Η κυβερνητική απόφαση να προχωρήσει το φράγμα της Μεσοχώρας, για το οποίο υπήρξε και Πρωθυπουργική εξαγγελία τον περασμένο Γενάρη, ότι θα υλοποιηθεί, ανασύρει από το χρονοντούλαμπο της ιστορίας ένα έργο που έχει στο ενεργητικό του ρεκόρ 6 αρνητικών αποφάσεων από το ΣτΕ και μία επένδυση της ΔΕΗ που με τις τρέχουσες τιμές υπολογίζεται σε 500 εκατ. ευρώ χωρίς να έχει λειτουργήσει ποτέ.
Πρόκειται για την εκτροπή του Αχελώου, τμήμα της οποίας αποτέλεσε το φράγμα της Μεσοχώρας και το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο στα ορεινά όρη της Πίνδου που είναι έτοιμα από το 2001 ωστόσο «σκούριασαν» στο πέρασμα της τελευταίας 20ετίας, στερώντας από την ΔΕΗ εκτιμώμενα έσοδα από 400 έως 600 εκατ. ευρώ.
Τόσα υπολογίζονται τα χρήματα που έχει χάσει μέχρι σήμερα η επιχείρηση (από 20 έως 30 εκατ. ευρώ ετησίως) χωρίς να υπολογίζονται οι ζημιές και οι φθορές που έχει υποστεί στο πέρασμα του χρόνου ο εξοπλισμός.
Η ευόδωση του έργου έχει υπολογιστεί ότι θα χρειαστεί από την πλευρά της ΔΕΗ πρόσθετες επενδύσεις 100 εκατ. ευρώ σύμφωνα με εκτιμήσεις της προηγούμενης διοίκησης.
Από αυτά, τα 20 εκατομμύρια ευρώ έχει υπολογιστεί θα διατεθούν για εργασίες επισκευής και στεγάνωσης του φράγματος καθώς και για τη συντήρηση της μονάδας. Τα υπόλοιπα κεφάλαια υπολογίζεται ότι θα διατεθούν σε απαλλοτριώσεις αλλά και στη δημιουργία υποδομών στον νέο οικισμό. Η μετακίνηση του οικισμού αποτελεί άλλο ένα μεγάλο αγκάθι στην υπόθεση της Μεσοχώρας.
Οι δύο αντικρουόμενες μελέτες για τον οικισμό
Το μακρύ οδοιπορικό του ομώνυμου φράγματος και της μετακίνησης του οικισμού έχει αποτυπώσει με πλήρη και αναλυτικά στοιχεία κατά το παρελθόν, σχετική έρευνα της διαΝΕΟσις.
Το 2016 επί υπουργίας Σκουρλέτη στο ΥΠΕΝ, ανατέθηκε μια μελέτη στατικότητας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, προκειμένου να εξεταστεί εάν θα μπορούσαν να διασωθούν περί τα 65 σπίτια της Μεσοχώρας και μετά τη λειτουργία του φράγματος. Η μελέτη πρότεινε έργα στήριξης από την ΔΕΗ για να παραμείνουν στην θέση τους αυτά τα σπίτια.
Έκθεση όμως του ΙΓΜΕ (πάνω στην οποία βασίστηκε η προηγούμενη ΜΠΕ), την οποία ανέθεσε η περιφέρεια Θεσσαλίας, προβλέπει την εκκένωση ολόκληρης της Μεσοχώρας για λόγους ασφαλείας.
Μάλιστα στο παρελθόν πάνω από 450 ιδιοκτήτες περιουσιακών στοιχείων στην περιοχή εμφανίζονταν να είχαν υπογράψει προσύμφωνα για την μετεγκατάσταση του οικισμού τους. Ποιον από τους δύο δρόμους θα ακολουθήσει η ΔΕΗ θα το δείξει πλέον η νέα ΜΠΕ, αρκεί φυσικά να μην έχει την τύχη της προηγούμενης.
