Με πρωτοβουλία του Περιφερειάρχη Αττικής Γιώργου Πατούλη και σε συνεργασία με τη Διοίκηση του Ενιαίου Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ), υλοποιείται στη μεγαλύτερη Περιφέρεια της χώρας ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την «πράσινη» διαχείριση των απορριμμάτων, την προώθηση της ανακύκλωσης και τη χωριστή συλλογή των βιοαποβλήτων.
Στόχος είναι να μπει οριστικό τέλος στο απαράδεκτο καθεστώς της ταφής των απορριμμάτων χωρίς καμία επεξεργασία, στην υφιστάμενη χωματερή της Φυλής.
Απέναντι στην κατάσταση αυτή υλοποιείται ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την κατασκευή σύγχρονων «Πάρκων Κυκλικής Οικονομίας», στα οποία θα γίνεται με σύγχρονο και φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο η διαχείριση των απορριμμάτων. Ήδη, τρία τέτοια Πάρκα δρομολογούνται για τον Κεντρικό Τομέα της Αθήνας και τον Πειραιά, με τη διαδικασία των ΣΔΙΤ. Ενώ το τρίτο, θα δημιουργηθεί στο Γραμματικό και θα εκτελεστεί ως δημόσιο έργο.
Σε εξέλιξη βρίσκεται και η διαδικασία μετατροπής του υφιστάμενου εργοστασίου στα Άνω Λιόσια σε πράσινο εργοστάσιο, ενώ δρομολογείται και η δημιουργία διαδημοτικών Μονάδων Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων, σε όλη την Αττική.
Φιλοδοξία όλων όσων εμπλέκονται στο δύσκολο αυτό εγχείρημα, είναι αφενός να τερματιστεί ως το 2025 η λειτουργία της χωματερής στη Φυλή. Αφετέρου, να υποστηριχθεί με νέες υποδομές, εξοπλισμό και σύγχρονα μέσα, η προσπάθεια και των 66 Δήμων της Αττικής που είχαν και θα εξακολουθούν να έχουν και στο μέλλον, την κύρια ευθύνη για την καθημερινή συλλογή των αποβλήτων.
Ευθύνη που γίνεται ακόμη μεγαλύτερη με βάση τις νέες υποχρεώσεις που προβλέπονται γι’ αυτούς από την εφαρμογή του Ν. 4819/2021.
Το νέο απαιτητικό περιβάλλον στη διαχείριση των απορριμμάτων
Με βάση το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων 2020-2030, αλλά και το αντίστοιχο σχέδιο για την Περιφέρεια Αττικής που βρίσκεται σε φάση τελικής διαβούλευσης, η μετάβαση προς την κυκλική οικονομία προϋποθέτει τη θέσπιση φιλόδοξων αλλά και ρεαλιστικών στόχων για τη διαχείριση αποβλήτων και ιδιαίτερα, σε σχέση με τη ανάκτηση , την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση υλικών.
Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με το Ν. 4819/2021, δημιουργούν ένα απαιτητικό πλαίσιο υλοποίησης στόχων κι εφαρμογής νέων πολιτικών, που αλλάζουν το τοπίο της διαχείρισης των αποβλήτων και της ανακύκλωσης . Μεταξύ άλλων προβλέπεται:
- Μείωση της υγειονομικής ταφής των Αστικών Στερεών Αποβλήτων σε ποσοστό κάτω του 10% ως το 2030.
- Άμεση εφαρμογή του συστήματος Πληρώνω όσο Πετάω από την 1η Ιανουαρίου 2023, σε όλους τους Δήμους άνω των 100.000 κατοίκων
- Θέσπιση τέλους ταφής ανά τόνο που θα κατευθύνεται στο ΧΥΤΑ Φυλής από 1-1-2022, ( 20 ευρώ αρχικά , αύξηση 5 ευρώ ανά έτος και 35 ευρώ ως ανώτατο όριο ) γεγονός που θα επιβαρύνει τους προϋπολογισμούς όλων των Δήμων από την τρέχουσα χρονιά, με ορατό τον κίνδυνο το επιπλέον κόστος να μετακυλιστεί στα ανταποδοτικά τέλη.
- Υποχρεωτική χωριστή συλλογή των βιοαποβλήτων ως το τέλος του 2022 από το σύνολο των Δήμων της χώρας.
- Εισαγωγή από την 1.9.2022 στα σχολεία της χώρας υποχρεωτικής χωριστής συλλογής χαρτιού, γυαλιού, πλαστικών, μετάλλων, μπαταριών και αποβλήτων τροφίμων, με αρμοδιότητα των Δήμων.
Καθίσταται απολύτως σαφές ότι η «πράσινη» μετάβαση δεν μπορεί να περιμένει άλλο. Προτεραιότητα της Περιφέρειας είναι να διευκολύνει τους Δήμους του Λεκανοπεδίου στην προσαρμογή τους στα νέα δεδομένα , ώστε να καταστεί η Αττική πρωταγωνιστής στην υιοθέτηση των κανόνων της κυκλικής οικονομίας, που είναι άλλωστε και το μεγάλο στοίχημα της χώρας.
Σημαντικό βήμα προς την «πράσινη» προσαρμογή και μετάβαση, αποτελεί η υλοποίηση μιας μεγάλης προμήθειας εξοπλισμού ανακύκλωσης, που ήδη προωθείται από τον ΕΔΣΝΑ.
Αξιοποίηση ευρωπαϊκών κυρίως προγραμμάτων, με μηδενική επιβάρυνση των πολιτών
Ο εξοπλισμός αποκτείται με πόρους που αντλεί η Περιφέρεια Αττικής από ευρωπαϊκά κυρίως προγράμματα, διασφαλίζοντας πως δεν θα υπάρξει καμία επιβάρυνση, ούτε των Δήμων, ούτε των δημοτών.
