Ο υψηλός και επίμονος πληθωρισμός απειλεί τις οικονομίες, υποβιβάζει το επίπεδο διαβίωσης και ανοίγει έναν κύκλο υψηλών επιτοκίων για τον οποίο δεν γνωρίζουμε ούτε το επίπεδο που θα φτάσουν, ούτε πόσο χρόνο θα διαρκέσουν. Ο ετήσιος πληθωρισμός στις αναπτυγμένες χώρες κυμαίνεται σήμερα μεταξύ 8% και 12%. Η Ευρώπη των 27 προβλέπει στο βασικό της σενάριο για το 2023 αναιμική ανάπτυξη μόλις 0,3%, με τη Γερμανία να μπαίνει σε ύφεση. Ο πληθωρισμός τον επόμενο χρόνο με το βασικό σενάριο, θα είναι στην Ευρώπη 6,1%, με 7,5% στο δυσμενές, για να υποχωρήσει το 2024 στο 2,4% έως 5%. Όσον αφορά την Ελλάδα, οι προβλέψεις είναι ότι ο πληθωρισμός θα επιμίνει και εκτιμάται πως θα διαμορφωθεί το 2023 στο 6% και το 2024 στο 2,4%.
Οι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι θα απαιτηθεί τουλάχιστον μια διετία μέχρι να ελεγχθεί και περιοριστεί ο πληθωρισμός, ενώ διαθέσεις για περιοριστική δημοσιονομική πολιτική από τις κυβερνήσεις δεν υπάρχουν. Οπότε είναι προφανές πως τα βασικά όπλα για την καταπολέμηση των πληθωριστικών πιέσεων θα είναι η άνοδος των επιτοκίων και η απόσυρση ρευστότητας. Η άνοδος των επιτοκίων θα έχει συνέχεια με άγνωστο σημείο τερματισμού, καθώς οι επικρατούσες προβλέψεις για 5% στις ΗΠΑ και 3% στην Ευρώπη, δεν είναι παρά ένα “ταβάνι” που εκτιμούν οι αγορές.
Σήμα κινδύνου για τις επιπτώσεις του πληθωρισμού εξέπεμψε και η ΕΚΤ στην Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Οι κίνδυνοι για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα έχουν αυξηθεί, ενώ μια ύφεση στην Ευρωζώνη είναι πλέον αρκετά πιθανή καθώς ιστορικά ο περιορισμός ενός τόσο υψηλού πληθωρισμού επιτυγχάνεται αν επιβραδύνει σημαντικά η οικονομία. Κατά την έκθεση η εκτόξευση του κόστους διαβίωσης πλήττει την ικανότητα των πολιτών να εξυπηρετήσουν το χρέος τους, ενώ η ταυτόχρονη επιβράδυνση της ανάπτυξης απειλεί τα κέρδη των επιχειρήσεων. Επανέρχονται στο προσκήνιο κίνδυνοι για τα δημοσιονομικά μεγέθη των κρατών, ενώ και οι κυβερνήσεις θα δανείζονται με υψηλότερο επιτόκιο, για να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή κρίση.
Η ΕΚΤ συνιστά στις τράπεζες να προετοιμαστούν προκειμένου να αντιμετωπίσουν ενδεχόμενη αύξηση των «κόκκινων» δανείων το επόμενο έτος και προειδοποιεί πως «η αύξηση των επιτοκίων επιβαρύνει τα δημοσιονομικά. Μια περαιτέρω επιδείνωση των χρηματοδοτικών συνθηκών θα μπορούσε να αλλάξει την ψυχολογία των επενδυτών, ιδίως προς τις πιο ευάλωτες χώρες της Ευρωζώνης».
Η ελληνική οικονομία εμφανίζεται πιο ανθεκτική στη θύελλα που περιμένουμε να ξεσπάσει το 2023, ενώ ο υψηλός πληθωρισμός βοηθά στην αποκλιμάκωση του χρέους. Ωστόσο, τα οφέλη στο χρέος σταδιακά θα αντισταθμιστούν από τα αυξημένα επιτόκια που θα κληθούμε να πληρώσουμε στις νέες εκδόσεις. Ταυτόχρονα, η Ευρώπη είναι η αγορά που κυρίως κατευθύνονται οι εξαγωγές μας, ενώ αν η ευρωπαϊκή οικονομία αντιμετωπίσει ύφεση το 2023 αναπόφευκτα αυτό θα έχει επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με προβλέψεις της ALPHA BANK, η μείωση της αγοραστικής δύναμης των ευρωπαϊκών νοικοκυριών λόγω του αυξημένου πληθωρισμού θα επηρεάσει αρνητικά δύο κρίσιμους συντελεστές της ελληνικής οικονομίας που έχουν σημαντική συμμετοχή και επίδραση στο ΑΕΠ, τα τουριστικά έσοδα και την ιδιωτική κατανάλωση. Οι αναλυτές της τράπεζας περιμένουν άνοδο της ιδιωτικής κατανάλωσης το 2023 μόλις κατά 1,3%, έναντι 7,2% φέτος.