Πρόσφατα το Κεντρικό Συμβούλιο Χωροταξικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΧΩΘΑ), γνωμοδότησε ομόφωνα υπέρ του Υδροηλεκτρικού έργου της Μεσοχώρας, το οποίο αποκόπηκε από την εκτροπή του Αχελώου το 2017 για να ξεμπλοκάρει. Μέχρι τότε αποτελούσε ενιαίο έργο και αυτό αποτέλεσε το κυριότερο εμπόδιο για να προχωρήσει.
Με την νεότερη απόφαση, κρίνεται ότι είναι συμβατό με τον Εθνικό και Περιφερειακό Χωροταξικό Σχεδιασμό, εξέλιξη που δίνει τον αναγκαίο βηματισμό για να προχωρήσει η σύνταξη και η υποβολή από τη ΔΕΗ, Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων ώστε να εκδοθεί νέα Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ). Η τελευταία ΑΕΠΟ που είχε υπογραφεί επί ΣΥΡΙΖΑ το 2017 κατέπεσε στο Συμβούλιο της Επικρατείας τον περασμένο Νοέμβριο.
Γιατί γέρνει ξανά η πλάστιγγα υπέρ του έργου
Μόλις ο αρμόδιος υπουργός υπογράψει την ΑΕΠΟ, η ΔΕΗ θα μπορέσει να ξεκινήσει τα αναγκαία έργα για να λειτουργήσει το φράγμα, ενώ παράλληλα θα ξεκινήσουν και οι διαδικασίες αποζημίωσης και μετεγκατάστασης των κατοίκων της Μεσοχώρας. Αφού γεμίσει ο ταμιευτήρας (η νέα λίμνη) θα χρειαστούν εντατικές δοκιμές για να διαπιστωθεί η αξιοπιστία του εξοπλισμού του υδροηλεκτρικού εργοστασίου. «Εφόσον όλα λειτουργήσουν σωστά, το φράγμα και το εργοστάσιο θα είναι έτοιμα να συνδεθούν στο δίκτυο της ΔΕΗ».
Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, η ΔΕΗ έχει δαπανήσει στην Μεσοχώρα 280 εκατομμύρια ευρώ από το 1986 έως το 2011 (με τρέχουσες τιμές μισό δις, ευρώ) και είναι ήδη κατασκευασμένο στο μεγαλύτερο μέρος το έργο (φράγμα, αγωγός προσαγωγής, σταθμός παραγωγής και συνοδά έργα) ενώ υπολείπονται ορισμένες συμπληρωματικές εργασίες για το κλείσιμο του φράγματος.
Όπως μάλιστα επισημαίνεται η ολοκλήρωση του έργου αποτελεί προτεραιότητα για την κυβέρνηση.
Το υπουργείο αναφέρει ότι από τη λειτουργία του υδροηλεκτρικού έργου της Μεσοχώρας θα προκύψουν σημαντικά κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη όπως:
– Παραγωγή καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας μη εξαρτώμενη από τον λιγνίτη ή το πετρέλαιο 362 GWh ετησίως, με αποτέλεσμα τον περιορισμό της εκπομπής ρύπων οξειδίων αζώτου, θείου και άνθρακος στην ατμόσφαιρα, της κατανάλωσης των αποθεμάτων στερεών καυσίμων της χώρας και τη μείωση των εισαγόμενων καυσίμων.
– Αποθήκευση νερού, εμπλουτισμός υδροφόρου ορίζοντα και καθοριστική συμβολή στην αντιπλημμυρική προστασία των γύρω περιοχών, λόγω της σημαντικής αποθηκευτικής ικανότητας 250 εκατ. m3 νερού ετησίως.
– Αποφυγή εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) της τάξεως των 400.000 τόνων ετησίως.
– Συνεισφορά στην ικανοποίηση των συνεχώς αυξανόμενων αναγκών της χώρας σε ηλεκτρική ενέργεια, κυρίως κατά τους θερινούς μήνες και κατ’ επέκταση στην ενίσχυση της ευστάθειας και την αύξηση της εφεδρείας στο Ηπειρωτικό Διασυνδεδεμένο Σύστημα.