Δεν είναι συνηθισμένο ένας μάνατζερ να είναι τόσο ταυτισμένος με μια ελληνική επιχείρηση που να λησμονεί κανείς ότι δεν είναι ο βασικός μέτοχος. Κι όμως, η ΕΛΙΝΟΙΛ ανήκει σε αυτή την κατηγορία.

Παρά το γεγονός ότι η εταιρεία διαθέτει ισχυρή μετοχική βάση, καθώς ελέγχεται από την οικογένεια του εφοπλιστή Σπύρου Καρνέση, ο κ. Γιάννης Αληγιζάκης αποτελεί έναν από τους μακροβιότερους μάνατζερ του ελληνικού επιχειρείν, καθώς κρατά επί 17 χρόνια σταθερά το τιμόνι της επιχείρησης πετρελαιοειδών. Διαγράφοντας, μάλιστα, μια μεγάλη διαδρομή στην ενεργειακή αγορά, χάρη στην οποία η ΕΛΙΝΟΙΛ έχει κατακτήσει μια θέση στις 10 μεγαλύτερες εταιρείες της χώρας και την τρίτη από πλευράς διεθνών πωλήσεων εμφανίζοντας το 2022 τα καλύτερα αποτελέσματα που είχε ποτέ ως ανεξάρτητη εταιρεία πετρελαιοειδών.

Πέρυσι ο κύκλος εργασιών ανήλθε σε 3,7 δισ. ευρώ (από 1,5 δισ.) και ξεπέρασε τους 3.500.000 μετρικούς τόνους, με την κερδοφορία προ φόρων της μητρικής εταιρείας να ανέρχεται σε 17 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 180%.

Τα οικονομικά αποτελέσματα-ρεκόρ αντανακλούν την αύξηση των πωλήσεων στις δραστηριότητες που επηρεάζονται από την εντυπωσιακή πορεία του τουρισμού, όπως οι πωλήσεις στις μαρίνες, στα σκάφη και τα νησιά, καθώς και την ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου παρά τη μεγάλη μεταβλητότητα και ρευστότητα που επικράτησε λόγω των κυρώσεων προς τη Ρωσία και την αποεπένδυση στα διυλιστήρια. Η ΕΛΙΝΟΙΛ ήταν άλλωστε, μεταξύ άλλων, μία από τις εταιρείες που συμμετείχαν στον ανεφοδιασμό της Ουκρανίας με βενζίνη και ντίζελ αξιοποιώντας το παράθυρο που είχε ανοίξει πριν από τον πόλεμο για επέκταση των πωλήσεων στην ουκρανική αγορά. Σημαντική ήταν επίσης η ανάπτυξη των στερεών καυσίμων (petcoke, ανθρακίτη, γαιάνθρακα κ.ά.) που απευθύνονται στη βαριά βιομηχανία (τσιμεντάδικα, χαλυβουργία κ.λπ.), κυρίως λόγω της εκτόξευσης της τιμής του φυσικού αερίου, καθώς αποτέλεσαν εναλλακτικές λύσεις με ανταγωνιστικότερο κόστος. Κέρδη παρήγαγε επίσης και η πολιτική διατήρησης αποθεμάτων λόγω του hedging (αντιστάθμιση κινδύνου) στον σωστό χρόνο.

Η γέννηση της ΕΛΙΝΟΙΛ

Ο κ. Αληγιζάκης ανδρώθηκε στην ΕΛΙΝΟΙΛ, στην οποία μπήκε από 18 ετών. Εχοντας συμπληρώσει 47 χρόνια ασταμάτητης πορείας και μάλιστα από το low level επίπεδο που ήταν οι εκφορτώσεις στα Διυλιστήρια Ασπροπύργου, ανέβηκε το σκαλοπάτι του εμπορικού διευθυντή μέχρι το 2005, όταν ανέλαβε τα ηνία της εταιρείας, θέση που διατηρεί ως σήμερα.

