Σειρά στοχευμένων παρεμβάσεων, διαφορετικών ενεργειών και νομοθετικών ρυθμίσεων προωθεί η κυβέρνηση σε συνεργασία με τις μεγάλες εταιρείες διαχείρισης δανείων προκειμένου να αποφευχθούν οι πλειστηριασμοί για τους κόκκινους δανειολήπτες που είναι σε θέση να πληρώνουν μέρος των υποχρεώσεών τους. Η κυβερνητική πρωτοβουλία υπολογίζεται ότι αφορά στεγαστικά δάνεια ύψους περίπου 7 δισ. ευρώ, τα οποία κατέχει το 20% των δανειοληπτών από το σύνολο των 35 δισ. προβληματικών δανείων που σχεδιάζουν φέτος να τιτλοποιήσουν οι τράπεζες.

Τ αυτόχρονα στις εταιρείες διαχείρισης εκτιμούν ότι από τα 35 δισ. των τιτλοποιήσεων περίπου το 30%, δηλαδή δάνεια ύψους 10-11 δισ. ευρώ, θα οδηγηθούν σε πλειστηριασμό. Οι εκτιμήσεις στο υπουργείο Οικονομικών είναι ότι μεταξύ των 7 δισ. στεγαστικών που μπορούν να αποφύγουν τον πλειστηριασμό και των 10-11 δισ. όσων ρευστοποιηθούν, υπάρχει χώρος περίπου άλλων 17 δισ., στα οποία περιλαμβάνονται πολλά μικρομεσαία επιχειρηματικά δάνεια, που επίσης παρουσιάζουν σημαντικό περιθώριο αναδιάρθρωσης και εξυγίανσης.

Ταυτόχρονα, υπολογίζεται ότι στη νέα αγορά κόκκινων δανείων που δημιουργείται θα απαιτηθούν κεφάλαια περίπου 10 δισ. που θα κατευθυνθούν για χρηματοδοτήσεις. Από αυτά υπολογίζεται ότι 4 δισ. θα απορροφηθούν για αναχρηματοδοτήσεις δανείων που δεν θα οδηγηθούν στον πλειστηριασμό και τα υπόλοιπα για χρηματοδοτήσεις αυτών που βγαίνουν σε πλειστηριασμό. Ο υφυπουργός Οικονομικών, αρμόδιος για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, Γιώργος Ζαββός, είναι σε ανοιχτή γραμμή με τις μεγάλες εταιρείες διαχείρισης κόκκινων δανείων οι οποίες είτε διαθέτουν ίδιους πόρους, είτε είναι σε θέση να εξασφαλίσουν γραμμές χρηματοδότησης. Σημειώνεται ότι όποια εταιρεία διαθέτει άδεια με κεφάλαιο 4 εκατ. ευρώ μπορεί να χρηματοδοτεί η ίδια τους δανειολήπτες.

Τα στοιχεία για τη διαστρωμάτωση των 35 δισ. κόκκινων δανείων βασίζονται σε μελέτες και αναλύσεις κόκκινων χαρτοφυλακίων που αποτελούν υπόδειγμα μοντέλων και έχουν γίνει από εταιρείες διαχείρισης. Ο αρμόδιος υφυπουργός και οι εταιρείες διαχείρισης έχουν συμφωνήσει ότι οι ιδιώτες δανειολήπτες με στεγαστικά που εντάσσονται στην κατηγορία των 7 δισ. θα αποτελέσουν πρώτη προτεραιότητα για να αποφευχθούν οι πλειστηριασμοί. Ευτυχώς, υπάρχει σύμπτωση συμφερόντων, καθώς η κυβέρνηση ενδιαφέρεται για την εξυγίανση και υποστήριξη αυτών των περιπτώσεων, ενώ οι εταιρείες διαχείρισης από την πλευρά τους ενδιαφέρονται να δημιουργήσουν μια υγιή βάση εσόδων.

Η συμφωνία κυβέρνησης – εταιρειών διαχείρισης προβλέπει για όσους δανειολήπτες είναι σε θέση να εξυπηρετούν μερικώς έστω τα δάνειά τους ρύθμιση της οφειλής σε νέα βάση, ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες του καθενός. Τα βασικά όπλα που θα χρησιμοποιηθούν από τις εταιρείες είναι το κούρεμα του δανείου και η επιμήκυνση των δόσεων της οφειλής. Με την ψήφιση του «Ηρακλή» και την πρόοδο των τιτλοποιήσεων, τα 35 δισ. δάνεια φεύγουν από τα βιβλία των τραπεζών και περνούν στον έλεγχο funds και εταιρειών διαχείρισης. Αυτά διαθέτουν τεχνογνωσία να διακρίνουν τις βιώσιμες από τις μη βιώσιμες περιπτώσεις, τους στρατηγικούς κακοπληρωτές κ.λπ., και υπό το πρίσμα αυτό τα γεγονότα αναμένεται να κινηθούν με ταχύτερους ρυθμούς.

