός καιρός έως ότου βρουν ξανά τις παλιότερες επιδόσεις τους και καλύψουν το χαμένο έδαφος. Αυτό φυσικά ισχύει και για την Ελλάδα η οποία μπορεί συνδυάζοντας τις κρατικές ενισχύσεις με μια εκτίναξη της οικονομικής δραστηριότητας που αναμένεται μετά το τέλος της πανδημίας να πετύχει πρωτοφανείς ρυθμούς ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια.
Οι ξένες επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά καθώς θα θεωρείται χώρα ευκαιρίας λόγω της υπερδεκαετούς ύφεσης, ενώ δεν αποκλείεται να δούμε και ένα ρεύμα μετανάστευσης από τις χώρες της Ευρώπης προς την Ελλάδα καθώς η τηλε εργασία που θα συνεχιστεί για πολλές επιχειρήσεις – ως επιλογή πλέον και όχι ως ανάγκη – θα διευκολύνει αρκετούς Ευρωπαίους να έρθουν και να ζήσουν εδώ χωρίς να διακόψουν τις επαγγελματικές τους δραστηριότητες. Το ρεύμα μετανάστευσης των Ευρωπαίων προς την Ελλάδα το οποίο ασφαλώς σχετίζεται με τις πολύ καλύτερες καιρικές συνθήκες και την ευκολία της ζωής, θα περιλαμβάνει και Ευρωπαίους συνταξιούχους οι οποίοι θα νιώθουν μεγαλύτερη ασφάλεια από ότι στο παρελθόν λόγω της σχετικά καλής αντιμετώπισης της πανδημίας από το ελληνικό σύστημα υγείας.
Όλα αυτά μαζί θα εκτινάξουν την ελληνική οικονομία τα επόμενα χρόνια και αν η κυβέρνηση καταφέρει να πετύχει κάποιες ιδιωτικοποιήσεις (πράγμα πάρα πολύ αμφίβολο) και αν καταφέρει να πραγματοποιήσει κάποια μεγάλα έργα (πράγμα επίσης αμφίβολο διότι οι διαγωνισμοί θα κολλάνε από τις ενστάσεις στα κατασκευαστικά έργα) θα μπορούσαμε να ελπίζουμε σε μια πρωτοφανή ανάπτυξη. Δυστυχώς όπως είναι η κατάσταση σήμερα στον κλάδο των κατασκευαστικών εταιριών, με την καταστρατήγηση των κανόνων του ανταγωνισμού, θα αργήσουμε πολύ να ξεκινήσουμε.
Παρ’ όλα αυτά η υπόλοιπη οικονομία θα κινείται με ταχείς ρυθμούς και ο τουρισμός ο οποίος αναμένεται να ανακάμψει όσο γρήγορα και απότομα κατέρρευσε λόγω της πανδημίας, θα σώσει και πάλι την κατάσταση. Όλα αυτά θα γίνουν βεβαίως σε κλίμα γκρίνιας από τους ξενοδόχους (είναι το χόμπι τους η γκρίνια) υπό τα τύμπανα των διαδηλώσεων των γνωστών επαγγελματιών αριστερών και αναρχικών διαμαρτυρομένων, με το πολιτικό θερμόμετρο στα ύψη και την αντιπαράθεση στη Βουλή σε επίπεδο βόθρου. Κλασική ελληνική κατάσταση δηλαδή, αλλά η ουσία είναι ότι η οικονομία θα τρέχει και ενδεχομένως το χρηματιστήριο θα ανεβαίνει. Ήδη οι τιμές των μετοχών ανεβαίνουν με τους πολύ λίγους ιδιώτες επενδυτές και το “έξυπνο χρήμα” να έχει τοποθετηθεί ήδη και να φτιάχνει κλίμα και επίπεδα τιμών αναμένοντας τους μικρούς να αρχίσουν τις “επενδύσεις”.
