Σύστημα πολλαπλών επιλογών θυμίζει πλέον η εργασία των ανθρώπων της τεχνολογίας, καθώς η τηλεργασία που κυριάρχησε σταδιακά από την πανδημία τούς δίνει διαφορετικές δυνατότητες με μοναδικό εργαλείο το laptop τους.

Κατά πρώτο λόγο, ο εργαζόμενος μπορεί να μετακινηθεί σε άλλες χώρες της Ε.Ε. για καλύτερες αποδοχές και συνθήκες ζωής δουλεύοντας στο γραφείο ή και υβριδικά, τις μισές ημέρες από το σπίτι και τις μισές στο γραφείο. Το 2020, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 3,8% των πολιτών της Ε.Ε. σε ηλικία εργασίας (20-64 ετών) διέμενε σε χώρα της Ε.Ε. διαφορετική από εκείνη της ιθαγένειάς του, έναντι του 2,4 % το 2009.

Δεύτερον, ο τηλεργαζόμενος μπορεί να δουλέψει από την πατρίδα του ως freelancer παράγοντας έργο τόσο για εταιρείες με ελληνικό ΑΦΜ όσο και για εταιρείες του εξωτερικού.

Τρίτον, ο τηλεργαζόμενος μπορεί να παράγει έργο από την πατρίδα του αποκλειστικά για εταιρείες της Ε.Ε. και τρίτων χωρών.

Περίπου 35 εκατομμύρια επαγγελματίες ανά τον κόσμο εργάζονται σε διαφορετικό κράτος από τον εργοδότη τους ή τους πελάτες τους χρησιμοποιώντας μόνο έναν υπολογιστή, ενώ, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΔΝΤ και των μεγαλύτερων ελεγκτικών εταιρειών, τα επόμενα χρόνια οι ψηφιακές μέθοδοι εργασίας αναμένεται να κυριαρχήσουν παγκοσμίως.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΓΣΕΕ και του ΣΕΒ, οι Ελληνες τηλεργαζόμενοι για εταιρείες του εξωτερικού με έδρα την πατρίδα τους ανέρχονται σε περίπου 50.000.

Ας αναφέρουμε ορισμένα παραδείγματα ανθρώπων της τεχνολογίας που έστρεψαν το βλέμμα τους σε χώρες του εξωτερικού:

■ Ζευγάρι, περίπου 30 ετών, εργάζεται στην Ελλάδα σε εταιρεία call center εξυπηρέτησης πελατών και αμείβεται με 850 ευρώ τον μήνα. Η μητρική εταιρεία επιβραβεύοντας την υψηλή εξειδίκευσή τους στα διαδικτυακά παιχνίδια και τα social media τούς κάλεσε να δουλέψουν στην Ισπανία. Τους πρότεινε μισθό 2.250 μηνιαίως, δωρεάν πολυτελές διαμέρισμα για 4 μήνες, 5.000 ευρώ για αγορά επίπλων και δυνατότητα τηλεργασίας απ’ όποιο μέρος θέλουν κατά τη διάρκεια των εορτών και για δύο μήνες το καλοκαίρι. Φυσικά και εγκαταστάθηκαν στην Ισπανία. Ακόμα κι αν το κόστος ζωής είναι αυξημένο σε σχέση με την Ελλάδα -το ενοίκιο για το άνετο τριάρι τους είναι 1.200 ευρώ-, οι μισθοί τους επαρκούν για να αντεπεξέλθουν.

■ Freelancer μεσαίας βαθμίδας στον χώρο της πληροφορικής δουλεύει για εταιρείες του εξωτερικού. Είναι αδήλωτος και ανασφάλιστος. Πώς πληρώνεται; Κάποια χρήματα πιστώνονται σε τραπεζική κάρτα και τα υπόλοιπα διακανονίζονται μέσω καρτών καυσίμων και σίτισης.

Κλειδί η ατομική σύμβαση

Αν και έχουν γίνει βήματα ως προς τη θέσπιση κανόνων για την προστασία των τηλεργαζομένων, τα διαφορετικά ασφαλιστικά και φορολογικά καθεστώτα, καθώς και η δυσκολία ελέγχου της εφαρμογής των κανόνων στην πράξη δημιουργούν ένα πυκνό νέφος που ευνοεί την εκμετάλλευση και τη μαύρη εργασία.

Σημειώνουμε ότι οι διατάξεις Χατζηδάκη ρυθμίζουν το καθεστώς τηλεργασίας για τους Ελληνες που παράγουν έργο για εταιρείες με ελληνικό ΑΦΜ. Ομως, ποιοι κανόνες ισχύουν για τους Ελληνες που δουλεύουν για εταιρείες της Ευρώπης ή τρίτων χωρών (ΗΠΑ, Ινδία κ.λπ.);

Σύμφωνα με τον δικηγόρο εργατολόγο Γιάννη Καρούζο, το κλειδί είναι η ατομική σύμβαση που υπογράφεται.

«Σε περίπτωση όπου ο εργαζόμενος που απασχολείται με σύμβαση τηλεργασίας διαμένει στην Ελλάδα και ο εργοδότης του είναι εγκατεστημένος σε άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε. ή το αντίστροφο, τίθεται ζήτημα επιλογής εφαρμοστέου δικαίου και θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ο Κανονισμός 593/2008 – Ρώμη Ι», επισημαίνει ο κ. Καρούζος. «Γενικά, η ατομική σύμβαση εργασίας διέπεται από το δίκαιο που επιλέγουν τα μέρη.