Προκειμένου να διευκολυνθεί η συγκεκριμένη διαδικασία, στο υπουργείο Οικονομίας «στρώνουν» το νομοθετικό πλαίσιο εξειδικεύοντας διατάξεις, αποσαφηνίζοντας κρίσιμα σημεία, καταργώντας διατάξεις που δημιουργούν αγκυλώσεις, υιοθετώντας κίνητρα κ.λπ. Ο κ. Ζαββός υπέγραψε την προηγούμενη εβδομάδα απόφαση με την οποία συγκροτήθηκε η επιτροπή που θα εγκρίνει και θα παρακολουθεί τις τιτλοποιήσεις που πραγματοποιούνται με κρατική εγγύηση στο πλαίσιο του σχεδίου «Ηρακλής». Ηδη η Εurobank κατέθεσε αίτηση ένταξης στον «Ηρακλή» για δύο από τις τρεις τιτλοποιήσεις και τις επόμενες εβδομάδες αναμένεται να καταθέσει και για την τρίτη. Θα ακολουθήσουν οι ανάλογες αιτήσεις της Αlpha Bank, η οποία μέσα στον μήνα παραλαμβάνει μη δεσμευτικές προσφορές για το μεγαλύτερο project τιτλοποίησης ύψους 12 δισ., με την επωνυμία «Galaxy», ενώ έπονται Εθνική και Πειραιώς που έχουν εξαγγείλει τιτλοποιήσεις από 7 δισ. εκάστη.

Υπενθυμίζεται ότι η επιτροπή που συγκροτήθηκε με απόφαση του κ. Ζαββού βάσει του νόμου υποδέχεται τις σχετικές αιτήσεις, αλλά κυρίως παρακολουθεί σε καθημερινή βάση και σε πραγματικό χρόνο την πορεία της διαχείρισης των χαρτοφυλακίων. Ταυτόχρονα η επιτροπή έχει σαφή εικόνα για τη μείωση των NPLs, προειδοποιεί εγκαίρως τους διαχειριστές για τον κίνδυνο παρέκκλισης, έχει δικαίωμα μείωσης της αμοιβής των διαχειριστών αν αποκλίνουν από τον στόχο, απομακρύνουν τις εταιρείες αν χτυπήσει η εγγύηση και γενικότερα αξιολογούν τις εταιρείες σε κάθε βήμα τους.

Από το υπουργείο Οικονομίας δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην ορθή και ομαλή εφαρμογή του «Ηρακλή» και είναι ο τομέας στον οποίο επικεντρώνεται τώρα ο κ. Ζαββός. Η σπουδαιότητα του «Ηρακλή» για την αποκλιμάκωση των NPLs αναγνωρίζεται και στην πρόσφατη έκθεση αυξημένης εποπτείας των θεσμών στην οποία αναφέρεται ότι «η επιτυχής και γρήγορη εφαρμογή του “Ηρακλή”, μπορεί να επιταχύνει τη μείωση των NPLs των συστημικών τραπεζών. Το σχήμα του “Ηρακλή” στους 18 μήνες που θα διαρκέσει υπολογίζεται να παράσχει 12 δισ. εγγυήσεων. Και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν εκφράσει το ενδιαφέρον τους να συμμετάσχουν στον “Ηρακλή” και είναι στη διαδικασία επικαιροποίησης της στρατηγικής τους. Η προσπάθεια τώρα πέφτει στην επιτυχή και έγκαιρη εφαρμογή του σχήματος».

Η εκτίμηση που διατυπώνεται από τεχνοκράτες οι οποίοι εμπλέκονται άμεσα στο εγχείρημα είναι ότι τελικά στους 18 μήνες που είναι η διάρκεια του «Ηρακλή» θα προστεθούν επιπλέον τιτλοποιήσεις 10 δισ. ευρώ ανεβάζοντας το συνολικό ύψος τους στα 45 δισ. ευρώ.

Οσον αφορά το ζήτημα της επίπτωσης που θα έχει στο σταθμισμένο ενεργητικό των τραπεζών η διακράτηση των ομολόγων από τις τιτλοποιήσεις, το ζήτημα του zero risk παραμένει ανοιχτό σε διαβούλευση. Σταθερός προσανατολισμός είναι η εξεύρεση λύσης η οποία θα ικανοποιεί όλες τις τράπεζες. Αρμόδια για να αποφανθεί σχετικά με το zero risk είναι η Κομισιόν και όχι ο SSM.