Attica Group: Η γέννηση και η εξέλιξη της πολύφερνης νύφης

Του Μηνά Τσαμόπουλου

Η Attica Group βρίσκεται συνεχώς στην επικαιρότητα αφού τα σενάρια για την πώλησή της σε ξένα funds δίνουν και παίρνουν. Είναι ο μεγαλύτερος ακτοπλοϊκός όμιλος ελληνικών συμφερόντων με ταν μεγαλύτερο στόλο. Κάτω από την ομπρέλα του Ομίλου βρίσκονται τρεις εταιρείες. Οι Superfast Ferries, Blue Star Ferries, Hellenic Seaways.

Από τα αλεύρια στην κυριαρχία του Αιγαίου

Η ιστορία του Ομίλου Attica αρχίζει το 1918 όταν ιδρύθηκε με την επωνυμία “Γενική Εταιρία Εμπορίου και Βιομηχανίας της Ελλάδος”, περίοδος κατά την οποία ο Ελευθέριος Βενιζέλος κυβερνούσε την Ελλάδα. Το 1924 εισέρχεται στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών. Είχε έδρα τον Πειραιά και αντικείμενο εργασιών την παραγωγή και εμπορία αλεύρων για αρκετές δεκαετίες υπό νέα επωνυμία “Κυλινδρόμυλοι Αττικής Α.Ε.”

Την 10ετία πριν το millenium και πιο συγκεκριμένα το 1992 αλλάζει ιδιοκτησιακό καθεστώς αλλά και επωνυμία. “Επιχειρήσεις Αττικής Α.Ε.” και αργότερα “Επιχειρήσεις Αττικής Α.Ε. Συμμετοχών”.

Είναι η χρονιά που ανατέλλει το επιχειρηματικό αστέρι του Περικλή Παναγόπουλου στην επιβατηγό ναυτιλία την οποία αναγέννησε περνώντας την στον 21ο αιώνα.

Το 1989 ο Έλληνας επιχειρηματίας αιφνιδίασε τους πάντες όταν αποφάσισε και πούλησε την εταιρεία κρουαζιέρας που είχε, την Royal Cruise Line, στη νορβηγική Norwegian Cruise Line της οικογένειας Kloster.

Αμέσως μετά, στράφηκε στην ποντοπόρο ναυτιλία και δημιούργησε το 1989 την Magna Marine με πλοία μεταφοράς ξηρού φορτίου.

Το 1992 δέχεται πρόταση για να εξαγοράσει την εισηγμένη στο Χρηματιστήριο εταιρεία «Κυλινδρόμυλοι Αττικής ΑΕ. Δεν είχε αντικείμενο αλλά μπορούσε να αποτελέσει όχημα για την εισαγωγή των Επιχειρήσεων Παναγόπουλου στο ΧΑ. Έναν χρόνο αργότερα την μετονόμασε σε Επιχειρήσεις Αττικής ΑΕ ενώ στη συνέχεια ίδρυσε την Super Fast Ferries Ναυτιλιακή ΑΕ.

«Οι γνώσεις μου για το χρηματιστήριο για να μην πω ότι ήταν ανύπαρκτες θα πω ότι ήτανε πολύ -πολύ περιορισμένες. Οδηγήθηκα λοιπόν στην αγορά μίας ουσιαστικά ανύπαρκτης εταιρείας η οποία όμως ήτο εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών. Σκοπός μου ήταν με τα χρήματα τα οποία μου απέδωσε η πώληση της Royal Cruise Line nα ασχοληθώ και πάλι με παραπλήσιο τομέα της κρουαζιέρας, δηλαδή με τη μεταφορά επιβατών και τροχοφόρων» είχε διηγηθεί ο Περικλής Παναγόπουλος.

Το 1993 δίνει παραγγελία ναυπήγησης των δύο πρώτων Superfast, Superfast I και Superfast II στη Γερμανία. Είναι το έναυσμα για να κυριαρχήσουν οι Έλληνες στην Αδριατική, πριν εμφανιστεί μετά από δύο δεκαετίες ο Εμμάνουελ Γκριμάλντι και την μετατρέψει σε “Mare Nostrum” για τους Ιταλούς.

