Όταν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μίλησε στους ξένους πρεσβευτές κατά τη διάρκεια δείπνου στην Άγκυρα, ήταν ξεκάθαρος για το τι ήθελε: μια μόνιμη θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τα αιτήματα αυτά είναι απίθανο να εκπληρωθούν σύντομα, αν εκπληρωθούν καθόλου. Αλλά αντανακλούν μια ανανεωμένη έπαρση του Ερντογάν, αφού η Τουρκία αναδεικνύεται σε πιο εξέχοντα διαπραγματευτή ισχύος και στυλοβάτη του ΝΑΤΟ, τη στιγμή που οι ΗΠΑ αναδιαμορφώνουν τη δέσμευσή τους στην Ευρώπη.
Ο Τούρκος πρόεδρος έχει επεκτείνει το στρατιωτικό και διπλωματικό αποτύπωμα της χώρας από την Αφρική στη Μέση Ανατολή με τρόπο που δεν έχει ξαναγίνει από το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας πριν από έναν αιώνα.
Τώρα επιθυμεί στενότερη αμυντική και οικονομική συνεργασία με την ΕΕ με αντάλλαγμα την ασφάλεια, καθώς η Γηραιά Ήπειρος αναζητά τρόπους να μειώσει την εξάρτησή της από την Ουάσινγκτον. Αυτό θα μπορούσε να συμπεριλαμβάνει τη συμμετοχή τουρκικών στρατευμάτων σε μια μελλοντική ειρηνευτική αποστολή στην Ουκρανία, σύμφωνα με πηγές του Bloomberg.
Η Τουρκία εκμεταλλεύεται τον παραδοσιακό της ρόλο στο σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης, με τη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ και τη μουσουλμανική της ταυτότητα υπό τον Ερντογάν να της προσδίδουν αξιοπιστία και στις δύο πλευρές.
Ελέγχει ορισμένες σημαντικές οδούς για το θαλάσσιο εμπόριο και τις μεταφορές ενέργειας και έπαιξε ρόλο-κλειδί σε μια συμφωνία που αρχικά είχε συναφθεί για τη μεταφορά ουκρανικών σιτηρών στις διεθνείς αγορές μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Είναι επίσης ένα κρίσιμο εμπόδιο για την ανάσχεση της ροής των προσφύγων από το να φτάσουν στην Ευρώπη. Οι αμυντικές δυνατότητες της χώρας, ωστόσο, είναι το ισχυρότερο χαρτί της αυτή τη στιγμή. Η Ευρώπη προσπαθεί να επανεξοπλιστεί αφού ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε τη βοήθεια προς την Ουκρανία και είπε στην ήπειρο ότι δεν πρέπει να βασίζεται στις ΗΠΑ.
Η Τουρκία διαθέτει τον μεγαλύτερο στόλο μαχητικών αεροσκαφών F-16 στο ΝΑΤΟ μετά τις ΗΠΑ. Διαθέτει την αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ, η οποία χρησιμοποιήθηκε για επιχειρήσεις κατά του Ισλαμικού Κράτους και φιλοξενεί ένα ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης στο Κουρετσίκ, ένα κρίσιμο μέρος της βαλλιστικής πυραυλικής άμυνας του ΝΑΤΟ για την Ευρώπη
Η Άγκυρα μελετά, επίσης, μια ειρηνευτική αποστολή στην ανατολική Ουκρανία, ανάλογα με τη συγκατάθεση της Μόσχας, δήλωσαν ανώνυμα οι πηγές του πρακτορείου.