Η ΕΛΙΝΟΙΛ υπήρξε γέννημα του θείου του και εξαδέλφου της μητέρας του, Δήμου Διαμαντίδη, και του Χριστόδουλου Κουρούκλη, και προήλθε από το πάντρεμα δύο μικρών γραφείων εμπορίας καυσίμων, ως αποτέλεσμα μιας συμμαχίας της εποχής με κίνητρο την ισχυροποίησή τους στην αγορά πετρελαιοειδών και την αύξηση της διαπραγματευτικής τους δύναμης στο εγχώριο και διεθνές εμπόριο του κλάδου.

Ως νεαρός φοιτητής της Νομικής, ο κ. Αληγιζάκης μαθήτευσε δίπλα στον θείο του, ο οποίος όχι μόνο τον καθοδήγησε και του έμαθε τα μυστικά της δουλειάς, αλλά δεν δίστασε να τσαλακώσει και το προφίλ του. Μία από τις σκληρές δουλειές που του ανέθεσε ήταν να πηγαίνει στα σπίτια των φίλων του στο Κολωνάκι και τα βόρεια προάστια της Αθήνας για να εισπράττει τα κοινόχρηστα από το πετρέλαιο θέρμανσης!

«Ηταν μια δουλειά που έκανα με πολύ κόπο και ντροπή τότε, γιατί σε αυτά τα σπίτια έμεναν φίλοι μου και εγώ τους είχα περάσει την ιδέα ότι είμαι στέλεχος της επιχείρησης», λέει ο κ. Αληγιζάκης, που θεωρεί ότι αυτή η τακτική τού έκανε πολύ καλό αργότερα, όχι μόνο γιατί τον προσγείωσε, αλλά και γιατί όταν εξελίχθηκε στη διοίκηση της επιχείρησης είχε καταφέρει να περάσει από τις πιο χαμηλές βαθμίδες.

Παρά τον συνασπισμό, οι δύο έμποροι (Διαμαντίδης – Κουρούκλης) χαρακτηρίζονταν για τη διαφορετικότητά τους, καθώς ο Διαμαντίδης ήταν ένας συντηρητικός επιχειρηματίας, εν αντιθέσει με τον Κουρούκλη που ήταν άνθρωπος των ρίσκων και της εξέλιξης. Το αταίριαχτο του χαρακτήρα τους επεκτεινόταν και στην πολιτική. Ο Διαμαντίδης ανήκε στην παραδοσιακή Δεξιά και ο Κουρούκλης στους υποστηρικτές του δημοκρατικού σοσιαλισμού και του Γιάγκου Πεσμαζόγλου της μετριοπαθούς Αριστεράς (ΚΟΔΗΣΟ). Οι διαφορετικές ιδιοσυγκρασίες δεν άργησαν να δημιουργήσουν τριβές που έφεραν τους χωριστούς δρόμους, σε μια περίοδο που η αγορά είχε ξεκινήσει να αλλάζει. Ηδη είχε αρχίσει να προλειαίνεται το έδαφος της απελευθέρωσης της αγοράς καυσίμων και κυριαρχούσε ο φόβος για το μέλλον των επιχειρήσεων που δεν ανήκαν σε κάποιον από τους μεγάλους ομίλους διυλιστηρίων της χώρας.
Ο μετοχικός διαχωρισμός έγινε μέσω ενός μειοδοτικού διαγωνισμού με διαιτητή τον κ. Στέφανο Μάνο, όπου το ποσοστό του Διαμαντίδη πέρασε στον κ. Χάρη Κυνηγό (ανιψιό του Κουρούκλη) και λίγους μήνες αργότερα, το 1988, στον εφοπλιστή Σπύρο Καρνέση. Ο ιδρυτής της ναυτιλιακής εταιρείας European Navigation με έδρα στο Λονδίνο σταδιακά απέκτησε τον πλήρη έλεγχο της ΕΛΙΝΟΙΛ μέσω διαδοχικών αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου και η εταιρεία έβαλε τις μετοχές της στο ελληνικό χρηματιστήριο.