Το 1995 και πιο συγκεκριμένα τον Απρίλιο δρομολογείται Superfast I και δύο μήνες μετά το Superfast II στη γραμμή Πάτρα – Ανκώνα – Πάτρα. Tα δύο πλοία μειώνουν το χρόνο ταξιδίου μεταξύ Πάτρας και Ανκώνας κατά 40%.

Το δαιμόνιο επιχειρηματικό μυαλό του Περικλή Παναγόπουλου έκανε το άλμα στον χρόνο αιφνιδιάζοντας τους ανταγωνιστές του, που ήταν βολεμένοι στην «καθημερινότητά τους».

Η Attica βρισκόταν σε αντεπίθεση διαρκείας. Τον Ιούλιο του 1996 παραγγέλνει τη ναυπήγηση των Superfast III και Superfast IV στα ναυπηγεία Kvaerner Masa της Φινλανδίας.

Ο Περικλής Παναγόπουλος είχε αποφασίσει να ανοίξει νέες γραμμές μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας.

Τον Απρίλιο του 1998 τα Superfast III και Superfast IV δρομολογούνται στη γραμμή Πάτρα – Ανκώνα – Πάτρα ενώ Τα Superfast I και Superfast II εγκαινιάζουν μια νέα σύνδεση μεταξύ Πάτρας – Ηγουμενίτσας και Μπάρι στη νότιο Ιταλία.

Ακολούθησε τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς η υπογραφή συμβολαίων ναυπήγησης τεσσάρων νέων Superfast, στα ναυπηγεία Howaldtswerke Deutsche Werft AG στο Κίελο, Γερμανίας με δικαίωμα που ενεργοποιήθηκε τον Μάρτιο 1999 για ακόμα δύο πλοία.

Το πρώτο ζευγάρι Superfast V και Superfast VI προοριζόταν τ για τις γραμμές Ελλάδος – Ιταλίας. Τα άλλα τέσσερα, Superfast VII, VIII, IX και X θα δρομολογηθούν στη Βαλτική θάλασσα.

Η Attica είχε αρχίσει να γιγαντώνεται διεθνώς. Σε αναζήτηση ζωτικού χώρου ο Περικλής Παναγόπουλος στρέφει το βλέμμα στο Αιγαίο.

Το ημερολόγιο έγραφε Αύγουστος του 1999 όταν πετυχαίνει να έρθει σε συμφωνία με μετόχους της εταιρείας Γραμμές Στρίντζη Ναυτιλιακή Α.Ε. για την αγορά ποσοστού ελέγχου 38,8% της τελευταίας, ποσοστό που αργότερα έφθασε το 48,8%. Ο Γεράσιμος Στρίντζης παραμένει στο νέο σχήμα. Η εταιρεία αλλάζει το εμπορικό της σήμα και όνομα σε Blue Star Ferries.

Με την ανατολή το 21ου αιώνα, τον Μάρτιο του 2000, η Attica παραγγέλνει στα ναυπηγεία Flender Werft AG δύο νέα Superfast τα οποία θα παραδοθούν τον Μάρτιο και Μάϊο του 2002.

Ο Περικλής Παναγόπουλος συνεχίζει να σφυροκοπεί τους ανταγωνιστές του.

Τον Μάιο της ίδιας χρονιάς παραλαμβάνει το πρώτο πλοίο νέας γενιάς για την Blue Star Ferries, το επιβατηγό-οχηματαγωγό Blue Star Ithaki από τα ναυπηγεία Daewoo Heavy Industries Ltd. της Ν.Κορέας.

Το υπερσύγχρονο νεότευκτο Blue Star Ithaki δρομολογείται στις γραμμές των Κυκλάδων κερδίζοντας την προτίμηση του επιβατικού κοινού.

