(Τελευταία ενημέρωση 12:15) Ανήκει σε εκείνες τις λίγες εταιρείες που, παρά το άδοξο τέλος τους εδώ και αρκετά χρόνια, ακόμη και σήμερα πολλά από τα προϊόντα τους παραμένουν «ενεργά».

Και τούτο καθώς ακόμη και τώρα σε παλαιότερα σπίτια, καταστήματα ή ξενοδοχεία πολλοί από εμάς βλέπουμε τα πλακάκια ή τα είδη υγιεινής με την «υπογραφή» της.

Αυτή η «υπογραφή» της Φιλκεράμ-Johnson άρχισε να μπαίνει πριν από έξι δεκαετίες όταν ξεκίνησε τη λειτουργία της και στη μακρά διαδρομή της, που διήρκεσε μισό αιώνα, «έντυσε» με εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα πλακάκια όλη την Ελλάδα, ενώ άλλα τόσα ταξίδεψαν σε πολλές χώρες του εξωτερικού. Είναι χαρακτηριστικό της ποιότητας των προϊόντων της ότι και σήμερα κάποιες εταιρείες εξακολουθούν να διαθέτουν στοκ και να εμπορεύονται τα συγκεκριμένα πλακάκια που βρίσκονταν για χρόνια στην κορυφή των προτιμήσεων των καταναλωτών.

Η αφετηρία από το 1962

Η Φιλκεράμ στήθηκε το 1961 και ιδρύθηκε τον Μάιο του 1962 από την οικογένεια Φιλίππου, με πολυετή παράδοση και δραστηριότητα στα κεραμικά και τον Χρήστο Κωνσταντόπουλο, στην περιοχή Πατριαρχικό της Θεσσαλονίκης. Ηταν η πρώτη εταιρεία στην Ελλάδα που ξεκίνησε την παραγωγή κεραμικών πλακιδίων με 18 άτομα προσωπικό και δυναμικότητα 80.000 τ.μ τον χρόνο. Ο ευρηματικός Γιώργος Φιλίππου που κράτησε το πηδάλιο της επιχείρησης στα 31 χρόνια του τότε και άρτι αφιχθείς από το Βέλγιο, όπου είχε ολοκληρώσει τις σπουδές του, μαζί με τους έμπειρους τεχνικούς έβαλαν μπροστά τον σχεδιασμό και την παραγωγή κεραμικών πλακιδίων υψηλής ποιότητας. Από τα αρχικά του ονόματος και του στόχου, δηλαδή Φιλίππου και κεραμικά προήλθε και η επωνυμία Φιλκεράμ.

Μέχρι τότε η περιορισμένη ζήτηση τέτοιων προϊόντων στην εγχώρια αγορά καλυπτόταν αποκλειστικά μέσω εισαγωγών από την Ιταλία και την Ισπανία.

Η αποδοχή και η επιτυχία από την πρώτη χρονιά λειτουργίας δεν πέρασαν απαρατήρητες από τους ξένους ανταγωνιστές. Ετσι, ήδη το 1963, η βρετανική Richard Tiles απέκτησε το 50% της εταιρείας και με τα φρέσκα κεφάλαια που μπήκαν αυξήθηκαν τόσο η παραγωγική δυναμικότητα και το προσωπικό όσο και οι εξαγωγές. Τρία χρόνια μετά, το 1966, η τότε Philkeram-Richards S.A. λάνσαρε για πρώτη φορά το ανάγλυφο πλακίδιο, που έγινε δεκτό με ενθουσιασμό τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων, με την εξωστρέφεια της εταιρείας να επεκτείνεται σε αγορές της Ευρώπης και της Μ. Ανατολής. Ετσι έγιναν νέες επενδύσεις σε εξοπλισμό και εργαζομένους προκειμένου να καλυφθεί η ζήτηση. Το 1969 ήταν ένας ακόμη σταθμός στην πορεία της, καθώς η Richard Tiles συγχωνεύθηκε με την H&R Johnson, εκ των κορυφαίων κατασκευαστών και διανομέων κεραμικών πλακιδίων τοίχου και δαπέδου. Το αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης αποτυπώθηκε και στην επωνυμία της εταιρείας, που έκτοτε έγινε Φιλκεράμ-Johnson. Μια δεκαετία αργότερα, το 1979, η H&R Johnson εξαγοράστηκε από τον βρετανικό όμιλο Norcros Group που κατείχε μέχρι τέλους το 50% της ελληνικής βιομηχανίας. Το 1982 ιδρύθηκε ο θυγατρικός βραχίονας της ΒΙΟ.ΜΕ. (Βιομηχανική Μεταλλευτική Α.Ε.)., η οποία παρήγαγε δομικά υλικά, με έμφαση στις κόλλες πλακιδίων.

