Τρόπους περιορισμού της κερδοφορίας των ευρωπαϊκών τραπεζών από τα φθηνά δάνεια προσπαθεί να βρει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εν μέσω της τρέχουσας πληθωριστικής κρίσης.
Κύριο θέμα αποτελούν τα 2,1 τρισ. ευρώ σε φθηνά δάνεια του Προγράμματος Στοχευμένων Συναλλαγών Μακροχρόνιας Αναχρηματοδότησης, γνωστά και ως TLTRΟs (Targeted longer-term refinancing operations), τα οποία έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της πανδημίας προς διευκόλυνση των κεφαλαιακών ροών και αντιστάθμιση των αποπληθωριστικών πιέσεων.
Αν και αρχικά τα TLTROs αποδείχθηκαν επιτυχημένα, τώρα αποτελούν πραγματικό «πονοκέφαλο» για τους ρυθμιστές. Εν ολίγοις, οι τράπεζες είχαν τη δυνατότητα δανεισμού με αρνητικό επιτόκιο, αλλά τα επανατοποθετούσαν ως καταθέσεις στην ΕΚΤ με επιτόκιο που σήμερα κυμαίνεται στο 0,75% και το οποίο αναμένεται να διπλασιαστεί την Πέμπτη. Γι αυτόν το λόγο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ενδέχεται να «φρενάρει» την άκρατη κερδοφορία αυτή στην επόμενη συνεδρίασή της μέσω της λήψης στοχευμένων μέτρων.
Τα αυξημένα αυτά κέρδη των τραπεζών θεωρούνται «προσβλητικά» τη στιγμή που η ενεργειακή κρίση και ο πληθωρισμός στην Ευρώπη έχουν οδηγήσει σε κατακόρυφη αύξηση του κόστους διαβίωσης των πολιτών αλλά και του λειτουργικού κόστους των εταιρειών.
Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν και συνέπειες όσον αφορά την μακροοικονομική προοπτική της Ευρωζώνης αυτής καθαυτής, αφού η σταθερή ροή εσόδων προς τις τράπεζες αποθαρρύνει τις πρόωρες αποπληρωμές οι οποίες θα βοηθούσαν τους ρυθμιστές στην αντιμετώπιση του πληθωρισμού. Επιπροσθέτως, οι κεντρικές τράπεζες των κρατών-μελών της Ευρωζώνης θα μπορούσαν να καταγράψουν ζημιές, αφού η καταβολή τόκων γι αυτά τα πλεονάζοντα αποθεματικά επιβαρύνει τα κέρδη των εθνικών κεντρικών τραπεζών, περιορίζοντας τη συνεισφορά τους στους εθνικούς προϋπολογισμούς και μειώνοντας τα δημόσια έσοδα.
Οι εκτιμήσεις όσον αφορά το πόσο επωφελούνται οι τράπεζες από τα TLTROs διαφέρουν. Οι αναλυτές της Morgan Stanley, από την πλευρά τους, υπολογίζουν πως το ποσό αυτό κυμαίνεται στα 28 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με δηλώσεις της Προέδρου της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ τον περασμένο Σεπτέμβριο, θα πρέπει να υπάρξει επανεξέταση των όρων δανεισμού των τραπεζών. Από τότε έως σήμερα, οι ρυθμιστές έχουν καταλήξει σε τρεις πιθανές λύσεις:
Αυστηρότεροι όροι δανεισμού
Η αυστηροποίηση των όρων δανεισμού των TLTROs αποτελεί και την, μέχρι τώρα, προτιμώμενη λύση. Η ΕΚΤ θα μπορούσε να κάνει τον δανεισμό των τραπεζών ακριβότερο, μέσω της διαφοροποίησης του επιτοκίου για τα φθηνά δάνεια.
Η αλλαγή των συμβολαίων των TLTROs αναδρομικά θα προκαλέσει, μεν, νομικά προβλήματα και αγωγές, ενώ ενδέχεται να περιορίσει τη μελλοντική συμμετοχή σε αυτά, αλλά οι ρυθμιστές θεωρούν τις προκλήσεις αυτές αποδεκτές, δεδομένης της απόκλισης από τον πρωταρχικό στόχο του προγράμματος.
Σημειωτέον πως τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις έχουν καταγράψει ετήσια αύξηση της τάξης του 9%, ρεκόρ υψηλό από το 2009, κάτι το οποίο αναμένεται να αυξήσει τον πληθωρισμό ο οποίος βρίσκεται πια πέντε φορές άνω του στόχου του 2%.
«Reverse Tiering»
Μία άλλη επιλογή θα ήταν η μείωση των επιτοκίων ορισμένων καταθέσεων των τραπεζών στην ΕΚΤ, διαδικασία γνωστή και ως «Reverse Tiering». Αυτή η στρατηγική, σύμφωνα με τους αναλυτές της BNP Paribas, ενδέχεται να προκαλέσει «απρόβλεπτες συνέπειες».
Οι συνέπειες αυτές συμπεριλαμβάνουν τη μείωση του διατραπεζικού overnight επιτοκίου (€STR/ESTR) περαιτέρω υπό του επιτοκίου καταθέσεων. H μεγαλύτερη απόκλιση μεταξύ των δύο επιτοκίων θα περιορίσει την επίδραση της νομισματικής πολιτικής στην ευρύτερη οικονομία. Παράλληλα, ενδέχεται να δημιουργηθούν προβλήματα στην αγορά repo.
Διαχείριση αποθεματικών
Η ΕΚΤ ενδέχεται, επίσης, να αυξήσει και το επίπεδο των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών των τραπεζών και να μειώσει το επιτόκιο το οποίο πληρώνει για αυτά. Οι συστημικές τράπεζες, προς το παρόν πρέπει να τηρούν στην κεντρική τράπεζα τουλάχιστον το 1% ορισμένων υποχρεώσεών τους, κυρίως καταθέσεων πελατών. Η ΕΚΤ καταβάλλει στις τράπεζες τόκο επί των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών τους, ο οποίος αντιστοιχεί στο επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης, το οποίο κυμαίνεται στο 1,25%.
Αν και η αλλαγή των κανονισμών αυτών δε θα προκαλέσει νομικά προβλήματα, αποτελεί τη χείριστη εκ των τριών λύσεων αφού ένας πιθανός διπλασιασμός των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών στο 2% θα καλύψει μόλις το 16% των TLTROs.
Διαβάστε ακόμη:
Οικογένεια Βγενόπουλου: Βγαίνει στο σφυρί το ακίνητο της Εκάλης (pics)
Φίλιππος Νιάρχος: Τα γενέθλια του μεγιστάνα – Σπάνιες στιγμές στη δημοσιότητα (pics)