Ο ενεργειακός μετασχηματισμός

Με λελογισμένη πολιτική ανάπτυξης και σταθερό βηματισμό παρά τις διαδοχικές κρίσεις στην αγορά τα τελευταία χρόνια (οικονομική, υγειονομική, ενεργειακή), η εταιρεία απέφυγε την επέκταση μέσω εξαγορών για την αύξηση μεριδίων που για κάποιες εταιρείες υπήρξε καταστροφική και ανέπτυξε ένα δίκτυο πωλήσεων σε 40 χώρες, το οποίο σταδιακά εξαπλώνεται προς Ασία και Αφρική. Σήμερα οι πωλήσεις αυτές αντιπροσωπεύουν το 80% των εσόδων σε υγρά και στερεά καύσιμα, πετροχημικά, προϊόντα ασφάλτου, αξιοποιώντας τα υψηλά περιθώρια κέρδους στις διεθνείς αγορές αλλά και τους ισχυρούς δεσμούς με τα δύο διυλιστήρια της χώρας και με αντίστοιχα σε Ιταλία, Αίγυπτο, Τουρκία και Ρουμανία.

Οι δραστηριότητες στο εξωτερικό αποτέλεσαν και ένα ισχυρό μαξιλάρι στη μείωση των εσόδων από την εγχώρια αγορά καυσίμων η οποία επηρεάστηκε από τα έντονα φαινόμενα παραβατικότητας στις αντλίες, αλλά και από τη διατήρηση της επιβολής πλαφόν στα περιθώρια κέρδους που ξεκίνησε το 2020 ως μέτρο αντιμετώπισης του κινδύνου διασποράς του COVID και συνεχίζεται παρά τις ενστάσεις του κλάδου.

Σήμερα η Ελίν δηλώνει έτοιμη για το επόμενο βήμα που συνδέεται με τον μετασχηματισμό της επενδύοντας σε μια νέα ενεργειακή κουλτούρα που έρχεται να παντρέψει τα υγρά καύσιμα με τα καύσιμα μηδενικού έως χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος και με τις τεχνολογίες του συμπιεσμένου και υγροποιημένου φυσικού αερίου (CNG-LNG), της ηλεκτροκίνησης και του υδρογόνου.

«Μπορεί οι νέες τεχνολογίες να αποδώσουν σε πέντε χρόνια και να μπαίνουμε σε νέα αχαρτογράφητα νερά, καθώς απαιτείται μελέτη και αξιολόγηση όλων των δεδομένων, όμως οι εταιρείες χρειάζεται από τώρα να κάνουν βήματα προς τα εμπρός και να ξεκινήσει ο σχεδιασμός», λέει ο κ. Αληγιζάκης.

Τα πρατήρια καυσίμων του μέλλοντος, όπως ο ίδιος εξηγεί στο «business stories», δεν θα έχουν καμία σχέση με τα σημερινά, καθώς θα αποτελούν χώρους με μεγάλη επιφάνεια για τη στάθμευση των οχημάτων και θα προσφέρουν ευχάριστη εμπειρία αναμονής: από τον καφέ και το σνακ έως την παραλαβή δεμάτων, θα εμπλουτίζουν συνεχώς το επίπεδο υπηρεσιών για να προσελκύουν τους πελάτες. Ενα ανάλογο κατάστημα θα είναι έτοιμο στη Βούλα τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, ενώ συνολικά για την αναβάθμιση της εικόνας των πρατηρίων η ΕΛΙΝΟΙΛ θα διαθέσει 6 εκατ. ευρώ.

H Ελίν δηλώνει έτοιμη για το επόμενο βήμα που συνδέεται με τον μετασχηματισμό της επενδύοντας σε μια νέα ενεργειακή κουλτούρα που έρχεται να παντρέψει τα υγρά καύσιμα με τα καύσιμα μηδενικού έως χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος και με τις τεχνολογίες του συμπιεσμένου και υγροποιημένου φυσικού αερίου (CNG-LNG), της ηλεκτροκίνησης και του υδρογόνου

Οι συμμαχίες και τα εφόδια

Σε αυτή τη νέα πορεία η Ελίν έχει συνάψει ήδη σημαντικές συμφωνίες που θα αποτελέσουν τα νέα εφόδια της ενεργειακής μετάβασης. Αναγνωρίζοντας τα οφέλη της ηλεκτροκίνησης προχώρησε σε στρατηγική συνεργασία με τη ΔΕΗ για την εγκατάσταση φορτιστών ΔΕΗ blue σε 100 πρατήρια Ελίν. Παρά τις γραφειοκρατικές δυσκολίες στην αδειοδότηση που διαρκεί έως και 7 μήνες, μέχρι το τέλος του έτους υπολογίζεται να έχει εγκατασταθεί το 50% των φορτιστών του τριετούς σχεδιασμού.