Ωστόσο, η επιλογή αυτή δεν μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να στερήσει τον εργαζόμενο από την προστασία που του εξασφαλίζουν οι διατάξεις από τις οποίες δεν μπορεί να γίνει παρέκκλιση με συμφωνία. Στην περίπτωση που το εφαρμοστέο στην ατομική σύμβαση δίκαιο δεν έχει επιλεγεί από τα μέρη, η σύμβαση θα διέπεται από το δίκαιο της χώρας στην οποία ή από την οποία ο εργαζόμενος παρέχει συνήθως την εργασία του. Οταν δεν μπορεί να καθοριστεί το εφαρμοστέο δίκαιο, η σύμβαση διέπεται από το δίκαιο της χώρας όπου ευρίσκεται η εγκατάσταση της επιχείρησης που προσέλαβε τον εργαζόμενο».

Το τοπίο, επομένως, δεν είναι ξεκάθαρο καθώς έγκειται στην καλή προαίρεση των δύο μερών. Την ίδια ώρα, δρομολογείται το ψηφιακό ευρωπαϊκό διαβατήριο κοινωνικής ασφάλισης (εγκρίθηκε το ψήφισμα των ευρωβουλευτών) προκειμένου να διευκολυνθεί η δυνατότητα μεταφοράς των δικαιωμάτων κοινωνικής ασφάλισης για τους μετακινούμενους εργαζομένους.

Το πάσο αυτό θα συμβάλει στην καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας και θα διευκολύνει επίσης τους εργαζομένους να γνωρίζουν και να διεκδικούν τα δικαιώματά τους και τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης.

Από την άλλη πλευρά, το τελευταίο διάστημα άρχισε να προτείνεται και η Ελλάδα στους digital nomads ως χώρα διαμονής με ήλιο, θάλασσα και χαμηλότερο κόστος ζωής.

Σύμφωνα με τον κ. Θεμιστοκλή Μπάκα, πρόεδρο του Πανελλαδικού Δικτύου Ε-Real Estate, παρατηρείται έντονη κινητικότητα για τη χώρα μας κυρίως από Αμερικανούς, Βρετανούς αλλά και Ρώσους, ιδιαίτερα μετά την ανακοίνωση Πούτιν για επιστράτευση. Ο ίδιος πιστεύει ότι πρέπει να δοθούν περισσότερα κίνητρα για την προσέλκυση των νομάδων στην Ελλάδα, αλλά και για τη μετεγκατάσταση Ελλήνων τηλεργαζομένων από τα μεγάλα αστικά κέντρα στην Περιφέρεια.

Ας δούμε όμως τι κίνητρα παρέχει η Πολιτεία στους ψηφιακούς νομάδες που σκέφτονται να εγκατασταθούν στη χώρα μας:

■ Με το άρθρο 11 του Ν. 4825/2021 υιοθετήθηκε για πρώτη φορά στο ελληνικό δίκαιο ο όρος «ψηφιακός νομάς». Ο νόμος προβλέπει τη χορήγηση βίζας σε πολίτες τρίτων χωρών αυτοαπασχολούμενους, ελευθέρους επαγγελματίες ή μισθωτούς οι οποίοι εργάζονται εξ αποστάσεως με εργοδότες ή πελάτες εκτός Ελλάδας για χρονική περίοδο έως 12 μήνες.

■ Οι ψηφιακοί νομάδες έχουν έκπτωση φόρου κατά 50% στο εισόδημα που θα αποκτήσουν στην Ελλάδα για επτά χρόνια.

Σύμφωνα με το Global Remote Work Index, η Ελλάδα πήρε καλή βαθμολογία σε ό,τι αφορά το κλίμα και την κυβερνοασφάλεια, αλλά χαμηλή σε ό,τι αφορά το Ιντερνετ που είναι αργό, την ανάπτυξη δικτύου οπτικών ινών, το κόστος των επικοινωνιών, το κόστος υγείας και τις οικονομικές συνθήκες.

Πάντως οι ψηφιακοί νομάδες ψήφισαν ως την καλύτερη πόλη για να δουλεύει κανείς εξ αποστάσεως το Τορόντο, επαινώντας τις υποδομές, το κόστος ζωής, τη φιλοξενία, την ασφάλεια κ.λπ. Τη δεύτερη θέση καταλαμβάνει η Μαδρίτη και ακολουθούν το Οκλαντ (Νέα Ζηλανδία), η Μαδέρα (Πορτογαλία) και το Ελσίνκι.

Διαβάστε ακόμη:

Πώς η Ελλάδα μετατρέπεται σε εξαγωγέα πράσινης ενέργειας στην Ευρώπη (χάρτης)

«Ο λαός μίλησε»: Ο Μασκ επαναφέρει τον Τραμπ στο Twitter – Εκείνος θα επιστρέψει; (tweets)

Accor: Η Αθήνα επιστρέφει δυναμικά – Η πρόβλεψη του ξενοδοχειακού κολοσσού