Ο λογαριασμός του ηλεκτρικού ρεύματος που πληρώνουμε σήμερα στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη βασίζεται σε ένα μοντέλο χονδρικής τιμής που περιέχει μια σημαντική «ανωμαλία». Παρά το γεγονός ότι η ηλεκτρική ενέργεια παράγεται από φθηνότερες πηγές, όπως ήλιος, άνεμος και υδροηλεκτρικά, η τιμή καθορίζεται με βάση το φυσικό αέριο – την πιο ακριβή μορφή ενέργειας. Αυτό έχει οδηγήσει σε υψηλά κόστη για τους καταναλωτές και υποβαθμίζει τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ).

Η Ελλάδα, όμως, έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στην ανάπτυξη ΑΠΕ και μπορεί να μετατραπεί σε εξαγωγέα ηλεκτρικής ενέργειας προς τα Βαλκάνια και την Ευρώπη. Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο Εμμανουήλ Παπαλέξης, ειδικός σε θέματα ενέργειας και ναυτιλίας, εξηγεί τις αιτίες της τρέχουσας κατάστασης, την επίδραση του πολέμου στην Ουκρανία, την εξέλιξη των ΑΠΕ στην Ελλάδα και τις προοπτικές για ένα νέο μοντέλο τιμολόγησης.

-Κύριε Παπαλέξη, ποιο είναι το κύριο πρόβλημα στη διαμόρφωση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα και την Ευρώπη;

Η ανωμαλία έγκειται στο γεγονός ότι η χονδρική τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας βασίζεται στην πιο ακριβή πηγή, το φυσικό αέριο, παρά το γεγονός ότι η παραγωγή περιλαμβάνει πολλές άλλες μορφές ενέργειας – κάρβουνο, πετρέλαιο, άνεμο, ήλιο, υδροηλεκτρική και ατομική ενέργεια – που κοστίζουν πολύ λιγότερο. Οι εταιρείες που καθορίζουν τη χονδρική τιμή – οι λεγόμενες «power exchanges» – λαμβάνουν υπόψη το κόστος ενέργειας, τα έξοδα δικτύου, φόρους, κόστος εκπομπών CO₂, ΦΠΑ και άλλα έξοδα. Παρά ταύτα, για λόγους ασφάλειας και σταθερότητας της παροχής, η τιμή καθορίζεται από το φυσικό αέριο.

– Γιατί το φυσικό αέριο παίζει τόσο σημαντικό ρόλο, ενώ την ίδια ώρα οι ΑΠΕ είναι φθηνότερες;

Το φυσικό αέριο χρησιμοποιείται για να εγγυηθεί τη συνεχή παροχή ενέργειας. Οι ανανεώσιμες πηγές όπως ο ήλιος και ο άνεμος δεν είναι συνεχείς – δεν μπορούν να εγγυηθούν ότι θα παράγουν ρεύμα όλο το 24ωρο ή όλες τις μέρες. Επίσης, σε περιόδους αιχμής, όταν η ζήτηση αυξάνεται, το φυσικό αέριο μπορεί να καλύψει τις ανάγκες. Αυτό σημαίνει ότι οι χονδρικές τιμές καθορίζονται με βάση το ακριβότερο καύσιμο, ακόμα κι αν η συνολική συμμετοχή των ΑΠΕ είναι σημαντική.

– Πώς επηρέασε ο πόλεμος  στην Ουκρανία τις τιμές;

Το 2022 η τιμή του φυσικού αερίου εκτοξεύτηκε λόγω του πολέμου. Τον Αύγουστο του 2022, η τιμή στο TTF της Ολλανδίας έφτασε τα €350/MWh από €15-25/MWh πριν τον πόλεμο. Στην Ελλάδα και τη Γαλλία, με μέτρα όπως εισαγωγή LNG, μείωση κατανάλωσης και καλό καιρό, η τιμή υποχώρησε στα €220-280/MWh. Σήμερα, η τιμή της μεγαβατώρας είναι περίπου €105/MWh, δηλαδή €0,105 ανά κιλοβατώρα.

– Ποιο είναι το ποσοστό συμμετοχής των ΑΠΕ στην ελληνική παραγωγή;

Οι ΑΠΕ καλύπτουν περίπου το 50-57% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Αναλυτικά: άνεμος 22%, ήλιος 21,4%, υδροηλεκτρικά 6,1% και άλλες ανανεώσιμες 1,1%. Το καλοκαίρι φτάνουμε στο 57%, ενώ τον χειμώνα η συμμετοχή είναι περίπου 50-55%. Αυτά τα στοιχεία δείχνουν ότι οι ΑΠΕ έχουν σημαντική παρουσία, αλλά η τιμή δεν αντικατοπτρίζει πλήρως τη συνεισφορά τους.

-Τι θα μπορούσε να αλλάξει την κατάσταση;

Χρειάζεται ένα νέο μοντέλο τιμολόγησης που να βασίζεται στην πραγματική συμμετοχή των ΑΠΕ αντί στο φυσικό αέριο. Ένα τέτοιο μοντέλο θα μείωνε το κόστος για τους καταναλωτές και θα αναγνώριζε την αξία των επενδύσεων στις ΑΠΕ. Η Ελλάδα έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο στο «decarbonization» και μπορεί να αποτελέσει εξαγωγέα ηλεκτρικής ενέργειας προς τα Βαλκάνια και την Ευρώπη.

-Ποιες είναι οι προοπτικές για την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση;

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αναθεωρήσει το μοντέλο χονδρικής τιμής, ώστε να ενισχυθούν οι ΑΠΕ και να αναγνωριστεί η σπουδαιότητα των επενδύσεων σε ήλιο και αιολικά. Η Ελλάδα έχει ήδη δείξει ότι μπορεί να παράγει μεγάλα ποσοστά ενέργειας από ΑΠΕ και να αξιοποιήσει την τεχνολογία και τις υποδομές της για εξαγωγές. Η τρέχουσα κατάσταση υποβαθμίζει τη σημασία των προσπαθειών αυτών και θα ήταν θετικό να δούμε γρήγορα ένα νέο μοντέλο πληρωμής της ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ.

-Τι μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στους Έλληνες καταναλωτές;

Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι οι ΑΠΕ είναι το μέλλον και ότι η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να γίνει ενεργειακός κόμβος στην περιοχή. Παρά τις ανωμαλίες στις τιμές, οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές είναι κρίσιμες για τη μείωση της εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα και τη σταθεροποίηση της ενέργειας στη χώρα. Το μοντέλο πρέπει να αλλάξει και η πολιτεία, μαζί με την ΕΕ, πρέπει να στηρίξει αυτή την κατεύθυνση.

Διαβάστε ακόμη

Περνούν τα ακίνητα στα παιδιά πριν ανέβουν κι άλλο οι τιμές

Πιθανές ανακατατάξεις στα τραπεζικά χαρτοφυλάκια

4 design πολυκατοικίες εντυπωσιακής ομορφιάς στην Αθηναϊκή Ριβιέρα

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα