Για επτά ώρες, οι Ευρωπαίοι υπουργοί οικονομικών σε ένα δωμάτιο χωρίς παράθυρα συζητούσαν για το πώς θα αποτρέψουν μια κρίση κρατικού χρέους από το να μολύνει τις οικονομίες της ευρωζώνης – και η συνεδρίαση κόντεψε να καταρρεύσει.
Τότε, η Κριστίν Λαγκάρντ πήρε τον λόγο.
Διάβασε μια προτεινόμενη λύση από σημειώσεις που είχε κρατήσει ενώ οι άλλοι διαφωνούσαν, δήλωσε ο Thomas Wieser, ανώτερος υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ήταν εκεί. “Μια ομάδα υπουργών που ούρλιαζαν και μουρμούρίζαν, μερικοί από αυτούς δεν ήξεραν ακριβώς τι γινόταν, σιγά-σιγά πήγαν ησύχασαν”, λέει ο Wieser στη Wall Street Journal.
Αυτό έγινε τον Μάιο του 2010 στις Βρυξέλλες, όταν η κα. Λαγκάρντ ήταν υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας. Το θέμα ήταν πώς θα αποτρεπόταν η οικονομική κρίση της Ελλάδας από το να απειλήσει την επιβίωση της ευρωζώνης. Ο πολιτικός συμβιβασμός που επέδειξε η Λαγκάρντ εκεί συνεχίστηκε κατά τη διάρκεια της θητείας της ως επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου από τον Ιούνιο του 2011. Αυτό τον μήνα, η στάση αυτή τη βοήθησε να γίνει το πρόσωπο που προτάθηκε από τους Ευρωπαίους ηγέτες για να διευθύνει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Μια ανασκόπηση της καριέρας της δείχνει τι είδους επικεφαλής της ΕΚΤ θα ήταν. Έχει επανειλημμένα δείξει έναν πραγματισμό πολιτικού, ο οποίος πολλές φορές απέκλιναν απότομα από τις αρχικές πολιτικές της θέσεις. Το 2018, η κα Λαγκάρντ, η οποία κάποτε είπε ότι το ελληνικό χρέος ήταν “εντελώς μη βιώσιμο”, μετατόπισε τη μακρόχρονη στάση της προκειμένου να συνάψει συμφωνία με τους Ευρωπαίους πιστωτές που αγνόησαν το αίτημα του ΔΝΤ να αναδιαρθρώσει τις τεράστιες υποχρεώσεις της Αθήνας.
Η ΕΚΤ, σε αντίθεση με το ΔΝΤ, πάντα λειτούργησε υπό την ηγεσία ενός κορυφαίου οικονομολόγου ή κεντρικού τραπεζίτη. Τώρα, η ΕΚΤ παίρνει μία πολιτικός – διπλωμάτη και διαπραγματευτή, όχι τεχνοκράτη.
Η ίδια είναι πιθανό να χρειαστεί αυτόν τον πραγματισμό όταν θα διαδεχθεί τον Πρόεδρο της ΕΚΤ Mario Draghi τον Νοέμβριο. Ο στόχος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης βρίσκεται υπό πίεση. Θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τη συμβολή της κεντρικής τράπεζας στην ενίσχυση της οικονομικής επέκτασης της περιοχής – συμπεριλαμβανομένης της περαιτέρω ποσοτικής χαλάρωσης – σε μια εποχή που πολλοί λαϊκιστές θέλουν τα υψηλότερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στον κόσμο να κάνουν λιγότερα και όχι περισσότερα.
“Είναι μυθοπλασία να πιστεύουμε ότι η ΕΚΤ μπορεί να λειτουργεί εντελώς έξω από την πολιτική”, δήλωσε ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, ο οποίος ήταν υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας στο αποκορύφωμα της κρίσης και συνεργάστηκε στενά με τη Λαγκάρντ. “Το γεγονός ότι η αντίδραση της αγοράς στο διορισμό της ήταν θετική λέει: Οι αγορές καλωσορίζουν κάποιον με ρεαλιστική στάση και πολιτική ευκινησία”.
Οι τιμές των μετοχών στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ κατέγραψαν ράλι μετά την υποψηφιότητά της ως προέδρου της ΕΚΤ, ενώ το κόστος δανεισμού μειώθηκε σε ολόκληρη την ευρωζώνη, εν μέσω προσδοκιών προσδοκώντας συνέχεια και ανανεωμένο ερέθισμα.
Η Λαγκάρντ ήταν η πρώτη που διαφωνούσε δημόσια με το πρόγραμμα διάσωσης για την Ελλάδα το 2010 και κατά τη διάρκεια της ηγεσίας της στο ΔΝΤ συγκρούστηκε πολλές φορές με τους Ευρωπαίους πιστωτές για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.
Παρόλο που πολλοί επικροτούν τις πειστικές δεξιότητές της, άλλοι ανησυχούν για το γεγονός ότι θα αναλάβει τα ηνία της ΕΚΤ κάποιος που φαίνεται πιθανό να συνεχίσει την επεκτατική προσέγγιση του κ. Draghi στην πολιτική της τράπεζας – συμπεριλαμβανομένης της προθυμίας πειραματισμού και προώθησης αμφιλεγόμενων αλλαγών για χάρη της συντήρησης του ευρώ. Οι επικριτές του Draghi, ιδίως στη Γερμανία, λένε ότι τέτοιες προσπάθειες έχουν βλάψει τις ιδιωτικές τράπεζες και τους αποταμιευτές και θα μπορούσαν να προκαλέσουν οικονομική αστάθεια.
Ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε ότι υπάρχουν ανησυχίες ότι, με την τοποθέτηση ενός πολιτικού υπεύθυνου για τη νομισματική πολιτική της ηπείρου, η τεχνοκρατική συναίνεση θα μπορούσε να αντικατασταθεί από πολιτικά μαθηματικά, θυμίζοντας ότι ο νέος αντιπρόεδρος της ΕΚΤ, Luis de Guindos, ήταν επίσης πολιτικός.
Ένας στοιχείο για το πώς η Λαγκάρντ μπορεί να εκτονώσει τέτοιες ανησυχίες προέρχεται από το πώς χρησιμοποίησε τους δικούς της τεχνοκρατικούς υφιστάμενους κατά τη θητεία της στο ΔΝΤ. Ο κ. Thomsen, επικεφαλής του ΔΝΤ στην Ευρώπη και οικονομολόγος, την εκπροσώπησε σε σημαντικές ευρωπαϊκές συναντήσεις που απαιτούσαν λεπτομερή τεχνική εμπειρογνωμοσύνη.
Πηγές αναφέρουν ότι στη νέα της δουλειά θα βασίζεται πιθανότατα στον Philip Lane, επικεφαλής οικονομολόγο της ΕΚΤ, όπως βασιζόταν στον κ. Thomsen.
Ο κ. Asmussen, ο οποίος υπηρέτησε στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ, δήλωσε ότι η δυνατότητα να δώσει συνέχεια στις πολιτικές του κ. Draghi – ο οποίος δημοσίως δεσμεύθηκε να κάνει “οτιδήποτε χρειάζεται” – είναι το κλειδί γι’ αυτήν, πρόσθεσε.
“Το ερώτημα αν ο νέος επικεφαλής της ΕΚΤ θα κάνει ό, τι χρειάζεται τώρα έχει απαντηθεί”, ανέφερε. “Ναι θα το κάνει”.
Με πληροφορίες από την Wall Street Journal