Η χώρα έχει επίσης αναπτύξει μια σημαντική βιομηχανία όπλων. Έχει αποτελέσει βασική πηγή ζωτικής σημασίας βλημάτων 155 χιλιοστών για την Ουκρανία και είναι ένας σημαντικός εξαγωγέας πολεμικών πλοίων, μη επανδρωμένων αεροσκαφών και τεθωρακισμένων οχημάτων. Αναπτύσσει επίσης βαλλιστικούς πυραύλους μαζί με άρματα μάχης και πολεμικά αεροσκάφη. Η ιταλική εταιρεία Leonardo SpA έχει συνεργαστεί με μια εταιρεία που διοικείται από συγγενή του Ερντογάν για την ανάπτυξη μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
Οι στενότεροι δεσμοί θα έρθουν σε μια κατάλληλη στιγμή για την οικονομία. Η Τουρκία έχασε την ιδιότητά της ως αγαπημένη των διεθνών επενδυτών με τις ανορθόδοξες πολιτικές της που διαμορφώθηκαν γύρω από την πεποίθηση του Ερντογάν ότι τα επιτόκια πρέπει να μειωθούν για να καταπολεμηθεί ο υψηλός πληθωρισμός. Μια στροφή 180 μοιρών μετά την επανεκλογή του το 2023 είδε τα ξένα κεφάλαια να επιστρέφουν, αλλά δεν επηρέασαν τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις, σύμφωνα με το Bloomberg Economics.
Ωστόσο, η γεωγραφία της Τουρκίας δημιουργεί κινδύνους όσο και ευκαιρίες. Η Τουρκία αντιμετωπίζει την ανανεωμένη απειλή από το Ισλαμικό Κράτος στην περιοχή, δημιουργώντας αυτόν το μήνα έναν κοινό μηχανισμό επιχειρήσεων με τη Συρία, τον Λίβανο, την Ιορδανία και το Ιράκ.
Η κατάσταση ασφαλείας στην περιοχή έχει επιδεινωθεί, καθώς το Ισραήλ στοχεύει στρατιωτικές εγκαταστάσεις με αεροπορικές επιδρομές και υπάρχουν συγκρούσεις στην πόλη Λατάκια, καθώς οι δυνάμεις της νέας κυβέρνησης της Συρίας συγκρούονται με τη μειονότητα των Αλαουιτών, στην οποία ανήκει ο Άσαντ. Ο Ερντογάν εξέφρασε την ανησυχία του αυτή την εβδομάδα για τις «προκλήσεις που αποσκοπούν στην υποκίνηση της θρησκευτικής βίας».
Πράγματι, υπάρχει ανησυχία ότι η βαθιά εμπλοκή σε μια ουκρανική ειρηνευτική αποστολή μπορεί να υπερφορτώσει τον στρατό της. Η Τουρκία έχει αναπτύξει χιλιάδες στρατιώτες στη βόρεια Συρία και το Ιράκ, και περισσότερους που βρίσκονται στο Κοσσυφοπέδιο, τη Σομαλία, τη βόρεια Κύπρο, το Κατάρ και το Αζερμπαϊτζάν.
Η διατήρηση μιας αναγεννημένης Τουρκίας εξαρτάται επίσης από τον Ερντογάν, ο οποίος είναι 71 ετών και δεν έχει σαφή διάδοχο εντός του κυβερνώντος κόμματός του AK. Ο πρόεδρος προσπαθεί να ενισχύσει τη βάση υποστήριξής του, καθώς το κόμμα του εργάζεται για να παρατείνει τις περισσότερες από δύο δεκαετίες του στην εξουσία.
Παρά ταύτα, υπάρχουν αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με την βίαια καταστολή των διαφωνιών από στελέχη επιχειρήσεων έως πρόσωπα της αντιπολίτευσης, παρά την εκκολαπτόμενη ειρηνευτική προσπάθεια για τον τερματισμό μιας σύγκρουσης με τους αυτονομιστές Κούρδους μαχητές που αποτελεί τροχοπέδη για την οικονομία.
Από τότε που ανήλθε στην εξουσία το 2003, ο Ερντογάν επαναπροσδιόρισε σταδιακά την Τουρκία ως μια αυτοδύναμη χώρα που είναι ελεύθερη να κάνει νέους φίλους, ακόμη και αν αναστατώνει τους παλιούς.
