Οι προβλέψεις ήταν δυσοίωνες. Το Brexit, σύμφωνα με την βρετανική κυβέρνηση, θα προκαλούσε μια άμεση κρίση, πτώση των τιμών των ακινήτων και μείωση των εξαγωγών. Εχουν περάσει περίπου 100 ημέρες μετά την επίσημη έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ, περίπου 5 χρόνια μετά από το δημοψήφισμα, και το πράγμα αρχίζει να ξεκαθαρίζει.
Το διαζύγιο έχει ήδη προκαλέσει τριγμούς στη βρετανική οικονομία σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα, ακόμη κι αν έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα λόγω της πανδημίας.
Πολλές από τις ζημιές λόγω του Brexit δεν έχουν γίνει ακόμη αισθητές: με τη Βρετανία να βρίσκεται εκτός της ενιαίας αγοράς, το εμπόριο με το ευρωπαϊκό μπλοκ έχει περιοριστεί, αλλά ο πραγματικός όγκος των ζημιών δε θα είναι ξεκάθαρος μέχρι να βγούμε από την πανδημία.
Πολλοί από τους ισχυρισμούς της πλευράς των Remainers, οι οποίοι είχαν βαπτίσει το Brexit ως “Project Fear”, δεν έχουν επιβεβαιωθεί. Ιδού η αρχική ματιά του πως έχει επηρεάσει τη χώρα το Brexit μέχρι τώρα.
Οι βραχυπρόθεσμες ζημιές
Σε αναφορά του το 2016 το βρετανικό ΥΠΟΙΚ είχε υπολογίσει πως μια έξοδος θα μείωνε το εγχώριο εισόδημα κατά 3,6% μέσα σε δυο χρόνια, με 560.000 ανέργους και πτώση των τιμών των ακινήτων κατά 10%.
Κι όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική, αφού η κυβέρνηση δεν προχώρησε σε χρήση του Αρθρου 50 το 2017. Μέχρι το 2018 το ΑΕΠ είχε αυξηθεί κατά 3%, η ανεργία είχε μειωθεί κατά 280.000 και οι μέσες τιμές ακινήτων είχαν αυξηθεί κατά πάνω από 7%.
Και μετά ήρθε ο κορωνοϊός. Το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 10% το 2020. Η μεγαλύτερη πτώση από το 1709, το έτος της Μεγάλης Παγωνιάς, στο νησί. Η οικονομία δεν έχει ακόμη ορθοποδήσει από τις ζημίες του περσινού lockdown, αφήνοντάς τη σε χαμηλότερα επίπεδα παραγωγής από οποιαδήποτε άλλη χώρα των G7.
Υψηλό κόστος ζωής
Τον Απρίλιο του 2016, η κυβέρνηση απέστειλε ενημερωτικό φυλλάδιο σε όλους τους πολίτες, ζητώντας τους να ψηφίσουν υπέρ της παραμονής στην ΕΕ. Είχε προειδοποιήσει πως το κόστος ζωής θα αυξανόταν αφού η αξία της στερλίνας θα μειωνόταν, κάνοντας τις εισαγωγές ακριβότερες (περίπου το 50% των εισαγωγών της Βρετανίας γίνονται από την ΕΕ).
Η πρόβλεψη αυτή ήταν σωστή. Η αξία του νομίσματος μειώθηκε κατά 18% και παραμένει 12% υπό το επίπεδο της ημέρας του δημοψηφίσματος.
Ο πληθωρισμός των καταναλωτικών τιμών έφτασε υψηλό πεντέμιση ετών, στο 3,1% τον Νοέμβριο του 2017, περιορίζοντας το βιοτικό επίπεδο. Παρέμεινε άνω του στόχου της BoE του 2% για τα επόμενα δύο χρόνια, αλλά ο πληθωρισμός έχει από τότε μειωθεί τα μάλα λόγω της πανδημίας.
Το ΥΠΟΙΚ υπολόγισε πως το Brexit με μια εμπορική συμφωνία μεταξύ Βρετανίας και ΕΕ θα συρρίκνωνε την οικονομία της πρώτης μεταξύ 4,6% και 7,8% μέσα σε μια 15ετία, σε σχέση με έναν ψήφο Remain.
Αν και η Βρετανία βρίσκεται εκτός του εμπορικού μπλοκ εδώ και μόνο 100 ημέρες, το Γραφείο Προϋπολογισμού της χώρας υπολογίζει πως το Brexit έχει ήδη μειώσει το ΑΕΠ κατά 1,4%. Τώρα, αναμένει πως το ΑΕΠ θα είναι 4% χαμηλότερο μακροπρόθεσμα.
Ο Νταν Χάνσον του Bloomberg Economics από την πλευρά του υπολογίζει πως η μείωση θα βρεθεί μεταξύ του 3% και του 5%.