Η ανάπτυξη μέσω νέων επενδύσεων

Αρχικά η Φιλκεράμ περιοριζόταν στην παραγωγή των λευκών τετράγωνων πλακιδίων τοίχου, αλλά σύντομα η προϊοντική γκάμα διευρύνθηκε με ποικιλία χρωμάτων, σχεδίων και διαστάσεων, ενώ στη συνέχεια, με την έναρξη λειτουργίας των νέων μεγάλων εγκαταστάσεών της, το 1982, μπήκε και στην παραγωγή πλακιδίων δαπέδων.
Τα επόμενα χρόνια υπήρξαν σημαντικές επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό που πρόσφεραν στη Φιλκεράμ-Johnson τη δυνατότητα να κάνει άλμα στην ποιότητα κατασκευής, αποκτώντας συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού και ενισχύοντας τις εξαγωγές της. Στο πλαίσιο αυτό, υιοθετήθηκε η τεχνολογία μονής καύσης -για τα μονόπυρα πλακίδια δαπέδων-, με την ελληνική εταιρεία να είναι από τις πρώτες του κλάδου στην Ευρώπη που την εφάρμοσαν.

Το 1987 μάλιστα λάνσαρε στην αγορά το προϊόν Kerastar, ειδικών και υψηλότατων ποιοτικών προδιαγραφών πλακίδιο δαπέδου, που γνώρισε τεράστια επιτυχία. Την ίδια χρονιά η εταιρεία συμμετείχε στην Διεθνή Εκθεση πλακιδίων στο Λος Aντζελες, όπου απέσπασε το δεύτερο βραβείο ανάμεσα σε 400 ομίλους του κλάδου. Αυτό εκτόξευσε τη φήμη της, ανοίγοντας την πόρτα και για την αμερικανική αγορά. Ακολούθησαν και άλλες επεκτάσεις, όπως με την εταιρεία Ιππόκαμπος, με την οποία έδωσε το «παρών» από το 1994 στην ανερχόμενη αγορά των πλακιδίων για πισίνες.

Η τελευταία «λάμψη» και η πτώση

Αργότερα έγιναν κάποιες ακόμη μεγάλες επενδύσεις, όπως το 2003, ύψους 6 εκατ. ευρώ, για την εγκατάσταση νέας σύγχρονης γραμμής παραγωγής, αλλά και το 2008 με μια νέα γραμμή παραγωγής, επίσης 6 εκατ. ευρώ, που άνοιγε καινούριους ορίζοντες για την εταιρεία. Τα εγκαίνιά της, τον Οκτώβριο εκείνης της χρονιάς, που έγιναν μάλιστα σε πανηγυρικό κλίμα από τον τότε υπουργό Ανάπτυξης Χ. Φώλια, ήταν η τελευταία «λαμπερή» στιγμή της Φιλκεράμ-Johnson. Μόλις έναν μήνα μετά, τον Νοέμβριο του 2008, άρχισαν να φανερώνονται τα πρώτα ανησυχητικά σημάδια.

Γιατί, παρά την έξωθεν καλή εικόνα και το γεγονός ότι είχε φτάσει να παράγει 5 εκατομμύρια τόνους ετησίως με το 30% να εξάγεται σε περισσότερες από 29 χώρες, υπέβοσκαν τα οικονομικά προβλήματα. Τα οποία και εντάθηκαν με την έναρξη της οικονομικής κρίσης, που οδήγησε σε ισοπέδωση την οικοδομική δραστηριότητα, τη δραστική πτώση της ζήτησης και αύξηση των δανειακών υποχρεώσεων.

Αυτές οι τελευταίες μεγάλες επενδύσεις εν μέσω υποχώρησης της αγοράς εκτιμάται ότι έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην περαιτέρω πτωτική πορεία, καθώς στέρησαν από την εταιρεία πολύτιμα κεφάλαια. Οταν το αδιέξοδο ήταν πια ορατό, η διοίκηση μπήκε σε πολύμηνες διαπραγματεύσεις με τις τράπεζες για την εξασφάλιση κεφαλαίων κίνησης, οι οποίες ωστόσο δεν απέδωσαν.

Δεν είναι λίγοι βέβαια όσοι ακόμη και σήμερα πιστεύουν ότι εάν η εταιρεία είχε βρει την απαραίτητη στήριξη θα μπορούσε να επιβιώσει… Κάτι όμως που δεν συνέβη, με αποτέλεσμα από τα σχεδόν 52 εκατ. ευρώ τζίρο το 2007, ο πήχης να χαμηλώσει στα 46,3 εκατ. το 2008, για να φτάσει το 2010 στα μόλις 14,1 εκατ. ευρώ, με περικοπές στο προσωπικό, καθυστερήσεις στις πληρωμές και τις ζημίες, όπως και τα «σύννεφα», να συσσωρεύονται.