Φλερτάρει την Κίνα, τη Ρωσία και το Ιράν και έχει ανοίξει σχεδόν 100 νέες διπλωματικές αποστολές σε όλο τον κόσμο τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Η Τουρκία λειτούργησε επίσης ως διαμεσολαβητής στις συγκρούσεις στη Γάζα και τη Σομαλία, καθώς και στην Ουκρανία.
Η Τουρκία δεν αναμένει την ένταξη στην ΕΕ, αν και ελπίζει ότι η ενίσχυση των αμυντικών δεσμών με την Ευρώπη θα μπορούσε να θέσει τέλος στον αποκλεισμό της από τις εταιρικές σχέσεις ασφαλείας ΝΑΤΟ-ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας, γνωστής ως PESCO.
Η αλλαγή θα μπορούσε επίσης να δώσει ώθηση στις συνομιλίες για την επικαιροποίηση της συμφωνίας τελωνειακής ένωσης της Τουρκίας με την ΕΕ και την κατάργηση της βίζας για τα ταξίδια των Τούρκων πολιτών.
«Η ΕΕ είναι ήδη ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος και στρατηγικός σύμμαχος της Τουρκίας σε θέματα όπως το μεταναστευτικό, αλλά η επ’ αόριστον καθυστέρηση της τουρκικής ένταξης λειτουργούσε ως τροχοπέδη στη σχέση», δήλωσε η Σελβά Μπαχάρ Μπαζίκι, του Bloomberg Economics. «Τώρα, η προοπτική βελτίωσης των σχέσεων θα μπορούσε να δει μια αύξηση των ροών χαρτοφυλακίου και επενδύσεων».
Αν και έγινε δεκτή στη διατλαντική στρατιωτική συμμαχία το 1952 μαζί με την Ελλάδα, η Τουρκία έχει υποστεί πολυάριθμους αποκλεισμούς όπλων από τους συμμάχους της, με πιο πρόσφατη αιτία τη στρατιωτική της κίνηση το 2019 εναντίον των υποστηριζόμενων από τις ΗΠΑ κουρδικών δυνάμεων στη Συρία. Η Ελλάδα και η Κύπρος αντιτίθενται επίσης στην πώληση αεροσκαφών Eurofighter και κατευθυνόμενων πυραύλων Meteor στην Τουρκία.
Η πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 αναδείχθηκε ως μια ευκαιρία για τον Ερντογάν να βελτιώσει το κύρος του με τους δυτικούς συμμάχους, διατηρώντας παράλληλα τις σχέσεις του με τη Ρωσία.
Η Τουρκία έκλεισε τα στενά της στα ρωσικά πολεμικά πλοία και τον εναέριο χώρο της στα ρωσικά στρατιωτικά αεροσκάφη και προμήθευσε οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και βλήματα των 155 χιλιοστών στην Ουκρανία. Από την άλλη, αρνήθηκε να συμμετάσχει στις κυρώσεις κατά της Μόσχας.
Η χώρα πρωτοστάτησε επίσης στο σχηματισμό μιας δύναμης στη Μαύρη Θάλασσα μαζί με τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία για την αποσυναρμολόγηση ναρκών και τη βελτίωση της ασφάλειας της ναυσιπλοΐας. Ωστόσο, απέκλεισε άλλα μέλη του ΝΑΤΟ από την προσπάθεια, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, για να αποφύγει την κλιμάκωση των εντάσεων στην περιοχή.
Διαβάστε ακόμη
Ανατροπή στις εκλογές της ΚΕΕΕ: Νέος Πρόεδρος ο Γιάννης Βουτσινάς
e-ΕΦΚΑ – ΔΥΠΑ: Μπαράζ πληρωμών από 17 έως 21 Μαρτίου – Οι δικαιούχοι
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα