Η αφορμή για τη συνέντευξη αυτή προέκυψε στο περιθώριο μιας ναυτιλιακής εκδήλωσης μέσα στις γιορτές.

Απέναντί μου είχα τον κ. Ιωάννη Πατινιώτη, ναυτιλιακό οικονομικό διευθυντή και ακαδημαϊκό ερευνητή σε θέματα Ανθρώπινου Δυναμικού, Leadership και Coaching.

«Η ναυτιλία είναι μια σουρεαλιστική επιχειρηματική δραστηριότητα», ήταν τα πρώτα του λόγια με τα οποία μας τράβηξε το ενδιαφέρον σε μία συζήτηση η οποία εξελίχθηκε σε συνέντευξη. Η συνέχεια επιβεβαίωσε την αρχική αίσθηση που μας δημιουργήθηκε: Αυτή η εκτός λογικής αγάπη προς τη θάλασσα, προς το άγνωστο και συνάμα την ελευθερία, είναι που κάνει τους ανθρώπους της ναυτιλίας να τολμούν και να πετυχαίνουν κάτι το ακατόρθωτο και αδιανόητο, κάτι το παγκοσμίως θαυμαστό. Κοινός παράγοντας και θεμελιώδες υποκείμενο μελέτης και αξιολόγησης αναδεικνύεται ο άνθρωπος ναυτικός.

Σε σχέση με τον τρόπο αξιολόγησης των ναυτικών, παρατηρούμε ότι το προφίλ που αναζητούν οι περισσότερες εταιρείες συνάδει με ένα μοντέλο ναυτικού που διαθέτει κατ’ αρχάς:

■ εξειδικευμένη γνώση αναλόγως των απαιτήσεων μιας συγκεκριμένης θέσης εργασίας,
■ υπολογιστικές ικανότητες,
■ ικανοποιητική εναρμόνιση με τις σύγχρονες τεχνικές, και
■ ει δυνατόν, καλή γνώση της αγγλικής γλώσσας».

Συνεχίζοντας το σκεπτικό του, ο κ. Πατινιώτης ανέφερε και τους λόγους που οδηγούν εν τέλει σε μια αποτυχημένη ναυτολόγηση.

«Εάν τώρα εξετάσουμε τις περιπτώσεις αποτυχίας μιας ναυτολόγησης, θα εντοπίσουμε ότι αυτό δεν οφείλεται τόσο στην έλλειψη τεχνικής και γνωστικής ικανότητας του ναυτικού όσο στην ανυπαρξία πιο αόριστων παραμέτρων.

Μεταξύ αυτών, συγκαταλέγονται η αυτοπεποίθηση, το πάθος για δουλειά και ζωή, η θέληση για μάθηση, η δυνατότητα επίλυσης προβλημάτων, η ομαδικότητα και η ικανότητα συνεργασίας και αμφίδρομης αποτελεσματικής επικοινωνίας, η ικανότητα αφήγησης γεγονότων και καταστάσεων, η προσαρμοστικότητα σε μεταβαλλόμενες καταστάσεις και περιβάλλοντα και το επίπεδο δημιουργικότητας και αποτελεσματικότητας των ενεργειών». Και ο κ. Πατινιώτης το εξήγησε πιο αναλυτικά:
«Πρόκειται για τις γνωστές διαπροσωπικές δεξιότητες (soft skills), που αποκαλύπτουν σε βάθος τον βαθμό συναισθηματικής νοημοσύνης του ναυτικού, αντανακλώντας το επίπεδο της εργασιακής του ικανότητας σε ένα απαιτητικό περιβάλλον, πολυπολιτισμικό και πολυεθνικό, το οποίο χαρακτηρίζει το πλοίο στο οποίο μπαρκάρει».

Με βάση τις σκέψεις αυτές, ο κ. Πατινιώτης έθεσε ένα θεμελιώδες ερώτημα: «Αποτελεί τελικά ο ναυτικός ένα γρανάζι ανταλλακτικό στην παραγωγική διαδικασία παροχής υπηρεσιών ή ένα επενδυτικό κεφάλαιο δημιουργίας προστιθέμενης αξίας;
Εμβαθύνοντας στην έννοια της αξιολόγησης του ναυτικού πριν από τη ναυτολόγηση, εντοπίζουμε έναν πρωτοποριακό τρόπο αξιολόγησης που αντιστοιχεί στους τέσσερις ξεκάθαρους ποσοτικούς / ποιοτικούς δείκτες της αξιολόγησης των διαμαντιών, καθώς ο ναυτικός μπορεί να προκύψει άλλοτε απλός άνθρακας κι άλλοτε πραγματικός θησαυρός. Είναι οι διεθνώς αποδεκτοί δείκτες αξιόλογης 4C:

■ Clean (Καθαρότητα): Ο ναυτικός θα πρέπει να έχει καθαρό βλέμμα, καθαρή ψυχή, καθαρά χέρια, καθαρή σκέψη, μηδέν μαυρίλα, μηδέν εξαρτήσεις.
■ Certification – Πιστοποίηση: Εγκυρη πιστοποίηση επιμόρφωσης στις γενικές και ειδικές γνώσεις που απαιτούνται για τη συγκεκριμένη ναυτολόγηση, δίχως εξαιρέσεις και αμφίβολα μονοπάτια αυθεντικότητας.
■ Carat – Βάρος: Πρόκειται για το εργασιακό βάρος κάθε ναυτικού. Ενα στοιχείο που του επιτρέπει να πατάει γερά στα πόδια του και οι υπηρεσίες του να δημιουργούν προστιθέμενη αξία τόσο στον εαυτό του όσο και στον πλοιοκτήτη.
■ Cut Grade – Αριθμός επιπέδων: Ο καλός ναυτικός λάμπει. Είναι πολυεπίπεδος, με λειασμένες και καθαρές τις “επιφάνειες” της προσωπικότητας και του χαρακτήρα του, όπως πρέπει να είναι και οι επιφάνειες ενός διαμαντιού. Χάρη σε αυτό το χαρακτηριστικό, η εσωτερική του λάμψη εξωτερικεύεται, καθιστώντας τον πολύτιμο για το πλοίο και την εταιρεία».