Επιπλέον, η εταιρεία επιδιώκει την είσοδό της και στη νέα αγορά του CNG-LNG, μέσω της συμφωνίας με την Blue Grid, η οποία ελέγχεται μετοχικά κατά 51% από Ισπανούς. Με την Blue Grid θα κατασκευαστεί ο πρώτος σταθμός ανεφοδιασμού στην Αθήνα που θα υποστηρίζει όλες τις νέες τεχνολογίες συν τα υγρά καύσιμα. Στην πραγματικότητα, η εταιρεία θα μετατρέψει εντός του 2023 στο Θριάσιο ένα πρατήριο καυσίμων σε ενεργειακό σταθμό που θα απορροφήσει επένδυση πάνω από 1,8 εκατ. ευρώ, όταν ένα συμβατικό πρατήριο δεν χρειάζεται περισσότερα από 400.000 έως 500.000 ευρώ. Στον προγραμματισμό έχουν μπει άλλα δύο σημεία σε Γιάννενα και Θεσσαλονίκη την επόμενη διετία, προκειμένου η εταιρεία να τοποθετηθεί στους τρεις μεγάλους ενεργειακούς κόμβους της χώρας και να τροφοδοτεί με καύσιμα φορτηγά και Ι.Χ. οχήματα.

Στόχος της εταιρείας είναι να μετατραπεί σταδιακά ένα μεγάλος μέρος από τα περίπου 600 πρατήρια Ελίν σε ενεργειακούς σταθμούς, το οποίο θα υλοποιείται σταδιακά. Ο κ. Αληγιζάκης εκτιμά ότι μόνο τα 2/3 των υφιστάμενων πρατηρίων θα μπορούν να είναι βιώσιμα έως το 2035.

«Μπαίνουμε σε μια αγορά για να μάθουμε, να δούμε τη συμπεριφορά του νέου καυσίμου, τις πηγές εφοδιασμού και να κάνουμε ό,τι κάναμε και στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας που πλέον έχουμε μάθει και θα επιδιώξουμε να εξελίξουμε περαιτέρω», λέει ο επικεφαλής της ΕΛΙΝΟΙΛ.

Ενας τρίτος άξονας του νέου σχεδιασμού αποτελεί η παραγωγή και η διανομή πράσινου υδρογόνου για οδικές μεταφορές και βιομηχανική κατανάλωση, μέσω της συνεργασίας με τον Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ) που είναι ένα πρότζεκτ υπό μελέτη για την ανάπτυξη πρατηρίων υδρογόνου.

Ο σχεδιασμός της ΕΛΙΝΟΙΛ ενισχύεται και με επενδύσεις για τη δημιουργία φωτοβολταϊκών πάρκων, όπου παράλληλα με αυτές στις άλλες τεχνολογίες θα της επιτρέψει να είναι ανταγωνιστική και κερδοφόρα στη νέα ενεργειακή αγορά που σταδιακά αναπτύσσεται.

Ο σχεδιασμός αυτός εκτιμάται ότι θα απαιτήσει επενδύσεις περί τα 25 εκατ. ευρώ σε βάθος τριετίας, τα οποία η εταιρεία μπορεί να αντλήσει μέσω της κερδοφόρας πορείας της, της χρηματοδότησης από τους μετόχους της, αλλά και της πρόσβασης στο τραπεζικό σύστημα.

Όχι εμμονή στις τεχνολογίες

«Η εμμονή σε μία μόνο τεχνολογία και η απαγόρευση πώλησης αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης από το 2035 εγκαταλείφθηκαν με την πρόσφατη απόφαση της Κομισιόν, που επιτρέπει την πώληση θερμικών κινητήρων που χρησιμοποιούν e-fuels», λέει ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΛΙΝΟΙΛ.

