Διευθύντρια και διευθύνουσα σύμβουλος της εισηγμένης στη Νέα Υόρκη (NYSE) ναυτιλιακής εταιρείας Diana Shipping Inc., η Σεμίραμις Παληού, κόρη του γνωστού πλοιοκτήτη Συμεών Παληού, εξελέγη η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Ελληνικής Ενωσης Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (HELMEPA).

Με πείρα άνω των 20 ετών στη ναυτιλιακή βιομηχανία και γνώσεις στις εξαγορές, στα πληρώματα, στις ναυπηγήσεις και την τεχνική διαχείριση, άρχισε την καριέρα της ως ασκούμενη επιθεωρήτρια το 1996 στους Lloyd’s Register. Φέρνει νέο αέρα στη HELMEPA, η οποία καλείται να διαδραματίσει σημαίνοντα ρόλο σε μια εποχή όπου η προστασία του περιβάλλοντος και η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελούν παγκόσμια προτεραιότητα.

Η κυρία Παληού μίλησε στο «business stories» και μοιράστηκε σκέψεις, σχέδια και τη ρότα που χαράζει για τη ΗELMEPA σε μια εποχή που σχεδόν λίγα πράγματα θα θυμίζουν πια το παρελθόν.

– Πώς αποφασίσατε να διεκδικήσετε τη θέση της προέδρου στη HELMEPA. Τι είναι αυτό που σας κινητοποίησε;
Η αποστολή της HELMEPA με κινητοποίησε. Η δέσμευσή της «να σώσουμε τις θάλασσες», όπως την εμπνεύστηκε ο αείμνηστος Ελληνας πλοιοκτήτης Γιώργος Π. Λιβανός και την οραματίστηκαν οι ιδρυτές της πίσω στο 1982.
Και σήμερα, που ο πλανήτης μας περισσότερο από ποτέ είναι αντιμέτωπος με πρωτόγνωρες προκλήσεις, διαπιστώνουμε ότι αυτή η διαχρονική αποστολή της HELMEPA είναι επίκαιρη και επιτακτική.

– Ποιες είναι οι προκλήσεις αυτές;
Είναι σαφές ότι η υγεία του πλανήτη μας βάλλεται, κυρίως από ανθρωπογενή αίτια. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι μπορούμε να αναστρέψουμε αυτή την πορεία. Γιατί είναι στο χέρι μας, ή καλύτερα να πω στη νοοτροπία, στις συνήθειες, στις πρακτικές που επιλέγουμε. Είναι σημαντικό να επιμείνουμε στην κατανόηση της κατάστασης, στη δραστηριοποίηση και συνεργασία όλων χωρίς (γεωγραφικούς) περιορισμούς, καθώς και στην ανταλλαγή γνώσης, τεχνογνωσίας, εργαλείων και καλών πρακτικών που δημιουργούν και συνθήκες κοινής άμεσης δράσης.

– Ποιος είναι ο ρόλος σας σε αυτή την προσπάθεια;
Προσωπικά, αισθάνομαι τυχερή που η Ελληνική Ενωση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος, αυτό το διευρυμένο, ενεργό και ανθεκτικό δίκτυο πλοιοκτητών, ναυτικών, φορέων και επιστημόνων περιβάλλοντος, εκπαιδευτικής κοινότητας (δάσκαλοι και μαθητές) και εθελοντών από Ελλάδα και εξωτερικό, μέσα από την ιστορία της, την εμπειρία της και το έργο της μου δίνει την ευκαιρία μαζί με τις εξέχουσες προσωπικότητες-μέλη του διοικητικού συμβουλίου και τα εξαιρετικά και έμπειρα στελέχη της γραμματείας να συμβάλω με τον δικό μου τρόπο ενεργά σε συνεργατικές δράσεις και κυρίως λύσεις που θα μας βοηθήσουν να αντιστρέψουμε αυτή την ανησυχητική πορεία και να διασφαλίσουμε την υγεία και τη βιωσιμότητα της Γης. Το σπίτι μας, για εμάς, τα παιδιά μας και τις επόμενες γενιές.