Τον Ιούνιο και τον Ιούλιο παραλαμβάνει τα επιβατηγά-οχηματαγωγά Blue Star 1 και Blue Star 2 από τα ναυπηγεία Van der Giessen de Noord N.V. της Ολλανδίας και τα δρομολογεί στις γραμμές της Αδριατικής Θάλασσας.

Τον Σεπτέμβριο, η Superfast Ferries σε παγκόσμιο διαγωνισμό επιλέγεται μεταξύ 42 άλλων εταιρειών ως η προτιμώμενη Εταιρία για τη δρομολόγηση επιβατηγών οχηματαγωγών πλοίων μεταξύ του Rosyth στο Fife της Σκωτίας και της ηπειρωτικής Ευρώπης.

Ακολουθεί νέος καταιγισμός παραλαβής νεότευκτων πλοίων.

Το 2001 παραλαμβάνονται τα Superfast VI και Superfast V από τα ναυπηγεία Howaldtswerke Deutsche Werft AG στο Κίελο, και δρομολογούνται στις γραμμές της Αδριατικής.

Τον Μάϊο δρομολογείται το Superfast VIΙ στη γραμμή Ρόστοκ, Γερμανία – Χάνκο, Φινλανδία, εγκαινιάζοντας έ τις δραστηριότητες της Superfast Ferries στη Βαλτική θάλασσα. Το ακολουθεί στην ίδια γραμμή το Superfast VIΙΙ τον Ιούλιο του 2001.

Τον Ιούνιο επιλέγεται το λιμάνι του Ζεεμπρούγκε στο Βέλγιο για την καθημερινή σύνδεση μεταξύ Σκωτίας και ηπειρωτικής Ευρώπης που θα ξεκινήσει τον Μάϊο του 2002.

Τον Νοέμβριο του 2001, οι Επιχειρήσεις Αττικής υπογράφουν μνημόνιο προθέσεως συνεργασίας με την ιταλική εταιρεία κρουαζιερών Costa Crociere, μέλος του Ομίλου Carnival Corporation, για τη δημιουργία δύο νέων ναυτιλιακών εταιρειών που θα δραστηριοποιηθούν στις κρουαζιέρες και στη μεταφορά επιβατών και οχημάτων με επιβατηγά-οχηματαγωγά πλοία.

Το 2002 συνεχίζονται οι παραλαβές πλοίων από τα ναυπηγεία. Πρόκειται για τα Superfast ΙΧ και Superfast Χ.

Συνεχίζονται οι προσθήκες στον στόλο νεότευκτων πλοίων αλλά και πωλήσεις στη λογική της ανανέωσης.

Το 2005 είναι μία ακόμη κομβική χρονιά για τον Όμιλο και τον Περικλή Παναγόπουλο.

Πιο συγκεκριμένα τον Ιανουάριο η Attica Group αποκτά ποσοστό 12,33% στην Hellas Flying Dolphins, νυν Hellenic Seaways.

Τον Φεβρουάριο αποκτά ποσοστό συμμετοχής 10,23% στο μετοχικό κεφάλαιο των Μινωικών Γραμμών Α.Ν.Ε. που αργότερα φτάνει το 11.61%.

Τον Φεβρουάριο του 2006 η Attica προβαίνει στην πώληση του ποσοστού 12,33% στη Hellenic Seaways που είχε αποκτήσει ένα χρόνο νωρίτερα.

Τον Ιούλιο η θυγατρική της Attica Group, Blue Star αποκτά, μέσω πλειστηριασμού, το σύνολο του ενεργητικού της ΔΑΝΕ που περιλαμβάνει το ε/γ-ο/γ πλοίο Διαγόρας, για το συνολικό τίμημα των 19,9 εκατ. ευρώ.

Τον Φεβρουάριο του 2007, η Attica Group αυξάνει τη συμμετοχή της στις Μινωικές Γραμμές σε 22,25%.

Λίγους μήνες αργότερα, τον Ιούνιο, ο Περικλής Παναγόπουλος αποφασίζει να πουλήσει το σύνολο της συμμετοχής που είχε η Αttica στις Μινωικές Γραμμές Α.Ε. στον φίλο του και πλοιοκτήτη Πάνο Λασκαρίδη.