Προβλήματα στις εξαγωγές
Η κυβέρνηση είχε αναφέρει πως μια έξοδος από την ΕΕ θα δυσκολέψει την εξαγωγή προϊόντων προς το μπλοκ, ενώ οι επιχειρήσεις θα αντιμετωπίσουν αυξημένα κόστη.
Αυτή η πρόβλεψη ήταν σωστή. Οι βρετανικές επιχειρήσεις πρέπει, πια, να αντιμετωπίσουν περισσότερη γραφειοκρατία. Τον περασμένο Ιανουάριο, οι εξαγωγές στην ηπειρωτική Ευρώπη μειώθηκαν κατά 41% σε σχέση με τον Δεκέμβριο.
Ο Ντέιβιντ Φροστ, ο οποίος διαπραγματεύτηκε τους όρους της μετά-Brexit εποχής και είναι πια ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων απέδωσε τη μείωση του εμπορίου στη δημιουργία αποθεμάτων τον Δεκέμβριο και το lockdown της πανδημίας. Αναφέρει πως το εμπόριο επέστρεψε στην κανονικότητα στις αρχές Φεβρουαρίου. Οποιαδήποτε δεδομένα αποδεικνύουν ή καταρρίπτουν αυτή τη δήλωση θα παρουσιαστούν την ερχόμενη Τρίτη.
Η «Έξοδος» από το City
Πριν το δημοψήφισμα, πολλοί στο City του Λονδίνου προειδοποιούσαν για τη μαζική ανεργία μετά το Brexit. Η PwC είχε προβλέψει πως περίπου 100.000 θέσεις εργασίας στον χρηματοοικονομικό τομέα θα εξανεμίζονταν. Στην πραγματικότητα οι θέσεις αυτές είναι πολύ λιγότερες. Περίπου 7.600 έχουν «μετακομίσει» στην ΕΕ σύμφωνα με τα στοιχεία Μαρτίου της ΕΥ.
Παρόλα αυτά, περισσότερες θέσεις μπορεί να χαθούν εάν η ΕΕ και η Βρετανία δεν έρθουν σε συμφωνία που θα επιτρέπει στις βρετανικές χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις ευρεία πρόσβαση στην ενιαία αγορά.
Την ίδια στιγμή, πάντως, το City έχει χάσει αρκετούς πελάτες. Περίπου όλες οι ευρωπαϊκές μετοχές στις αγορές της Βρετανίας αξίας 6 δισ ευρώ καθημερινά, έχουν “φύγει” για την Ευρώπη, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιανουαρίου. Χρηματοοικονομικοί κολοσσοί όπως οι JPMorgan Chase & Co και Goldman Sachs Group έχουν μετακινήσει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε νέα κέντρα στην ηπειρωτική Ευρώπη.
Τι γίνεται με το NHS;
Η καμπάνια του “Leave” είχε προχωρήσει σε ευρείες προβλέψεις για τα οικονομικά πλεονεκτήματα του Brexit, αλλά μια εξ αυτών ήταν η “ναυαρχίδα” της καμπάνιας: η επανεπένδυση 350 εκατ. στερλινών εβδομαδιαίως στο Βρετανικό Σύστημα Υγείας (NHS) που η Βρετανία απέστελνε στην ΕΕ.
Ο αριθμός αυτός είναι υπερβολικός, αφού η εβδομαδιαία συνεισφορά της Βρετανίας στην ΕΕ έφτανε μόλις τα 250 εκατ λίρες. Ενα μεγάλο ποσοστό αυτών επέστρεψε στη Βρετανία ως επανεπένδυση του δημόσιου τομέα της ΕΕ.
Το 2018 η Βρετανία είχε ανακοινώσει πλάνα για την αύξηση των επενδύσεων στο NHS κατά 394 εκατ λίρες εβδομαδιαίως με στοιχεία του 2023, κάτι που η τότε πρωθυπουργός Τερέζα Μέι είχε αναφέρει πως θα είχε -αρχικά- πληρωθεί στην ΕΕ.
Αλλά η Βρετανία θα πρέπει να πληρώσει περίπου 20 δισ. λίρες στην ΕΕ μέσα σε επτά χρόνια ως όρος του “διαζυγίου”. Η αρνητική επίπτωση του Brexit σε ό,τι αφορά το ΑΕΠ θα υπερκεράσει οποιαδήποτε πλεονάσματα δημιουργηθούν από την άρση πληρωμών στην ΕΕ, σύμφωνα με το Institute for Fiscal Studies.
Τί συμβαίνει μακροπρόθεσμα;
Κανείς δε γνωρίζει ακόμη τί θα συμβεί, αφού βρισκόμαστε εν μέσω μιας πανδημίας η οποία έχει μεταλλάξει τα οικονομικά δεδομένα ανά τον κόσμο.
Διαβάστε ακόμα:
Ακτοπλοΐα: Χωρίς covid test θα ταξιδέψουμε αυτό το καλοκαίρι