– Το γεγονός ότι είστε πλοιοκτήτρια πόσο σας βοηθάει στην αντίληψη των αναγκών που θέλει να καλύψει η HELMEPA και στην υλοποίησή τους;
H HELMEPA είναι γέννημα θρέμμα της ναυτιλίας καθώς δημιουργήθηκε από τη συνεργασία της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών και της Πανελλήνιας Ναυτικής Ομοσπονδίας. Το γεγονός ότι προέρχομαι από τον χώρο της ναυτιλίας, και μάλιστα ότι κατέχω ενεργό ρόλο στη ναυτιλιακή εταιρεία αυτή τη στιγμή, με βοηθάει σημαντικά να κατανοήσω, να αξιολογήσω, να προτείνω προγράμματα και δράσεις που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες των μελών του οικοσυστήματος της HELMEPA διασφαλίζοντας παράλληλα τον σκοπό που έχουμε κληθεί να υπηρετήσουμε. Ειδικότερα, σε μια περίοδο όπου οι εξελίξεις στον χώρο της ναυτιλίας είναι ραγδαίες, ιδιαίτερα στον τομέα της αειφόρου ανάπτυξης, εστιάζοντας σε βασικές έννοιες όπως το περιβάλλον, η κοινωνία και η οικονομία, πυλώνες με τους οποίους η HELMEPA ασχολείται συστηματικά και μεθοδικά όλα αυτά τα χρόνια. Και σε αυτό το πεδίο, λοιπόν, η ανταλλαγή και η σύνθεση πληροφοριών και εμπειριών μπορεί να ωφελήσει όλους τους εμπλεκόμενους. Βασική μου αρχή είναι να αναζητώ και να δημιουργώ τις συνθήκες συλλογικής ωφέλειας.

– Ως πρόεδρος της HELMEPA τι θα κρατήσετε και τι θα αλλάξετε;
Ολα θα τα κρατήσουμε! Αυτά μας έχουν διαμορφώσει και μας έχουν φτάσει σχεδόν 40 χρόνια μετά να είμαστε ακόμα χρήσιμοι. Απλώς θα τα επικαιροποιήσουμε. Η ιστορία και η εμπειρία της HELMEPA είναι κληρονομιά και οδηγός ταυτόχρονα, και είναι υποχρέωσή μας να διασφαλίσουμε ότι η Ενωση θα παραμείνει εξίσου ενεργή, χρήσιμη και επίκαιρη για τα επόμενα χρόνια, χωρίς ημερομηνία λήξης.
Για παράδειγμα, η Παιδική HELMEPA, που βρίσκεται σε ανοιχτή επικοινωνία με τη νέα γενιά, οφείλει να μιλάει τη γλώσσα των νέων για να είναι κοντά τους, να μοιράζεται γνώση μαζί τους και θα μου επιτρέψετε να πω, και εμείς με τη σειρά μας να κατανοούμε καλύτερα και να μπορούμε να ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες τους. Πώς, άλλωστε, μπορούμε να σχεδιάσουμε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για το περιβάλλον, για παιδιά και εφήβους αν δεν είμαστε συντονισμένοι μαζί τους; Ξέρετε, συχνά λέω: «Για τα παιδιά, με τα παιδιά». Και το ίδιο ισχύει για όλες τις κοινότητες που εκπροσωπούμε: τους ναυτικούς, τους πλοιοκτήτες, τους κοινωνικούς φορείς, τα ερευνητικά κέντρα και εν γένει τη σημερινή κοινωνία με τις τάσεις, τις προκλήσεις και τις προσδοκίες που έχει.