Τότε η διοίκηση άρχισε να πουλά σταδιακά τις παραγωγικές γραμμές για να αποπληρώνει τους μισθούς του προσωπικού, μέχρι που έφτασε σε οριακό σημείο.

Ετσι, τον Μάρτιο του 2011 και εν μέσω κινητοποιήσεων των εργαζομένων, σταμάτησε κάθε παραγωγική δραστηριότητα, λόγω της κατάρρευσης της ζήτησης και της περιορισμένης τραπεζικής χρηματοδότησης, ενώ στα τέλη της ίδιας χρονιάς το Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης κήρυξε την εταιρεία σε κατάσταση πτώχευσης. Παράλληλα, οι εργαζόμενοι, οι οποίοι διεκδικούσαν δεδουλευμένα μηνών, είχαν προβεί σε κατάθεση αίτησης για συντηρητική κατάσχεση της κινητής και ακίνητης περιουσίας του ομίλου.

Ενδεικτική της κατάστασης ήταν και η σύλληψη του Γιώργου Φιλίππου, σε ηλικία 81 ετών πλέον, στις 22 Μαρτίου 2012 για χρέη προς το Δημόσιο. Το επίσημο ανακοινωθέν ανέφερε ότι «συνελήφθη μεσημβρινές ώρες σήμερα (22-03-2012), από αστυνομικούς του Τμήματος Αναζητήσεων της Διεύθυνσης Ασφάλειας Θεσσαλονίκης, 81χρονος ημεδαπός -πρόεδρος εταιρείας κεραμικών πλακιδίων-, για μη απόδοση ΦΠΑ κατά το χρονικό διάστημα από 01-01-2011 έως 30-10-2011. Το ύψος της οφειλής, ανέρχεται σε 293.505 ευρώ. Ο συλληφθείς θα οδηγηθεί στον κ. Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Θεσσαλονίκης»…

Ο ρόλος Φιλίππου για τη συλλογή Ιόλα

Μια όχι και τόσο γνωστή ιστορία σε σχέση με τον Γιώργο Φιλίππου έχει να κάνει με τον ρόλο του στην υπόθεση της περίφημης συλλογής του Αλέξανδρου Ιόλα. Ηταν στις αρχές της δεκαετίας του ’80 όταν ο εμβληματικός συλλέκτης βρισκόταν στο επίκεντρο αρνητικής δημοσιότητας λόγω των φημών σχετικά με τη βίλα του στην Αγία Παρασκευή, καθώς και ορισμένων δηλώσεών του που είχαν προκαλέσει πάταγο. Εκείνη την περίοδο που ήταν σχεδόν υπό διωγμόν στην Ελλάδα, είχε εκφράσει την επιθυμία να δωρίσει στο κράτος ένα μέρος της τεράστιας συλλογής του με μοναδικά έργα τέχνης. Αυτή η επιθυμία του αντιμετωπίστηκε με αρνητικό τρόπο από τις αρμόδιες αρχές. Ωστόσο, μια ομάδα φιλότεχνων ανθρώπων από τη Θεσσαλονίκη έκανε προσπάθειες να βρει έναν χώρο ώστε να στεγαστεί ο «προπομπός» του Μακεδονικού Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης, προκειμένου να τοποθετηθούν εκεί αυτά τα έργα που θα δώριζε ο Ιόλας. Ο μόνος που τελικά προσφέρθηκε ήταν ο Γιώργος Φιλίππου, ο οποίος τους παραχώρησε έναν χώρο 1.000 τ.μ. μέσα στο εργοστασιακό συγκρότημα της Φιλκεράμ-Johnson. Ετσι ο Ιόλας πείστηκε να δώσει 48 έργα σημαντικών καλλιτεχνών (Τινγκελί, Ρεϊνό, Μπράουνερ, Τάκι, Τσόκλη, Ακριθάκη κ.ά.). Τα εγκαίνια αυτής της έκθεσης έγιναν στο πλαίσιο των Δημητρίων 1984…

Το «πείραμα» της ΒΙΟ.ΜΕ.

Στο φόντο της κατάρρευσης της Φιλκεράμ-Johnson εξελίχθηκε και το πρώτο στην Ελλάδα πείραμα «αυτοδιαχείρισης» βιομηχανικής μονάδας από τους ίδιους τους εργαζομένους. Αφορά τη θυγατρική ΒΙΟ.ΜΕ. που παρήγαγε κόλλες, αρμούς, σκληρά καθαριστικά και άλλα σχετικά προϊόντα. Η εταιρεία διέγραψε μια επιτυχημένη πορεία στην αγορά και από το 2000 έως το 2006 αποτελούσε μία από τις 20 πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας. Ολα αυτά μέχρι να την παρασύρει στο λουκέτο η μητρική το 2011. Από τότε οι εργαζόμενοι της ΒΙΟ.ΜΕ., μπροστά στο φάσμα της ανεργίας, αποφάσισαν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και να δουλέψουν μόνοι τους το εργοστάσιο. Αυτό και έκαναν συνεχίζοντας την παραγωγή σαπουνιών, καθαριστικών και άλλων ειδών σε ένα μέρος του ακινήτου της Φιλκεράμ.