Στην ερώτηση, τελικά, ποια ποιότητα ναυτικών επιζητούμε, ως κλάδος, να εκπαιδεύσουμε και να γαλουχήσουμε, ο κ. Πατινιώτης μας απάντησε:

«Μετά τις πολιτικές εξαγγελίες της κυβέρνησης και τις στοχευμένες κινήσεις αφενός της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, αφετέρου ιδιωτών πλοιοκτητών όπως, μεταξύ άλλων, το Ιδρυμα Ευγενίδου, το Ιδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, το Maria Tsakos Foundation, αλλά και έτερων ιδιωτικών πρωτοβουλιών ενδυνάμωσης και εξέλιξης του ανθρώπου-ναυτικού, όπως της Potentia World, του YES Forum και της Isalos.net, προκύπτει ότι αυτό που θέλουμε είναι ο ναυτικός μας από ικανός και πολυμήχανος να μεταλλαχθεί σε ναυτικό με αυτογνωσία, αυτοπειθαρχία και αυτοσεβασμό, αξίες που θα τον καταστήσουν ικανό και ευέλικτο να υπάρξει και να δράσει σε ένα αναδυόμενο περιβάλλον αριστείας, αναλαμβάνοντας ευθύνη και αποτασσόμενος τη μετριότητα και τον ωχαδερφισμό.

Η νέα γενιά θα έχει τη δυνατότητα να πλαστεί εκ νέου μέσα από τη διεύρυνση των μέσων, ούτως ώστε να προκύψει ικανοποίηση σε όλους τους συντελεστές.
Φροντίζουμε ώστε ο ναυτικός να διευρύνει τις συναισθηματικές του δυνατότητες.
Φροντίζουμε ώστε ο ναυτικός να βρει νόημα και σημασία στην προσπάθεια-εργασία του σε σχέση με τις προσδοκίες για το μέλλον του.
Φροντίζουμε ώστε ο ναυτικός να αντιληφθεί την έννοια της δημιουργικότητας και της διανοητικής ανάληψης ρίσκου. Πρόκειται για μια μορφή ρίσκου πολύ διαφορετική από τους τύπους που σχετίζονται με την απερισκεψία. Αναφέρεται σε ενέργειες που εκθέτουν τον ναυτικό σε μια προσπάθεια αλλαγής όπως να μάθει νέες δεξιότητες ή να προχωρήσει σε μεταπτυχιακές σπουδές.
Rest Hours – Ωρες χαλαρότητας. Είναι οι ώρες που ο ναυτικός θα πρέπει να βρίσκεται σε καλή διάθεση και να χτίζει ψυχική ανθεκτικότητα. Εάν αυτό τηρείται πραγματικά και δεν καταστρατηγείται, η συναισθηματική βεντάλια του ναυτικού ανοίγει, αυξάνεται το επίπεδο επικοινωνίας και αλληλοβοήθειας, με αποτέλεσμα το χτίσιμο εμπιστοσύνης – trust».

Ολοκληρώνοντας την αναφορά του στην έννοια «ναυτικός» – «πληρώματα», ο κ. Πατινιώτης τόνισε τη σημασία του κόστους του πληρώματος στην αποτελεσματική οικονομική διαχείριση, αφού, όπως είπε, «καλές οι προσπάθειες και οι προσδοκίες, αλλά εξίσου σημαντικό και το επιχειρείν».

Πρόκειται για έναν καινούριο δείκτη (ratio) με τα αρχικά ROCC. Είναι ο δείκτης που μπορεί και απεικονίζει την απόδοση των χρημάτων που ξοδεύει ένας πλοιοκτήτης για τα πληρώματά του προς το τελικό οικονομικό αποτέλεσμα του πλοίου προ αποσβέσεων.

Σημαντικό στοιχείο του νέου δείκτη είναι το πώς διαβάζεται, καθώς καθένας ερμηνεύει ανάλογα και τον τρόπο με τον οποίο κάθε εταιρεία αξιολογεί και αντιμετωπίζει τους ναυτικούς της:

■ ROCC – Return On Crew Cost
Απόδοση του Κόστους Πληρώματος: αφορά το κλασικό τμήμα πληρωμάτων.
■ ROCC – Return On Crew Capital
Απόδοση του Κεφαλαίου Πληρώματος: αφορά το Τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού ή Ανθρώπινου Κεφαλαίου.
■ ROCC – Return On Crew Care
Απόδοση της Φροντίδας Πληρώματος: αφορά το Τμήμα Ανθρώπινης Φροντίδας.

Εν κατακλείδι, η αξιολόγηση των ναυτικών και ο τρόπος αντιμετώπισής τους από την εταιρεία δεν είναι μια απλή υπόθεση. Πρόκειται για μια αλληλεπιδραστική συμπεριφορά μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου, που οφείλει να βασίζεται σε μια ανθρωποκεντρική φιλοσοφία, ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι win-win.

Διαβάστε ακόμα: 

Πώς να βγάλετε πολλά χρήματα: Ποια συμβουλή δίνει ένας δισεκατομμυριούχος 

Κουρσεβέλ – Γαλλία: To χιονοδρομικό resort όπου κάνουν ski οι πιο ισχυροί του κόσμου 

Η χρονιά της σαμπάνιας – Αστρονομικές πωλήσεις εν μέσω πανδημίας