– Αυτό το σκεπτικό πού σας έχει οδηγήσει;
Με αυτό το σκεπτικό αποφασίσαμε να ανανεώσουμε τον Διαγωνισμό Παιδικής Ζωγραφικής που διοργανώνεται κάθε χρόνο, από το 1993, σε συνεργασία με την εκπαιδευτική κοινότητας της Ελλάδας. Μέσα από τη διαδικασία του διαγωνισμού επιμένουμε στην ανάπτυξη των ήπιων δεξιοτήτων (soft skills), όπως η αυθεντικότητα, η ομαδικότητα, η δημιουργικότητα, και καλλιεργούμε τη νοοτροπία της συμμετοχικότητας, του εθελοντισμού και της ευγενούς άμιλλας. Μάλιστα, σύντομα θα ανακοινώσουμε καταξιωμένες προσωπικότητες από τον χώρο των τεχνών που αποδέχτηκαν να είναι μέλη της Επιτροπής Αξιολόγησης. Επίσης, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος στις 5 Ιουνίου, τα έργα των φετινών νικητών αναρτήθηκαν σε κεντρικές στάσεις λεωφορείων της Αττικής διαδίδοντας το μήνυμα του «Γλάρου της HELMEPΑ» για καθαρότερες ακτές. Να προσθέσω ότι με σκοπό την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του ευρύτερου κοινού για τους κινδύνους και κυρίως τις δράσεις που μπορούμε να αναλάβουμε όλοι για την προστασία των ακτών και των θαλασσών μας, η HELMEPA βρέθηκε μεταξύ 3-5 Ιουνίου στο Golden Hall με κεντρικό μήνυμα της ομάδας μας «Η θάλασσα είναι ζωή (Sea is Life)».

– Ωστόσο, η ΗΕLMEPA διακρίνεται και για τη δράση της προς τη ναυτιλιακή κοινότητα.
Πράγματι, η HELMEPA διακρίνεται και για τη δράση της προς τη ναυτιλιακή κοινότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, λειτουργούμε το Πιστοποιημένο Ναυτιλιακό Επιμορφωτικό Κέντρο, εξοπλισμένο με προσομοιωτή γέφυρας, που προσφέρει υψηλών προδιαγραφών εκπαίδευση και ανάπτυξη δεξιοτήτων σε περισσότερους από 20.000 ναυτικούς-μέλη. Είναι αξιοσημείωτο ότι αποτελούμε σημείο αναφοράς για την επιμόρφωσή τους και σκοπός μας πλέον στη μετά COVID εποχή είναι η αξιοποίηση της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, ώστε να μπορέσουμε να προσεγγίσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο και μέσα από ξενόγλωσσα εκπαιδευτικά προγράμματα που αφορούν επίκαιρα θέματα, όπως η μείωση των εκπομπών ρύπων, τα νέα πλοία με την τεχνολογία LNG κ.ά.

– Η ελληνική πλοιοκτησία είναι ευαισθητοποιημένη σε θέματα περιβάλλοντος όπως μπορείτε να διακρίνετε μέσα από τον θεσμικό ρόλο σας ή χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια;
Η ελληνική ναυτιλία και πλοιοκτησία είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε θέματα που αφορούν το περιβάλλον. Το βεβαιώνουν άλλωστε και τα καλά αποτελέσματα των συνεχών ελέγχων που υφίστανται τα πλοία μας στα διάφορα λιμάνια όλου του κόσμου. Θέματα περιβάλλοντος εννοώ τη μέθοδο και τις διαδικασίες διαχείρισης απορριμμάτων, καταλοίπων καυσίμων, τα θέματα ανακύκλωσης κ.λπ. που έχουν πλέον αναβαθμιστεί στο ίδιο υψηλό επίπεδο με τα θέματα ασφαλείας. Αυτό που αλλάζει σε παγκόσμιο επίπεδο, όχι μόνο για τον τομέα της ναυτιλίας, είναι η έννοια της αειφόρου ανάπτυξης, μια έννοια σχετικά καινούρια. Ουσιαστικά, μιλάμε για τρεις πυλώνες: το Περιβάλλον, την Κοινωνία και την Οικονομία. Μάλιστα, ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO) έχει ορίσει 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης, όπου ανάμεσα σε αυτούς υπάρχουν στόχοι για τη μείωση των ρύπων, την προστασία της θαλάσσιας ζωής, τη συνεχόμενη εκπαίδευση των ανθρώπων, την ισότητα και την αποδοχή στη διαφορετικότητα, μεταξύ άλλων. Καθώς, λοιπόν, η έννοια της αειφόρου ανάπτυξης και οι στόχοι είναι σχετικά καινούριες έννοιες, η HELMEPA μπορεί να σταθεί αρωγός, βοηθώντας τις εταιρείες-μέλη να εξελιχθούν και να αναπτύξουν τις δράσεις τους σε αυτό τον τομέα.

