Οι περισσότεροι εξ ημών θυμόμαστε φαντάζομαι τα περίφημα δίδυμα ελλείμματα, έναν πρόσφατο νεολογισμό που αφορά τα ταυτόχρονα ελλείμματα τόσο στο δημοσιονομικό ισοζύγιο όσο και στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (ή εμπορικό ισοζύγιο).
Τα δίδυμα ελλείμματα, παλαιά και πονεμένη ιστορία, είχαν ως αποτέλεσμα την επιβολή των μνημονίων που ξεκίνησαν από το μακρινό 2010. Ύστερα από έναν τιτάνιο αγώνα και πολλή αιμορραγία η ελληνική οικονομία κατάφερε μετά από τρία μνημόνια και μία άνευ προηγουμένου φοροεπιδρομή επί δικαίων και αδίκων, να συμμαζέψει τα δίδυμα ελλείμματα και να αποκαταστήσει μία σχετική λειτουργική ισορροπία. Παράλληλα η οικονομία άρχισε να δείχνει σημάδια ανάπτυξης, πράγμα που για την Ελλάδα φαίνεται ότι είναι δίκοπο μαχαίρι, διότι η οικονομική ανάπτυξη στη χώρα μας πάντα συνοδεύεται από έκρηξη των εισαγωγών η οποία οδηγεί νομοτελειακά σε δημιουργία σοβαρού εμπορικού ελλείμματος.
Όσο καλά και να πάνε οι εξαγωγές και ο τουρισμός-και όντως πήγανε καλά- γι’ αυτό και είχαμε και οικονομική ανάπτυξη, οι εξαγωγές πάντα υστερούν των εισαγωγών και έτσι δημιουργείται το μεγάλο εμπορικό έλλειμμα. Ο λόγος είναι απλός. Όποτε υπάρχει ανάπτυξη δηλ. όποτε υπάρχουν υψηλά διαθέσιμα εισοδήματα, αυτά στρέφονται κυρίως στην κατανάλωση. Και επειδή η εγχώρια παραγωγή αδυνατεί να καλύψει έστω και ένα μικρό μέρος της κατανάλωσης, εκτοξεύονται οι εισαγωγές. Από τις σαμπάνιες που πίνουμε (αριστεροί και δεξιοί αγκαλιά ) στη Μύκονο το καλοκαίρι, μέχρι τα σκόρδα και τα λεμόνια που εισάγουμε από την Τουρκία.
Είναι αυτό που οι ψαγμένοι οικονομολόγοι αποκαλούν: «πρόβλημα δομικού παραγωγικού μοντέλου της Ελληνικής Οικονομίας», το οποίον δεν λύθηκε ούτε κατά την περίοδο των Μνημονίων ούτε κατά τα επόμενα χρόνια. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι στην Ελλάδα το 75% του ΑΕΠ δημιουργείται από την κατανάλωση, όταν στην ΕΕ κατά μέσο όρο το 50% του ΑΕΠ προέρχεται από την κατανάλωση! Και φυσικά κάθε αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ μετακυλίεται αμέσως στην κατανάλωση άρα στις εισαγωγές.
Βέβαια υπήρξαν και δυσμενείς συγκυρίες. Η μεν πανδημία επέβαλε μέτρα στήριξης από το κράτος προς τους πολίτες, άρα τη δημιουργία δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Τα οποία μέτρα στήριξης, δηλ. εισοδηματικές ενισχύσεις, μετατράπηκαν κυρίως σε αύξηση των εισαγωγών άρα και του εμπορικού ελλείμματος. Πέραν της πανδημίας υπήρξε και η ενεργειακή κρίση που χαρακτηρίστηκε από αύξηση της τιμής των εισαγομένων καυσίμων άρα και επιδείνωση του εμπορικού ισοζυγίου.
Το ευχάριστο είναι ότι αύξηση σημείωσαν και οι ελληνικές εξαγωγές αλλά εξακολουθούν πάντα να υπολείπονται των εισαγωγών και έτσι το εμπορικό έλλειμμα εξακολουθεί να διευρύνεται.
Μόλις όμως αποκαταστάθηκε μία κάποια ηρεμία στα μέτωπα που περιγράψαμε, μπήκαμε σε προεκλογική περίοδο. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι η Κυβέρνηση δίνει και η αντιπολίτευση τάζει. Οι ψαγμένοι οικονομολόγοι αυτή την φορά ανακάλυψαν τον όρο «δημοσιονομικά περιθώρια». Πολύ καθωσπρέπει μου ακούγεται.
Έχεις δημοσιονομικά περιθώρια; Δίνεις. Δεν έχεις; Ψάχνεις, βρίσκεις και πάλι δίνεις.
Έτσι η επιβεβλημένη ενίσχυση των ευάλωτων άλλαξε όνομα, διευρύνθηκε σε πάρα πολλούς περισσότερους και συνέχισε να εφαρμόζεται με νέες, όχι τόσο αλτρουιστικές προθέσεις. Από εισοδηματική ενίσχυση μετατράπηκε σε επιδοματική πολιτική που είναι πιο πρακτικό και ρεαλιστικό. Αλλά για να κρατήσουμε τα προσχήματα ή άλλως τον φερετζέ, δίνουμε μεν τα επιδόματα, βάζοντας όμως και δήθεν εισοδηματικά κριτήρια. Ποια είναι αυτά; Προφανώς τα εισοδήματα που δηλώνουμε στην εφορία.
Αποτέλεσμα: Ένα από τα διάφορα επιδόματα που δίδονται, το επίδομα για αγορά τροφίμων (market pass) π.χ., το δικαιούνται σχεδόν… όλοι όσοι μιλούν ελληνικά με βάση τη φορολογική τους δήλωση. Μα υπάρχουν τόσοι πολλοί φτωχοί Έλληνες που να χρειάζονται επίδομα τροφίμων; Όχι βέβαια. Λιγότεροι είναι οι πραγματικά έχοντες ανάγκη. Οι υπόλοιποι πάρα πολλοί είναι φοροφυγάδες που δηλώνουν εισοδήματα κάτω από το όριο της φτώχειας, αλλά γεμίζουν τους χειμερινούς προορισμούς με τα θηριώδη τζιπ κάθε Σαββατοκύριακο.
Φυσικά η Κυβέρνηση δεν τα αγνοεί αυτά. Απλώς τους κλείνει λίγο το μάτι, έτσι, προεκλογικά. Θα μπορούσα να αναφέρω και άλλα ανάλογα παραδείγματα.
Τώρα, πώς θα επιτευχθεί αναδιάρθρωση του δομικού παραγωγικού μοντέλου της οικονομίας, με αυτές τις τσαχπινιές, εγώ δεν το καταλαβαίνω. Θα μου πεις ότι αυτά είναι προεκλογικά τερτίπια και μετά τις εκλογές θα σταματήσουν. Σωστό. Όμως μετά τις επόμενες εκλογές έρχονται ο μεθεπόμενες. Ένα αυτό.
Και, δεύτερον, δεν ξέρω τι θα κάνει η Κυβέρνηση. Ξέρω τι θα κάνει η Αντιπολίτευση. Θα αρχίσει να ζητάει εκλογές και να τάζει. Οπότε οι αυξήσεις οι παροχές και τα επιδόματα θα είναι πάλι στην ημερησία διάταξη. Και οι φοροφυγάδες θα αυξάνονται θα πληθύνονται και θα κάνουν πάρτι εις υγείαν των κορόιδων.