Πρόκειται για τα καύσιμα που παράγονται από τη χημική διεργασία άνθρακα με υδρογόνο: «Μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται υδρογόνωση διοξειδίου του άνθρακα, παράγονται καύσιμα σε αέρια μορφή που υγροποιούνται σε συνθετική βενζίνη ή συνθετικό πετρέλαιο κίνησης. Το πλεονέκτημα αυτών των καυσίμων είναι ότι χρησιμοποιούνται από το σύνολο του στόλου των αυτοκινήτων με ουδέτερο κλιματικό αποτύπωμα, τα οποία χωρίς πρόσθετες επενδύσεις και υποδομές μπορούν να πουληθούν μέσω του υπάρχοντος δικτύου».

Ο κ. Αληγιζάκης τονίζει ότι με την ηλεκτροκίνηση χάνεις το πλεονέκτημα του δικτύου των πρατηρίων, καθώς η φόρτιση μπορεί να γίνει στο σπίτι, στο σούπερ μάρκετ, στον δρόμο. Αφορά μόνο τα ηλεκτροκίνητα οχήματα και απαιτεί επενδύσεις για την ανάπτυξη υποδομών στα δίκτυα και τους σταθμούς φόρτισης που η χώρα μας υπολείπεται της Ε.Ε. Με τα e-fuels, το δίκτυο το επανακτάς, μολονότι η τεχνολογική αυτή ελευθερία προσκρούει ακόμη στη χαμηλή διαθεσιμότητα και το κόστος των συνθετικών καυσίμων.

H παραβατικότητα στα καύσιμα

Εκτός από την ΕΛΙΝΟΙΛ, ο κ. Αληγιζάκης βρίσκεται και στο πηδάλιο του Συνδέσμου Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδος (ΣΕΕΠΕ), που δίνει διαχρονικά τη μάχη της παραβατικότητας στα καύσιμα. Το σύστημα εισροών-εκροών συνεχίζει να είναι ατελές, με αποτέλεσμα να είναι αδύνατος ο έλεγχος της αγοράς. Ο κ. Αληγιζάκης θεωρεί ότι ούτε η τοποθέτηση τρίτου ιχνηθέτη (χημική ένωση που ανιχνεύει τις προσμείξεις στα καύσιμα) που προωθεί η κυβέρνηση από τον Οκτώβριο του 2024 αποτελεί λύση, όταν υπάρχουν ήδη δύο εθνικοί ιχνηθέτες. Οι εταιρείες μιλούν για μια ακριβή λύση που στο τέλος θα επιβαρύνει τον καταναλωτή και κάνουν λόγο για δυσκολίες στην πιστοποίηση της ιχνηθέτησης. Θα ήταν λογικό, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΕΕΠΕ, να εφαρμοστεί μόνο στα καύσιμα ναυτιλίας και το ντίζελ κίνησης, που εμφανίζουν τα μεγαλύτερα ποσοστά νοθείας, και να καταργηθεί στα υπόλοιπα.

Παράλληλα, οι εταιρείες ζητούν να αρθεί και το πλαφόν στα καύσιμα που είναι σε εφαρμογή για τρία χρόνια και έχει προκαλέσει στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό, καθώς αναπόφευκτα όλοι εφαρμόζουν την ίδια τιμή και το ίδιο περιθώριο κέρδους. Ο κ. Αληγιζάκης τονίζει ότι το πλαφόν δεν αναγνωρίζει το χρηματοοικονομικό κόστος, που είναι αποτέλεσμα των διαδοχικών αυξήσεων των επιτοκίων, καθώς επίσης και τις αυξήσεις που δόθηκαν στα μεταφορικά αλλά και στα προϊόντα και τις υπηρεσίες λόγω αυξημένων πληθωριστικών πιέσεων.

Διαβάστε ακόμη 

Αισιοδοξία για την οικονομία στην Ελλάδα – Τα στοιχήματα για την επόμενη ημέρα 

Φυσικό αέριο: Προς νέο γύρο ανατιμήσεων τους επόμενους μήνες

Εφορία: Άνοιξαν οι εφαρμογές για όσους εισέπραξαν αναδρομικά 

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