Το συγκεκριμένο εγχείρημα έγινε ντοκιμαντέρ -«Next stop: Utopia»-, που έκανε γνωστή την ιστορία τους μέχρι και στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, ενώ φιλοξενήθηκε και στις στήλες του βρετανικού «Guardian». Προς τα τέλη του 2017 μάλιστα μια δικαστική απόφαση κατοχύρωσε σε αυτούς τα μηχανήματα της επιχείρησης. Παρά τις μεγάλες αντιξοότητες και τα προβλήματα, η ΒΙΟ.ΜΕ. υπό αυτό το καθεστώς συνεχίζει τη δραστηριότητά της.

Άλλαξε χέρια το εργοστάσιο

Μετά το λουκέτο του 2011 ακολούθησαν δεκάδες προσπάθειες να βγουν στο σφυρί οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις της Φιλκεράμ-Johnson στη Θεσσαλονίκη. Το αρχικό τίμημα είχε προσδιοριστεί σε 33 εκατ. ευρώ, αλλά μετά από τέσσερις άγονους πλειστηριασμούς κατέβηκε στα 22,6 εκατ. ευρώ. Ακολούθησαν και άλλα «άσφαιρα» σφυριά με την τιμή εκκίνησης να έχει μειωθεί στα 15,4 εκατ. ευρώ, και μετά στα 11,25 εκατ. ευρώ, χωρίς αποτέλεσμα.

Ετσι, πλέον, η τιμή πρώτης προσφοράς για το εγκαταλειμμένο συγκρότημα υποχώρησε  στα 9.237.500 ευρώ.

Ο νέος πλειστηριασμός στο πλαίσιο της πτωχευτικής διαδικασίας έγινε σήμερα Τετάρτη 1η Φεβρουαρίου 2023 και το ακίνητο κατακυρώθηκε με 1 πάνω από την τιμή εκκίνησης, στα 9.237.501 ευρώ.

Στο σφυρί βγήκαν το γήπεδο των εγκαταστάσεων της βιομηχανίας κατασκευής κεραμικών πλακιδίων, συνολικού εμβαδού 138.844,72 τ.μ. που προήλθε από τη σταδιακή συνένωση 14 όμορων κληροτεμαχίων, στο Πατριαρχικό Πυλαίας, στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης (5ο χλμ. της Εθνικής οδού «Θεσσαλονίκης-Αεροδρομίου»), καθώς και το βιομηχανικό συγκρότημα.

Σύμφωνα με την έκθεση εκτίμησης, το ακίνητο βρίσκεται σε θέση μεγάλης εμπορικότητας και κοντά στο εθνικό οδικό δίκτυο, ωστόσο υπάρχουν περιορισμοί στην αδειοδοτηθείσα χρήση του, ενώ όλος ο ηλεκτρομηχανολογικός εξοπλισμός της μονάδας έχει αφαιρεθεί. Ακόμη, τα κτίρια δεν συντηρούνται και βρίσκονται σε κακή κατάσταση.

Επισημαίνεται επιπλέον ότι η διαδοχική διαχρονικά κατασκευή των εγκαταστάσεων δημιούργησε ένα «δαιδαλώδες» κτιριακό συγκρότημα, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να διατηρηθεί για την επανάχρηση του ακινήτου με την ίδια μορφή.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι εις βάρος της εταιρείας υπάρχουν περισσότερες από 20 προσημειώσεις και υποθήκες υπέρ τραπεζών για ποσά αρκετών εκατομμυρίων ευρώ.

Σε κάθε περίπτωση, το «κουφάρι», αλλά και η ίδια η ιστορία της Φιλκεράμ-Johnson θα μείνουν ως ένα χαρακτηριστικό δείγμα αποβιομηχάνισης της χώρας, παραπέμποντας όμως ταυτόχρονα σε μια εταιρεία που υπήρξε leader στον κλάδο της επί δεκαετίες ξεκλειδώνοντας με τα προϊόντα της και τις πιο δύσκολες ξένες αγορές.

Διαβάστε ακόμη

«Πυρετός» εργασιών στο πρώην Hilton Αθηνών – Τι έρχεται στο εμβληματικό ακίνητο της Βασιλίσσης Σοφίας

H Imperial Tobacco Hellas έγινε Imperial Brands Hellas και ακολουθεί τον δρόμο της Παπαστράτος

ΑΑΔΕ: «Κρυστάλλινοι» έλεγχοι σε ειδικά meeting room για φορολογούμενους (pics)