Ο διευθυντής του υπουργείου Οικονομικών Νίκος Σιγάλας επικοινώνησε μαζί μου και μου διευκρίνισε ότι δεν υπάρχει κανένας περιορισμός στις ημέρες που μπορεί να νοικιάζεται ετησίως ένα διαμέρισμα μέσα από τις πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης. Ο μόνος περιορισμός που υπάρχει είναι στη διάρκεια της ενοικίασης στον ίδιο ενοικιαστή, η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 60 ημέρες ετησίως. Αυτό προκύπτει εξ ορισμού από την έννοια της βραχυχρόνιας μίσθωσης η οποία έχει όριο τις 60 ημέρες τον χρόνο.
Η διευκρίνιση του κ. Σιγάλα ήρθε ως απάντηση σε άρθρο μου της περασμένης Κυριακής όπου έγραφα ότι ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης ουσιαστικά κατήργησε τις ενοικιάσεις μέσω Αirbnb βάζοντας όριο τις 60 ημέρες ενοικίασης συνολικά τον χρόνο. Αυτό πράγματι, αν συνέβαινε, θα καθιστούσε την ενοικίαση μέσω Αirbnb εντελώς ασύμφορη, ουσιαστικά επιζήμια για τον ιδιοκτήτη του ακινήτου.
Η παρανόηση οφείλεται στην κακοδιατυπωμένη ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών που έγραφε ότι «βραχυχρόνια μίσθωση στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού θα ορίζεται η μίσθωση ή υπεκμίσθωση για συγκεκριμένη χρονική διάρκεια, μικρότερη των 60 ημερών, ακινήτου που είναι αναρτημένο σε ψηφιακή πλατφόρμα και εφόσον δεν παρέχονται άλλες υπηρεσίες πλην της διαμονής και της παροχής κλινοσκεπασμάτων».
Οπως διευκρίνισε ο κ. Σιγάλας, «αυτός ο ορισμός αναφέρεται σε κάθε μεμονωμένη μίσθωση. Με άλλα λόγια, εάν κάποιος νοικιάσει σε έναν μισθωτή για έως δύο μήνες θεωρείται βραχυχρόνια, εάν νοικιάσει για μεγαλύτερο διάστημα θεωρείται αστική μίσθωση. Προφανώς μπορεί να νοικιάσει σε όσους μισθωτές θέλει εντός του έτους με βραχυχρόνια μίσθωση».
Κατόπιν αυτών, οι ιδιοκτήτες που νοικιάζουν ακίνητα μέσω του Αirbnb μπορούν να συνεχίσουν χωρίς περιορισμό συνολικών ημερών ετησίως, με την προϋπόθεση βεβαίως ότι έχουν τις προϋποθέσεις και πληρώνουν τις νέες επιβαρύνσεις που επέβαλε το υπουργείο Οικονομικών.
Η ουσία, πάντως, του προβλήματος που δημιουργείται με τις ενοικιάσεις βραχυχρόνιας μίσθωσης είναι ότι αφενός παίρνει πελάτες από τα ξενοδοχεία -οι ξενοδόχοι διαμαρτύρονται διαρκώς και προτείνουν μέτρα στο υπουργείο τα οποία θα καταργούσαν τις βραχυχρόνιες μισθώσεις και είναι εξόφθαλμα αντισυνταγματικά- και αφετέρου περιορίζει τον αριθμό των ακινήτων που διατίθενται σε μακροχρόνιες ενοικιάσεις δημιουργώντας κοινωνικό πρόβλημα.
Οσον αφορά τα ξενοδοχεία, οι υπηρεσίες που παρέχουν είναι διαφορετικές από αυτές που προσφέρονται μέσω βραχυπρόθεσμων ενοικιάσεων, δεν υπάρχουν ούτε υπηρεσίες καθαριότητας, ούτε πρωινά, ούτε γυμναστήρια, ούτε πισίνες, ούτε τίποτε άλλο απ’ όσα παρέχει ένα ξενοδοχείο, συνεπώς είναι μη συγκρίσιμα. Οσον αφορά, δε, την έλλειψη διαμερισμάτων για μακροχρόνια ενοικίαση, αυτό πράγματι δημιουργεί πρόβλημα στέγασης σε κάποιο τμήμα του πληθυσμού. Γιατί, όμως, οι ιδιοκτήτες προτιμούν να νοικιάσουν μέσω Αirbnb το διαμέρισμά τους αντί να το νοικιάσουν με μακροχρόνια ενοικίαση; Αν εξαιρέσουμε τις περιπτώσεις αδήλωτων διαμερισμάτων (που περιορίζονται πλέον από τη συνεννόηση της πλατφόρμας με τα υπουργεία Οικονομικών σε όλο τον κόσμο), υπάρχουν αρκετοί λόγοι.
