ΣτΕ: Μεγάλες ανατροπές στις κατασκευές από τις αποφάσεις για έργα άνω των 2 δισ.

Της Μαριάννας Τζάννε

Τον βηματισμό της επόμενης μέρας στα μεγάλα έργα και τις επιπτώσεις από την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ για το Άκτιο-Αμβρακία, προσπαθούν να αποκρυπτογραφήσουν στο υπουργείο Υποδομών, αλλά και στην αγορά των κατασκευών.

Το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο μετατρέπεται σε κύριο ρυθμιστή της αγοράς καθώς εκτός από τα εμπόδια που βάζει για την Αμβρακία Οδό, αλλαγή συνθηκών και όρων επιβάλλει και για το έργο της κρουαζιέρας του ΟΛΠ ύψους 160 εκ. ευρώ για το οποίο είχε προσφύγει η κοινοπραξία ΤΕΡΝΑ-ABAX.

Η Ολομέλεια του ΣτΕ (εκκρεμεί η εκδίκαση της κύριας προσφυγής τις επόμενες μέρες) απέρριψε πρόσφατα την αίτηση αναστολής του ΟΛΠ, αποδεχόμενη, εμμέσως πλην σαφώς, τον φωτογραφικό χαρακτήρα των όρων του διαγωνισμού. Υπενθυμίζεται ότι ο ΟΛΠ είχε αποκλείσει από την διαγωνιστική διαδικασία όσες εταιρείες έχουν τιμωρηθεί για παραβίαση των κανόνων του υγιούς ανταγωνισμού στα δημόσια έργα, με αποτέλεσμα να θέτει εκτός μάχης ένα μεγάλο αριθμό τεχνικών εταιρειών που έχουν εμπλοκή σε ανάλογες υποθέσεις.

Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι η απόφαση αυτή επιβάλλει αλλαγή στους όρους του διαγωνισμού, αν και επισημαίνεται ότι ο Οργανισμός θα πολεμήσει με κάθε νομικό μέσο την απόφαση και για ένα επιπρόσθετο λόγο. O λόγος αυτός είναι ότι η απόφαση του δικαστηρίου δείχνει το δρόμο στον ΟΛΠ για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να διενεργεί τους διαγωνισμούς του. Όχι ως ιδιωτική εταιρεία αλλά με βάσει τους κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις.

Σε μια περίοδο που η αγορά των κατασκευών προσπαθεί να πορευτεί με τα λιγοστά ώριμα έργα που έχουν προκηρυχθεί (γραμμή 4 του μετρό, Βόρειος Οδικός ΄Άξονας Κρήτης κ.α), η ανατροπή που έφερε η απόφαση του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου στην περίπτωση του ΄Άκτιου-Αμβρακία, εμποδίζοντας την υπογραφή της σύμβασης, με το σκεπτικό ότι κατέθεσαν ανακριβείς δηλώσεις οι τεχνικές εταιρείες κατά το στάδιο του διαγωνισμού, υπάρχει ο κίνδυνος να συμπαρασύρει και άλλα έργα.

Οι φόβοι επικεντρώνονται κυρίως στην γραμμή 4 του μετρό ύψους 1, 7 δισ. ευρώ, ένα έργο για το οποίο αναμετρώνται δύο κοινοπραξίες (Άκτωρ-Ansaldo-Hitachi-Rail Italy και J&P Άβαξ-Ghella-Alstom). Ο διαγωνισμός, ο οποίος έχει περάσει στην β΄ φάση με την κατάθεση πρόσφατα δεσμευτικών προσφορών διεξάγεται στην σκιά των αποφάσεων που συνδέονται με θέματα στρέβλωσης του ανταγωνισμού στα δημόσια έργα.

Οι δικαιολογημένοι φόβοι ενισχύονται από το γεγονός ότι για το έργο εκκρεμεί για παρόμοιους λόγους προσφυγή της εταιρείας Μυτιληναίος στο ΣτΕ, η οποία έχει εκδικαστεί και εκκρεμεί η απόφαση, το επόμενο διάστημα. «Μελετούμε και αξιολογούμε την απόφαση για το Άκτιο Αμβρακία» αναφέρει ο διευθύνων σύμβουλος της Αττικό Μετρό κ. Θεόδωρος Παπαδόπουλος. Το στέλεχος της κρατικής εταιρείας, δεν κρύβει τον προβληματισμό που υπάρχει για την ομαλή πορεία του έργου, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ο διαγωνισμός θα αποτελέσει μια σύνθετη άσκηση σε νομικό επίπεδο.

