Ομολογουμένως, είναι πολλά τα πράγματα που απεχθάνομαι (πολύ λιγότερα αυτά που ευθαρσώς λέω ότι απεχθάνομαι, αλλά αυτό λέγεται κοινωνική ενσωμάτωση…), αλλά ίσως τίποτε περισσότερο από τους απολογισμούς της χρονιάς. Αυτό βέβαια δεν το έμαθα το 2025, αλλά η ζωή συνεχίζει να μου δίνει μαθήματα τα οποία τελικά δεν έχω καμία διάθεση να μάθω.

Αναγνωρίζω ωστόσο ότι τις σπάνιες φορές που στέκομαι να κάνω έναν απολογισμό των πεπραγμένων αποκομίζω μια σχετικά καλή εικόνα για τον επαγγελματικό και κοινωνικό μου περίγυρο και κυρίως νιώθω ότι έχω ένα εργαλείο για να ερμηνεύσω… τα μελλούμενα.

Ας μην ξεκινήσω με το τι έμαθα σε ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο. Ας πούμε ότι μου εμπέδωσαν μια συγκεκριμένη, όχι και πολύ κολακευτική είναι αλήθεια, άποψη για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους. Αλλά ακριβώς το ίδιο θα μπορούσα να είχα γράψει και πέρσι. Και πρόπερσι.

Ας επικεντρωθώ λοιπόν στο τι έμαθα το 2025 στον δικό μου κλάδο. Την αυτοκινητοβιομηχανία. Το αυτοκίνητο άλλωστε είναι σαρξ εκ της σαρκός της κοινωνίας και αντικατοπτρίζει εύγλωττα τόσο τη δυναμική της όσο και τις παθογένειες. Με άλλα λόγια, μπορεί να νιώσεις αισιόδοξος για την τεχνολογική πρόοδο ή μάλλον την τεχνολογική πρωτοπορία στην οποία οι αυτοκινητοβιομηχανίες, παραδοσιακές αλλά και startup, επιδίδονται με φρενήρεις ρυθμούς.

Σε αντιδιαστολή, μπορεί και να πέσεις σε κατάθλιψη με πολλές αφορμές: τη σχεδιαστική ομοιογένεια, την έλλειψη οδηγικού χαρακτήρα ακόμα και από εταιρείες που είχαν διαπρέψει σε αυτό, τις τιμές, τη σύγχυση σε σχέση με τον εξηλεκτρισμό.

Το 2025 ήταν η χρονιά κατά την οποία η ευρωπαϊκή αυτοκίνηση παραδέχτηκε ότι έχει πρόβλημα. Η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση συνέχισε να προχωρά, αλλά χωρίς τον ενθουσιασμό που προέβλεπαν τα πενταετή πλάνα. Οι προβλέψεις των καλοπληρωμένων CEO και CFO πήγαν κουβά. Προσέξτε τι έγινε. Συνήθως οι καταναλωτές ακολουθούσαν, εκόντες άκοντες, τις εξελίξεις στις τεχνολογίες. Μπορεί να γκρίνιαζαν ενίοτε, αλλά δεν αμφισβητούσαν τη «γραμμή» στον πυρήνα της.

Στον εξηλεκτρισμό, ωστόσο, τα στύλωσαν. Δεν δέχτηκαν να επωμιστούν το κόστος μιας μετάβασης και επειδή δεν πείστηκαν για τη χρησιμότητά της, αλλά κυρίως επειδή απλώς δεν μπορούσαν. Και κάπως έτσι έγινε αντιληπτό ότι το μέλλον μπορεί να είναι ηλεκτρικό, αλλά μόνο αν είναι και προσιτό, πρακτικό και δεν απαιτεί μια αναπροσαρμογή που είτε δεν θέλεις είτε απλώς δεν μπορείς να ακολουθήσεις.

Οι πιο ηχηρές καινοτομίες ήρθαν από εκεί που δεν το περιμέναμε. Η νέα γενιά plug-in hybrid με αυτονομίες που ξεπερνούν τα 130 km έδειξε ότι η τεχνολογία μπορεί να είναι ενδιάμεση, χωρίς όμως να είναι απαραιτήτως και προσωρινή.