Ήταν στα τέλη του Σεπτεμβρίου του 2007 όταν κυκλοφόρησε στη δημοσιογραφική πιάτσα η είδηση ότι ο Περικλής Παναγόπουλος σύνηψε συμφωνία πώλησης της εταιρείας του στη MIG του Ανδρέα Βγενόπουλου.

Ο Περικλής Παναγόπουλος είχε αρχίσει να δρομολογεί εγκαίρως την αποχώρησή του από την επιβατηγό ναυτιλία, έναν χρόνο πριν ξεσπάσει η παγκόσμια οικονομική κρίση, το 2008, με την κατάρρευση της Lehman Brothers. Ο τελευταίος ίσως παραδοσιακός «παίκτης» της ακτοπλοϊας είχε μείνει δίχως πλοία.

«Καθόλου τυχαία απόφαση. Πάντα ειχε τα ένστικτο για να αποφασίζει πότε να κάνει επένδυση πριν αρχίσει να ανεβαίνει η αγορά και πότε να αποχωρεί πριν πέσει η αγορά » είχαν πει στελέχη της ναυτιλίας που τον γνώριζαν καλά. Κράτησε τη θέση του προέδρου στον Όμιλο Attica, με τον Ανδρέα Βγενόπουλο να ελέγχει πλέον το 51,3%.

Η MIG αγόρασε 14 πλοία. Τέσσερα Superfast, 8 της Blue Star Ferries, Blue Star I και II-Ithaki-Paros-Naxos-Horizon-Διαγόρας – Super Ferry καθώς και δύο οχηματαγωγά (Ro-Ro). Σήμερα ο στόλος που ελέγχει η MIG αποτελείται από 30 συνολικά πλοία μετά την εξαγορά της Hellenic Seaways.

Στις 6 Οκτωβρίου 2008 η Attica Group ανακοίνωσε την παραλαβή του νεότευκτου υπερσύγχρονου πλοίου Ro-Pax Superfast I από την Grimaldi Holding της Γένοβας του Άλντο Γκριμάλντι. Ήταν το πρώτο από τα δύο νεότευκτα με τα οποία ενίσχυσε τον στόλο της καθώς και την παρουσία της στην Αδριατική. Στην εποχή τους θεωρούνταν ως τα πιο «έξυπνα» πλοία αφού είχαν μεγάλη μεταφορική ικανότητα -950 επιβάτες, 170 φορτηγά και 100 ιχ με υπηρεσιακή ταχύτητα 24 κόμβους, με μικρή κατανάλωση καυσίμων.

Στις 25 Ιουνίου του 2009 ο Όμιλος ανακοινώνει

την παραγγελία δύο πλοίων σε ναυπηγεία της Κορέας με κόστος επένδυσης 137 εκατομμύρια ευρώ και παραδοτέα το 2011 και 2012. Επρόκειτο για τα Blue Star Paros και Blue Star Delos.

Tον Σεπτέμβριο παρέλαβε το Superfast II.

Τον Μάιο του 2011 γίνεται γνωστή υπογραφή συμφωνίας με την ΑΝΕΚ για την εκτέλεση συνδυασμένων δρομολογίων στις γραμμές Πάτρα-Ηγουμενίτσα-Ανκόνα και Πειραιάς-Ηράκλειο.

Τον Απρίλιο του 2013 πούλησε το RoPax Superfast IV εισπράττοντας 54 εκατομμύρια ευρώ ενώ τα ταμειακά της διαθέσιμα ενισχύθηκαν κατά 21 εκατομμύρια.

Το 2014, ο Όμιλος πρωτοπορεί για μία ακόμη φορά αφού καταφέρνει να προσελκύσει ξένα κεφάλαια. Έρχεται σε συμφωνία με την Fortress Investment Group για επένδυση ύψους 75 εκατομμυρίων ευρώ στο πλαίσιο αναχρηματοδότησης.