Με τα κόλπα που έγιναν στις τράπεζες για να ξεφορτωθούν τα κόκκινα δάνεια και τις αυξήσεις κεφαλαίου να πλησιάζουν, σταδιακά και αυτό το πρόβλημα θα περιορισθεί παρά το γεγονός ότι σύντομα θα αρχίσουν αν δημιουργούνται νέα κόκκινα δάνεια τα οποία όμως θα έχουν την εγγύηση του δημοσίου καθώς με αυτήν δόθηκαν.
Το πρόβλημα των πλειστηριασμών που αναμένεται να ξεκινήσουν σύντομα από τα “κοράκια” δηλαδή τις εταιρίες “εξυπηρετητών” (servicers) και τα ξένα funds που “εξυγιαίνουν” την ελληνική οικονομία μέσω κατασχέσεων των περιουσιών, αναμένεται οτι θα αντιμετωπισθεί από την κυβέρνηση πολιτικά και από τα δικαστήρια νομικά ώστε να τεθεί και ένα όριο στην ασυδοσία και την απληστία αυτών των περιπλανόμενων από χώρα σε χώρα και από κρίση σε κρίση τυμβωρύχων και πτωματοφάγων που απαιτούν ενώ αγόρασαν κοψοχρονιά (στο ένα τέταρτο της αξίας τους τα κόκκινα δάνεια), να βγάλουν κέρδος άνω του 100% σε ένα χρόνο εκβιάζοντας τους δανειολήπτες. Το πρόβλημα αυτό θα βρεθεί σε έξαρση το δεύτερο εξάμηνο του έτους, κορωνοϊού επιτρέποντος, αλλά αναμένεται ότι θα αντιμετωπισθεί πολιτικά διότι προκαλεί τεράστιο αναβρασμό και αγανάκτηση στην κοινωνία.
Ο παράγοντας που παραμένει αβέβαιος είναι ο παράγων Ερντογάν που με την αλλοπρόσαλλη πολιτική του μπορεί κατά καιρούς να αναστατώνει την πορεία της χώρας – και αυτός όμως μοιάζει να προσγειώνεται σιγά σιγά αφού δεν έπιασαν τόπο μέχρι τώρα οι απειλές του. Το πρόβλημα αυτό πάντως δεν έχει τελειώσει.
Η κυβέρνηση φαίνεται να αντέχει όλα τα χτυπήματα, κορωνοϊό, lockdown, Ερντογάν, Λιγνάδη, αλλαγές στους νόμους για τα Πανεπιστήμια, Κουφοντίνα κ.λπ. και αυτό κάτι σημαίνει για την αντιπολίτευση, κάτι που όμως φαίνεται οτι η αντιπολίτευση δεν το αντιλαμβάνεται και για αυτό συνεχίζει να δρα με τις συνταγές των περασμένων δεκαετιών και αντί να κάνει ρεαλιστικές προτάσεις και να φέρει κάτι νέο, “βαράει τα νταούλια” όπως τα βαρούσε και όταν υπέγραφε τα μνημόνια και έκανε τις κωλοτούμπες.
Με τις πρακτικές της η αντιπολίτευση εξασφαλίζει απλώς τη μακροημέρευση της κυβέρνησης.
Η πολιτική πάντως στην εξίσωση της οικονομίας δεν μπαίνει διότι δεν είναι εμφανής ο κίνδυνος μιας πολιτικής ανατροπής, τουλάχιστον μέχρι στιγμής. Συνεπώς η πολιτική ανάλυση αυτή τη στιγμή δεν επηρεάζει την πορεία της οικονομίας. Ο μόνος παράγων που μπορεί να ανατρέψει τις θετικές προοπτικές είναι μια ραγδαία επιδείνωση της πανδημίας με μεταλλάξεις που δεν τις πιάνουν τα εμβόλια. Αυτό ελπίζουμε να μη συμβεί.