– Θα κάνετε άνοιγμα για την προσέλκυση περισσότερων μελών;
Εχουμε ήδη κάνει άνοιγμα και συνεχίζουμε να εργαζόμαστε προς αυτή την κατεύθυνση. Για να μπορέσουμε να επιτελέσουμε το έργο με συνέπεια και συνέχεια, χρειαζόμαστε φωνή, και αυτό μεγαλώνει μέσα από την προσθήκη νέων μελών. Για παράδειγμα, ο αριθμός του στόλου των πλοίων-μελών μας έχει αυξηθεί κατακόρυφα: από 400 καταγεγραμμένα στο τέλος του 2020 στα 1.500 και πλέον. Επίσης, πραγματοποιούμε άνοιγμα και στην ευρύτερη ναυτιλιακή κοινότητα καθώς πιστεύουμε βαθιά ότι το κλειδί της επιτυχίας, ειδικότερα στην εποχή που διανύουμε, προκύπτει από τις συνεργασίες και συνέργειες. Πολύ σημαντικό επίσης είναι ότι έχουμε μειώσει αρκετά το κόστος της εισφοράς έχοντας βελτιώσει και αυξήσει παράλληλα τα ανταποδοτικά οφέλη που προσφέρει η HELMEPA στα μέλη της. Θέλουμε να έχουμε δυνατή φωνή που προτείνει λύσεις και παράγει αξία.

– Μία από τις σημαντικές προκλήσεις της βιομηχανίας είναι η απανθρακοποίηση της ναυτιλίας.
Ο ρόλος της ναυτιλίας στις μεταφορές του διεθνούς εμπορίου είναι κομβικός, είναι η ραχοκοκαλιά της παγκόσμιας οικονομίας, αρκεί να τονιστεί ότι το 90% αυτών των μεταφορών σε προϊόντα, πρώτες ύλες, τυποποιημένα, καθώς και ενέργεια μεταφέρεται μέσω των θαλάσσιων οδών. Επίσης, σημαντικό στοιχείο που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι η μεταφορά μέσω πλοίων είναι το μόνο φιλικό προς το περιβάλλον μεταφορικό μέσο. Σύμφωνα με τις επίσημες μετρήσεις του ΙΜΟ, οι συνολικές μεταφορές που εκτελούνται από τα πλοία ευθύνονται μόλις κατά 2,5% για το σύνολο των ρύπων που εκλύονται στην ατμόσφαιρα σε παγκόσμιο επίπεδο. Συνεπώς, όταν αναφερόμαστε στον όρο «απανθρακοποίηση», θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι οι θαλάσσιες μεταφορές συνιστούν την πλέον οικολογική, ασφαλή και συμφέρουσα λύση.

– Ποια είναι η κατάσταση σήμερα;
Η απανθρακοποίηση της ναυτιλίας είναι από μόνη της ένας τεράστιος στόχος καθώς με τη σημερινή της μορφή έχει μια μεγάλη σχέση εξάρτησης από τα καύσιμα υδρογονανθράκων.
Σύμφωνα με τους νέους κανονισμούς, η ναυτιλία καλείται να μειώσει τους ρύπους της κατά 40% μέχρι το 2030 σε σχέση με τις τιμές του 2008 και να πετύχει την πλήρη απανθρακοποίηση μέχρι το 2050.
Ο πρώτος στόχος, που είναι ήδη πολύ κοντά, θα γίνει εφικτός είτε με ανανέωση του στόλου με πιο σύγχρονα πλοία με συμβατικές μηχανές ή με μηχανές της ήδη εφαρμοζόμενης τεχνολογίας χρήσης φυσικού αερίου, είτε με ενδιάμεσες λύσεις. Ενδιάμεσες λύσεις θεωρώ τη μείωση εκπομπών μέσω της μείωσης κατανάλωσης καυσίμου. Μειωμένη κατανάλωση είναι εφικτή είτε με τον καλύτερο σχεδιασμό ταξιδιού ταξιδεύοντας με μειωμένη ταχύτητα, είτε με τεχνικές βελτιώσεις στα υπάρχοντα πλοία.
Ο δεύτερος στόχος, του 2050, θα είναι ίσως η μεγαλύτερη επανάσταση στη ναυτιλία, όπου θα πρέπει να γίνει χρήση νέων τεχνολογιών και νέων καυσίμων.