Τότε ο διευθύνων σύμβουλος του Attica Group είχε αναφερθεί για πρώτη φορά στις προοπτικές που υπήρχαν:

« Η υποστήριξη των στρατηγικών μας συμμάχων θα μας επιτρέψει να εκκινήσουμε μία νέα πορεία στην ελληνική και στη διεθνή αγορά, να αναπτύξουμε νέες πρωτοβουλίες και να διεκδικήσουμε δυναμικά, σημαντικά μερίδια αγοράς σε νέες εμπορικές γραμμές, εδραιώνοντας ταυτόχρονα την ισχυρή παρουσία μας στις υφιστάμενες».

Ακολουθεί η δραστηριοποίηση της Attica σε γραμμή που συνδέει την Ισπανία με το Μαρόκο στη δυτική Μεσόγειο.

Ήταν η εποχή που ο Εμ.Γκριμάλντι εκθείαζε την Attica χαρακτηρίζοντάς την ως «μία από τις καλύτερες εταιρείες του κλάδου, μαζί με την P&O και τη Stena».

Όπως είχε δηλώσει ο Ιταλός εφοπλιστής «οι τρεις αυτές εταιρείες μαζί με τον ιταλικό όμιλο μπορούν μέσω εξαγορών να αναπτυχθούν περαιτέρω στον κλάδο της επιβατηγού ναυτιλίας. Είναι προς το συμφέρον όλων να υπάρχουν δύο με τρεις παίκτες στην αγορά.»

Τον Αύγουστο του 2017 η Attica Group, ανακοίνωσε ότι ήρθε σε καταρχήν συμφωνία με την Τράπεζα Πειραιώς και άλλους μετόχους μειοψηφίας για την απόκτηση του 50,30% της HSW.

Τον Οκτώβριο αγόρασε και το ποσοστό 48,53% που είχε ο Όμιλος Γκριμάλντι μέσω των Μινωϊκών στην HSW. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού με την απόφαση της 25ης Απριλίου 2018 ενέκρινε την απόκτηση αποκλειστικού ελέγχου επί της HSW από την Attica Group.

Το 2017 έτος για το οποίο υπάρχουν επίσημα συνολικά στοιχεία το συνολικό μεταφορικό έργο των πλοίων του Ομίλου ενισχύθηκε σε όλες τις κατηγορίες εσόδων με αύξηση κατά 2,2% στους επιβάτες, 5,7% στα Ι.Χ. οχήματα και 3,5% στα φορτηγά αυτοκίνητα. Τα συνολικά δρομολόγια των πλοίων αυξήθηκαν κατά 3,3% σε σχέση με το 2016.

Στην Αδριατική θάλασσα και ειδικότερα στις γραμμές Πάτρα-Ηγουμενίτσα-Ανκόνα και Πάτρα-Ηγουμενίτσα-Μπάρι, σε κοινοπραξία με την ΑΝΕΚ, το μεταφορικό έργο των πλοίων του Ομίλου, αυξήθηκε κατά 17,3% στους επιβάτες, κατά 17% στα Ι.Χ. οχήματα και κατά 8% στα φορτηγά αυτοκίνητα. Τα δρομολόγια των πλοίων στην Αδριατική αυξήθηκαν κατά 2,6% σε σχέση με το 2016.

Στην ελληνική ακτοπλοΐα και ειδικότερα στις γραμμές Πειραιάς-Κυκλάδες, Πειραιάς-Δωδεκάνησα, Πειραιάς-Ηράκλειο, Πειραιάς-Χανιά και Πειραιάς-Νησιά Βορειοανατολικού Αιγαίου, εκτελώντας συνολικά 3,4% περισσότερα δρομολόγια από το 2016, το μεταφορικό έργο του Ομίλου αυξήθηκε κατά 0,8% στους επιβάτες, κατά 4% στα Ι.Χ. οχήματα, και κατά 1,5% στα φορτηγά αυτοκίνητα. Στις γραμμές Ηρακλείου και Χανίων τα πλοία του Ομίλου λειτουργούν κοινοπρακτικά με την ΑΝΕΚ.