Υπολογίζεται ότι με τη σωστή χρήση του εξοπλισμού από τους Δήμους, εντός της επόμενης διετίας θα πετύχουμε τουλάχιστον διπλασιασμό των ποσοστών ανακύκλωσης στην Αττική και κάλυψη του στόχου του 50% ανακύκλωσης το 2025.
Ο εξοπλισμός ανακύκλωσης που θα διατεθεί δωρεάν στους Δήμους τις επόμενες εβδομάδες, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
- Προμήθεια κεντρικής ψηφιακής πλατφόρμας τηλεδιαχείρισης προγραμμάτων ανακύκλωσης , ευαισθητοποίησης, επιβράβευσης με περιφερειακές κονσόλες διαχείρισης γωνιών ανακύκλωσης και συστημάτων επιφανειακών και υπογειοποιημένων κάδων
- Προμήθεια Και Εγκατάσταση Συστημάτων Υπόγειας Αποθήκευσης , με σύστημα ανύψωσης για τη δημιουργία γωνιών ανακύκλωσης , Πολυκέντρων ανακύκλωσης, με ενσωματωμένη κονσόλα αναγνώρισης , ζύγισης και καταγραφής .
- Προμήθεια Αυτόματων Μηχανικών Κομποστοποιητών.
- Προμήθεια κάδων για την επέκταση του προγράμματος διαλογής στην πηγή του έντυπου χαρτιού
- «Έξυπνους» οικίσκους διακριτής συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών και βιοαποβλήτων, καθώς και «Έξυπνες» νησίδες διακριτής συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών και βιοαποβλήτων, αλλά και Κιόσκια ανακύκλωσης.
Δωρεάν διάθεση εξοπλισμού και για τα βιοαπόβλητα
Παράλληλα με τον νέο εξοπλισμό για την ανακύκλωση, σε εξέλιξη βρίσκεται και η λειτουργία στην Αττική του νέου ρεύματος ξεχωριστής συλλογής βιοαποβλήτων , που καθίσταται υποχρεωτική για όλους ως το τέλος του 2022.
Για να ενισχυθεί η προσπάθεια των Δήμων να πιάσουν τους στόχους στον τομέα αυτό , έχουν ήδη δοθεί δωρεάν μέσω του ΕΔΣΝΑ 80 «καφέ» απορριμματοφόρα και 9.000 κάδοι, διαφόρων μεγεθών.
Σήμερα 28 Δήμοι εκτελούν προγράμματα συλλογής βιοαποβλήτων με τον εξοπλισμό που τους παραχωρήθηκε, συλλέγοντας σε μηνιαία βάση 800 τόνους.
Το επόμενο διάστημα θα ξεκινήσει η δωρεάν διανομή 100 επιπλέον νέων καφέ απορριμματοφόρων, καθώς και 19.000 νέων κάδων, για να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο η λειτουργία του συγκεκριμένου ρεύματος.
Παράλληλα, 60 κινητά «πράσινα» σημεία , κυκλοφορούν σήμερα σε Δήμους του Λεκανοπεδίου, εκτελώντας πάνω από 700 δρομολόγια το μήνα και συλλέγοντας ανακυκλώσιμα υλικά. Το πρόγραμμα αυτό έχει αγκαλιαστεί από τους πολίτες, αφού πάνω από 45.000 συμμετέχουν έχοντας προμηθευθεί την ειδική κάρτα, για να επωφελούνται από τα προγράμματα επιβράβευσης, με βάση τα υλικά που ανακυκλώνουν.
Οι 4 άξονες της «πράσινης» μετάβασης
Το φιλόδοξο σχέδιο της Περιφέρειας Αττικής στηρίζεται σε τέσσερις βασικούς άξονες
1. Δίνεται προτεραιότητα στην ανακύκλωση και στην υποστήριξη των δήμων στο δύσκολο έργο της επίτευξης των εθνικών και ευρωπαϊκών στόχων.
2. Προχωρά η Ανάπτυξη αποκεντρωμένου δικτύου διαχείρισης βιοαποβλήτων , για να ελαφρυνθεί άμεσα ο ΧΥΤΑ Φυλής, εκτρέποντας εκατοντάδες χιλιάδες τόνους αποβλήτων από την ταφή.
3. Δημιουργούνται οι απαραίτητες υποδομές για να δρομολογηθεί με έργα και όχι με λόγια το οριστικό κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής.
4. Δίνεται βάρος στην ενεργό συμμετοχή των πολιτών, χωρίς την οποία καμία προσπάθεια δεν μπορεί να πετύχει.
Όπως επισημαίνει ο Περιφερειάρχης Αττικής Γιώργος Πατούλης:
« Σε αυτή την προσπάθεια είμαστε όλοι μαζί. Θα στηρίξουμε όλους τους Δήμους και θα δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες, για να δράσουμε αποτελεσματικά, με σχέδιο και όραμα και να γίνουμε ο καταλύτης της «πράσινης» επανάστασης που θέλουμε να συντελεστεί στην Αττική.
Ξεκινήσαμε πριν από δύο χρόνια και με χρονικό ορίζοντα το 2025, στόχος μας είναι να εξασφαλίσουμε ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης και καλύτερη καθημερινότητα σε όλους τους κατοίκους του Λεκανοπεδίου.
Γι’ αυτό αποτελεί για μας μονόδρομο να καταστεί η Αττική, Πράσινη Περιφέρεια, πρώτη στην Ανακύκλωση».