Πώς διαμορφώνονται οι ναυτιλιακές ροές μετά τα νέα λιμενικά τέλη Κίνας και ΗΠΑ (γραφήματα)

Η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεκίνησαν από τις 14 Οκτωβρίου 2025 να εφαρμόζουν αμοιβαία λιμενικά τέλη, στοχεύοντας πλοία που συνδέονται με τη χώρα του αντιπάλου. Τα τέλη υπολογίζονται ανά καθαρή τονικότητα και βασίζονται στην ταυτότητα του πλοίου — ιδιοκτησία, διαχείριση, σημαία ή τόπο κατασκευής — και όχι στο φορτίο του.

«Η άμεση οικονομική επίδραση στις εισαγωγές πετρελαίου προς Κίνα είναι περιορισμένη», σχολιάζει η Μαρία Μπερτζελέτου, αναλύτρια της SIGNAL. «Μόνο περίπου το 7% των πετρελαιοφόρων πλοίων έχει σύνδεση με ΗΠΑ, ενώ το 88% των ταξιδιών παραμένει ανεπηρέαστο».

Η νέα κανονιστική ρύθμιση της Κίνας εφαρμόζεται σε πλοία με «αμερικανικό nexus», δηλαδή αυτά που ανήκουν, διαχειρίζονται ή έχουν συμμετοχή μετοχικού κεφαλαίου τουλάχιστον 25% από αμερικανικές εταιρείες, καθώς και πλοία που φέρουν σημαία ή έχουν κατασκευαστεί στις ΗΠΑ.

Η δομή του τέλους ξεκινά από 400 RMB ανά καθαρή τονικότητα το 2025 και φτάνει τα 1.120 RMB έως το 2028, εφαρμόζοντας μόνο στο πρώτο κινεζικό λιμάνι κάθε ταξιδιού και περιορίζεται σε πέντε χρεώσιμα ταξίδια ανά πλοίο ετησίως. Η μη αναφορά των στοιχείων του πλοίου και της ιδιοκτησίας επτά ημέρες πριν την άφιξη επισύρει κυρώσεις, όπως άρνηση εισόδου στο λιμάνι.

Όπως επισημαίνει η Μπερτζελέτου: «Η εξαίρεση για τα κινεζικής κατασκευής πλοία δείχνει ότι η Κίνα στοχεύει περισσότερο στην προστασία της εγχώριας ναυπηγικής βιομηχανίας παρά στην ευρεία τιμωρία των αμερικανικών συμφερόντων».

Το Υπουργείο Μεταφορών της Κίνας ανακοίνωσε πρόσθετες εξαιρέσεις:

Πλοία κινεζικής κατασκευής
Κενά πλοία που επισκέπτονται κινεζικά ναυπηγεία μόνο για επισκευές
Άλλα πλοία που αναγνωρίζονται και εγκρίνονται για εξαίρεση

Σύμφωνα με δεδομένα της Signal Ocean για το 2025, τα πλοία με σύνδεση στις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν περίπου το 7% όλων των πλοίων μεταφοράς πετρελαίου προς Κίνα, ενώ μόνο το 5% αυτών αφορά πλοία μη κινεζικής κατασκευής. «Το ποσοστό αυτό δείχνει ότι οι απευθείας επιπτώσεις στη ροή πετρελαίου είναι σχετικά περιορισμένες», σημειώνει η Μπερτζελέτου.

Ανάλυση ανά κατηγορία πλοίου

VLCC: Από 1.438 ταξίδια, μόνο 68 πλοία είναι μη κινεζικής κατασκευής και συνδεδεμένα με ΗΠΑ (5%)

Suezmax: Από 139 ταξίδια, 10 πλοία επηρεάζονται (7%)

Aframax: Από 829 ταξίδια, 27 πλοία επηρεάζονται (3%)

LR2: Από 63 ταξίδια, 7 πλοία επηρεάζονται (11%)

MR2: Από 589 ταξίδια, 57 πλοία επηρεάζονται (10%)

«Ακόμη και στις κατηγορίες με υψηλότερη έκθεση, η συνολική επίδραση παραμένει διαχειρίσιμη», τονίζει η Μπερτζελέτου.

Παρά τη σημερινή περιορισμένη έκθεση, οι μελλοντικές παραδόσεις μη κινεζικών δεξαμενόπλοιων υποδηλώνουν σταδιακή αύξηση κινδύνου. Το 39% του παγκόσμιου ναυπηγικού προγράμματος αφορά πλοία μη κινεζικής κατασκευής, κυρίως από Ν. Κορέα (16%), Ιαπωνία (5%) και Βιετνάμ (4%). Οι υψηλότεροι ρυθμοί ανανέωσης καταγράφονται στα Suezmax (15%), MR2 (10%), MR1 (9%), VLCC (8%), Aframax (7%) και Panamax (6%).

Όπως καταλήγει η Μπερτζελέτου: «Η πολιτική αυτή έχει κυρίως διοικητικό χαρακτήρα. Οι εταιρείες πρέπει να ελέγχουν προσεκτικά την ιδιοκτησία και τη σημαία των πλοίων για να παραμείνουν συμμορφωμένες, χωρίς να αναμένεται σημαντική αναδιάταξη των εμπορικών ροών».