Ο μεγάλος κίνδυνος είναι το ΣτΕ να ακυρώσει την συμμετοχή των δύο υποψηφίων ενώ οι προσφορές αξιολογούνται, για αυτό και η απόφαση της υποβληθείσας προσφυγής, αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον.

Το θέμα που έχει ανακύψει με το έργο της επέκτασης της γραμμής 4 είναι ότι στο στάδιο της προεπιλογής, οι υποψήφιοι, στο ερώτημα, εάν έχουν συμμετάσχει σε υποθέσεις παραβίασης του ανταγωνισμού είχαν απαντήσει αρνητικά.

Στην πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ για το Άκτιο Αμβρακία, κρίθηκε ως παραπλανητική η αρνητική απάντηση που έδωσαν αντίστοιχα οι συμμετέχοντες, από την στιγμή που έχουν προχωρήσει σε συμβιβασμό με την Επιτροπή Ανταγωνισμού και έχουν επιβληθεί αντίστοιχα και πρόστιμα.

Ο κ. Παπαδόπουλος υποστηρίζει ότι σε εκείνο το στάδιο (της προεπιλογής), τον Αύγουστο του 2017, η Αττικό Μετρό, ζήτησε διευκρινίσεις από τις εταιρείες, οι οποίες παρασχέθηκαν. Το επιχείρημα τότε, ήταν ότι το αδίκημα είχε παραγραφεί καθώς αφορούσε την περίοδο 2012.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι στο στάδιο της υποβολής των δεσμευτικών προσφορών, οι εταιρείες (ευθυγραμμιζόμενες και με τις νεότερες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου), έχουν απαντήσει καταφατικά, πράγμα που συνεπάγεται ότι θα προχωρήσουν και στην αιτιολόγηση της απάντησης (σ.σ στην περίπτωση αυτή, απαιτείται γνωμοδότηση από ειδική Επιτροπή που συγκροτείται με απόφαση του υπουργού Οικονομίας και η οποία έχει ήδη προσκομίσει σχετικό έγγραφο στην Ιντρακάτ).

Στην Αττικό Μετρό εκτιμούν επομένως ότι ως προς την α΄φάση του διαγωνισμού, η αναθέτουσα αρχή δεν παραπλανήθηκε αφού ζήτησε διευκρινίσεις που κρίθηκαν ικανοποιητικές. Η διαφορά είναι ότι με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου τον περασμένο Οκτώβριο, οι χρόνοι υπολογισμού της τέλεσης του αδικήματος που μπορεί να οδηγήσει σε αποκλεισμό από τα δημόσια έργα έως και 3 χρόνια, έχουν αλλάξει (υπολογίζεται ο χρόνος από την έκδοση της απόφασης της Επιτροπής Ανταγωνισμού η οποία εκδόθηκε τον Σεπτέμβριο του 2017 και όχι από την τέλεση του αδικήματος).

Αυτό σημαίνει ότι για όσες εταιρείες έχουν εμπλοκή, ο χρόνος που τις απαλλάσσει από κάθε κατηγορία εκπνέει το Σεπτέμβριο του 2020. Το διάστημα αυτό μπορούν να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς αφού όμως αποδείξουν ότι έχουν πάρει όλα τα μέτρα ώστε να μην επαναληφθούν παρόμοια φαινόμενα στο μέλλον (αλλαγές σε πρόσωπα, κανονισμούς εσωτερικού ελέγχου κ.α).

Η αλλαγή δεδομένων που επιβάλλει η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, είναι ένα στοιχείο που σύμφωνα με την Αττικό Μετρό πρέπει να αξιολογηθεί, χωρίς ακόμη να μπορεί να προδικάσει κανείς, την πορεία του πολύ μεγάλου διαγωνισμού, που εκ των πραγμάτων (εάν δεν ακυρωθεί) φαίνεται ότι θα περάσει δια πυρός και σιδήρου.