Εμαθα επίσης ότι το λογισμικό είναι το όνομα του παιχνιδιού: ο κώδικας είναι πλέον πιο ακριβός από τη λαμαρίνα, με over-the-air αναβαθμίσεις που υπόσχονται να φτιάχνουν τα πάντα, ενδεχομένως ακόμα και την οδηγική ανεπάρκεια. Τα συστήματα ασφάλειας με ενσωμάτωση Τεχνητής Νοημοσύνης είναι ήδη εδώ, και εγώ αρχίζω να φαντασιώνομαι τα αυτοκίνητα που δεν σου επιτρέπουν να προσπεράσεις την ουρά στο φανάρι, σε υποχρεώνουν να σταματήσεις στη διάβαση, δεν πάνε μισό χιλιόμετρο παραπάνω από τα 30 km/h στα στενά, ξεκινάνε γρήγορα στα φανάρια αφού δεν χαζεύουν βιντεάκια Tiktok και άλλα χαρωπά.

Εμαθα επίσης ότι η μάχη ανάμεσα στους παραδοσιακούς κατασκευαστές και τους Κινέζους είναι χαμένη για τους πρώτους αν δεν κατέβουν από το καλάμι τους και δεν αντιμετωπίσουν τη σκληρή πραγματικότητα. Η οποία λέει ότι οφείλουν να κάνουν αυτοκίνητα καλύτερα και ποιοτικότερα. Κυρίως το δεύτερο.

Δεν είναι αποδεκτό να μπαίνεις στο εσωτερικό ενός B-SUV μιας καταξιωμένης ευρωπαϊκής μάρκας και μετά στο αντίστοιχο μιας, οποιασδήποτε, κινέζικης και να σκέφτεσαι ότι η πρώτη πρέπει να τα βάψει μπλε και να τα πετάξει στη θάλασσα.

Είδα ότι γενικά η δυσκολία της Ευρώπης είναι να κρατήσει τις ισορροπίες και να προστατεύσει τη βιομηχανία της. Υπό αυτό το πρίσμα, προϊόντος του χρόνου, άρχισα να βλέπω μια λογική στους δασμούς του Τραμπ. Αυτό που δεν είδα είναι οι τιμές να πέφτουν. Αναγνωρίζω ότι όλες οι νέες τεχνολογίες κοστίζουν, ότι η αυστηρή περιβαλλοντική νομοθεσία επίσης προσθέτει κόστος, αλλά αυτό δεν με αφορά.

Θέλω να πω ότι όποια κι αν είναι η αιτία (ή η δικαιολογία), ακόμα κι αν την πίστευα, δεν θα μπορούσα να την υποστηρίξω γιατί απλώς… δεν έχω. Φτάσαμε στο σημείο να αποκαλούμε φθηνό ένα αυτοκίνητο που κοστίζει λίγο κάτω από 25.000 ευρώ. Αυτό δεν είναι βιώσιμο. Τόσο απλά.

Μια βόλτα με GR Yaris στα Τζουμέρκα το περασμένο καλοκαίρι μού έμαθε ότι ακόμα κανένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο δεν μπορεί να επικοινωνήσει με τον τρόπο που ένα καλό θερμικό το κάνει με τον οδηγό του. Πολλές διαδρομές σπίτι – γραφείο μέσα στη χρονιά με έμαθαν ότι κανένα θερμικό δεν φτάνει σε άνεση, ησυχία, απρόσκοπτη κίνηση και κατανάλωση ένα αμιγώς ηλεκτρικό.

Τέλος, αν κάτι έμαθα το 2025, είναι ότι η αυτοκινητοβιομηχανία ζει μια περίοδο συγκλονιστικής μετάβασης. Πρέπει να κυνηγήσει το μέλλον, αλλά να μην ξεχάσει ότι κατά βάση φτιάχνει ένα λαϊκό προϊόν. Εκτός κι αν κάτι χάνω. Αν είναι κάτι που προφανώς δεν έμαθα το 2025.