– Υπάρχουν πρoβλήματα στην υλοποίηση του project;
Πιστεύω ότι είναι πολύ νωρίς να προβλέψουμε ποιο καύσιμο και ποια τεχνολογία θα επικρατήσει το 2050, οι προκλήσεις είναι μπροστά μας. Είμαι όμως σίγουρη ότι η περιβαλλοντική βιωσιμότητα της ελληνικής ναυτιλίας θα είναι η βάση για την προσέλκυση των απαιτούμενων επενδύσεων και επίτευξη του στόχου της πλήρους απανθρακοποίησης.

– Ποιες είναι οι δικές σας προτάσεις για μια αποτελεσματική τακτική/προσέγγιση του θέματος ώστε να είναι win-win για όλους τους συμμετέχοντες στη ναυτιλία;
Προτάσσοντας την αειφόρο ανάπτυξη, απαιτούνται κατανόηση του θέματος και επιμονή σε εμπεριστατωμένες εφικτές λύσεις. Είμαστε όλοι μέρος της πρόκλησης και της λύσης: περιβάλλον, άνθρωποι και οικονομία. Παράλληλα, πρέπει να επιμείνουμε στην καλλιέργεια νοοτροπίας που βλέπει και μπροστά, μεριμνά για την υγεία του πλανήτη και τις μελλοντικές γενιές. Τα καιρικά φαινόμενα, η μείωση της βιοποικιλότητας, η έλλειψη πόρων και η αύξηση της ρύπανσης μας αφορούν όλους. Τα θέματα αυτά επιβάλλεται να αντιμετωπιστούν μέσα από συνέργειες καθώς μπαίνουμε σε αχαρτογράφητα νερά μετά την εμφάνιση και τις συνέπειες της πανδημίας. Υπό το πρίσμα όλων των παραπάνω, η HELMEPA είναι έτοιμη να αναλάβει τον ρόλο του συνοδοιπόρου στη ναυτιλία και την ευρύτερη κοινωνία ως προς τη μετάβαση προς τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα, η οποία από μόνη της προϋποθέτει μια προσέγγιση win-win.

– Υπάρχουν άλλες περιβαλλοντικές προκλήσεις;
Η κατάσταση του περιβάλλοντος είναι τέτοια που δεν επιτρέπει εφησυχασμό. Ναι, είναι ενθαρρυντικό ότι η νέα γενιά είναι πιο ευαισθητοποιημένη, ωστόσο η πρωτοφανής επιδείνωση του περιβάλλοντος από την απώλεια της βιοποικιλότητας, την κλιματική αλλαγή, την υπερκατανάλωση φυσικών πόρων κ.ά. διαπιστώνεται πια στην καθημερινότητά μας. Εχει φτάσει στην πόρτα μας. Δεν είναι πλέον μια αναφορά σε ένα ντοκιμαντέρ, μια είδηση μακρινή. Και αυτό είναι το σήμα συναγερμού ότι σήμερα πρέπει να αλλάξουμε συνήθειες και να αναλάβουμε δράση. Ευτυχώς, υπάρχουν η δέσμευση, η γνώση, τα εργαλεία, και ακόμα λίγος χρόνος για να ανακόψουμε αυτό τον ρυθμό επιδείνωσης. Το πώς θα το επιτύχουμε είναι που πρέπει να ψάξουμε.

Διαβάστε ακόμα: 

Σχέδιο για ριζικό «λίφτινγκ» στον ΕΝΦΙΑ

Οι Ισραηλινοί που θέλουν να κάνουν την Ομόνοια talk of the town (pics)

Τι σημαίνει για την Ελλάδα η συμφωνία για παγκόσμιο εταιρικό φόρο