Κατ’ αρχάς, το μεικτό εισόδημα που προκύπτει από την ενοικίαση μέσω της πλατφόρμας βραχυχρόνιας μίσθωσης είναι συνήθως σημαντικά υψηλότερο από αυτό της μακροχρόνιας μίσθωσης. Από την άλλη, όμως, ο ιδιοκτήτης του ακινήτου το οποίο νοικιάζεται με βραχυχρόνια μίσθωση συχνά το έχει ξενοίκιαστο και επιπλέον πληρώνει ο ίδιος ρεύμα, κοινόχρηστα, φυσικό αέριο κ.λπ., έξοδα τα οποία στην περίπτωση της μακροχρόνιας μίσθωσης τα αναλαμβάνει ο ενοικιαστής. Συνεπώς δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι μετά την αφαίρεση και την προμήθεια της πλατφόρμας και όλων των εξόδων, τελικά τα χρήματα που μένουν καθαρά ως εισόδημα από τη βραχυχρόνια μίσθωση είναι περισσότερα από αυτά που μένουν από τη μακροχρόνια. Αν συνυπολογιστούν και τα έξοδα που έχει ένας ιδιοκτήτης για να καθαρίσει το σπίτι μεταξύ δύο ενοικιάσεων, να το παραδώσει και να διορθώσει τις φθορές (που στη μακροχρόνια μίσθωση θα καλύπτονταν από την εγγύηση που έχει δώσει ο ενοικιαστής) και να πληρώσει όλους τους λογαριασμούς, δεν είναι βέβαιο σε όλες τις περιπτώσεις ότι υπάρχει μεγαλύτερο κέρδος μέσω Αirbnb. Κατά τη γνώμη μου, ο λόγος για τον οποίο οι περισσότεροι ιδιοκτήτες προτιμούν να μπουν στην ταλαιπωρία της βραχυχρόνιας μίσθωσης είναι ότι προεισπράττουν τα χρήματα της ενοικίασης μέσω της πλατφόρμας, ενώ στη μακροχρόνια ενοικίαση μπορεί να μπλέξουν με ενοικιαστή που δεν πληρώνει ή καθυστερεί. Και αυτός είναι ένας πολύ καθοριστικός παράγοντας για την επιλογή της βραχυχρόνιας μίσθωσης από έναν ιδιοκτήτη, ακόμη κι αν τελικά μετά τους υπολογισμούς των εξόδων με τα οποία επιβαρύνεται η βραχυχρόνια μίσθωση τα χρήματα που αποφέρει είναι λιγότερα.
Φυσικά, σε τουριστικές περιοχές όπου δεν υπάρχει καθόλου ζήτηση τους χειμερινούς μήνες και συχνά δεν υπάρχει καθόλου η δυνατότητα της μακροχρόνιας μίσθωσης, η βραχυχρόνια μέσω πλατφόρμας είναι σωτήρια για τον ιδιοκτήτη. Θεωρητικά, το πρόβλημα της έλλειψης διαμερισμάτων για ενοικίαση μακροπρόθεσμα λύνεται μέσω της ίδιας της αγοράς, δηλαδή της προσφοράς και της ζήτησης, αλλά αυτό αναγκαστικά αυξάνει τις τιμές των μακροχρόνιων ενοικίων.
Το ζητούμενο λοιπόν από τις κυβερνήσεις -φυσικά και την ελληνική- είναι να βρεθεί ένας τρόπος που να αντιμετωπίζει το πρόβλημα στέγασης – ιδιαίτερα σε μικρότερες πόλεις ή τουριστικές περιοχές που διαμαρτύρονται, για παράδειγμα, ότι οι δάσκαλοι ή οι γιατροί που παίρνουν μετάθεση για εκεί δεν έχουν πού να μείνουν. Σε αυτή την περίπτωση, το Δημόσιο μπορεί να αξιοποιήσει δικά του κτίρια μετατρέποντάς τα σε κατοικίες γι’ αυτούς τους δημόσιους υπαλλήλους ή να νοικιάσει ένα ολόκληρο κτίριο για αυτή τη χρήση. Αυτό μπορεί να αποτελέσει μια διέξοδο και για τα πάρα πολλά αναξιοποίητα ακίνητα του Δημοσίου τα οποία σαπίζουν σε ολόκληρη τη χώρα -όπως το στέγαστρο του ΟΑΚΑ-, λόγω της γενικευμένης αδιαφορίας και αναποτελεσματικότητας των υπηρεσιών.