Η ανεργία των νέων βλάπτει την κοινωνική συνοχή – «Πληγή» για την παραγωγικότητα η φυγή εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού
“Το επίπεδο εκπαιδεύσεως του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας και ιδιαίτερα των νέων είναι πολύ υψηλό. Η μέση ελληνική οικογένεια δαπανά σημαντικά ποσά για την εκπαίδευση, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό. Η αναλογία των κατόχων τίτλου τριτοβάθμιας εκπαιδεύσεως στο σύνολο των απασχολουμένων είναι 34% στην Ελλάδα έναντι 32,5% στην Ευρωζώνη” τονίζει η Alpha bank στο εβδομαδιαίο της δελτίο στο οποίο αναφέρεται στην υψηλή ανεργία στους νέους.
Αναλυτικά όπως αναφέρει, “η διατήρηση, ωστόσο, της ανεργίας των νέων (ηλικιακής ομάδος 15-29) σε υψηλό επίπεδο, ήτοι στο 40,9% στο πρώτο τρίμηνο 2016, το υψηλότερο μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης, βλάπτει την κοινωνική συνοχή και οδηγεί αναπότρεπτα σε εκροή υψηλής ποιότητας ανθρώπινου δυναμικού. Κατά συνέπεια, φαλκιδεύεται σε μεσοχρόνιο ορίζοντα η παραγωγικότητα της χώρας και η δυνατότητα να παράγει καινοτόμες επιχειρηματικές ιδέες και να συντηρεί το ασφαλιστικό της σύστημα και τις δημόσιες υπηρεσίες της, αφού περιορίζονται οι εισφορές στην κοινωνική ασφάλιση και τα φορολογικά έσοδα. Σύμφωνα με την έκθεση του Διοικητή της ΤτΕ (Φεβρουάριος 2016), το ύψος της εκροής ανθρωπίνου κεφαλαίου από την Ελλάδα στην περίοδο 2008–2013 διαμορφώθηκε σε 223 χιλ νέους ηλικίας 25-39 ετών.
Η υψηλή ανεργία στις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου, και ιδιαίτερα στην Ελλάδα, σε συνδυασμό με τον σχετικά υψηλότερο λόγο κενών θέσεων εργασίας ως προς τις συνολικές θέσεις εργασίας (διαθέσιμων και μη) στις χώρες του Ευρωπαϊκού Βορρά διαμορφώνουν ένα ισχυρό σχήμα κινήτρων για τις παρατηρούμενες ροές μετακινήσεως εργατικού δυναμικού εντός της Ευρωζώνης. Η Ελλάδα μαζί με την Ισπανία, βρίσκεται σε πολύ δυσμενή θέση, στο τέταρτο τρίμηνο 2015, ενώ με βάση τα στοιχεία του 2009 θα ήταν τοποθετημένη στην άνω αριστερά σκιασμένη περιοχή. Η εξέλιξη αυτή εξηγεί την μετακίνηση ανθρωπίνου δυναμικού από τις χώρες του Νότου που πλήττονται από το φαινόμενο της υψηλής ανεργίας σε χώρες του πυρήνα της Ευρωζώνης όπου εξακολουθούν να διατηρούν υψηλό ποσοστό κενών θέσεων εργασίας.
Εξετάζοντας ειδικά τα κίνητρα των νέων για μετακίνηση μπορούμε να συσχετίσουμε το ύψος της ανεργίας των νέων ως κίνητρο φυγής με το ύψος του κατά κεφαλήν εισοδήματος στη χώρα υποδοχής ως κίνητρο μετακινήσεως.
Η άνευ προηγουμένου συρρίκνωση του ΑΕΠ της οικονομίας κατά 26% σωρευτικά από το 2008 έως σήμερα έχει ως αποτέλεσμα το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της οικονομίας να υπολείπεται του αντίστοιχου της Ευρωζώνης κατά 51,3% (Ευρωζώνη=100, Ελλάδα =48,7). Αυτή η μείωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε συνδυασμό με την υψηλή ανεργία των νέων οδηγεί τους νέους να αναζητήσουν εργασία στο εξωτερικό, ειδικότερα σε χώρες όπως η Γερμανία ή το Ην. Βασίλειο. Στις χώρες αυτές παρατηρείται υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ και χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας των νέων έναντι του μέσου της Ευρωζώνης. Παρά την μεγαλύτερη ευελιξία της αγοράς εργασίας, το ποσοστό των νέων ηλικίας 25-29 ετών, που βρίσκονται εκτός εργασίας, εκπαιδεύσεως ή καταρτίσεως ως προς το σύνολο των νέων (NEET: not in employment, education training) παραμένει το υψηλότερο ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης.
Το ποσοστό αυτό επιδεινώθηκε σημαντικά στη χώρα μας παρά το γεγονός ότι ήταν ιδιαίτερα υψηλό ήδη από το 2009. Το φαινόμενο αυτό αποτελεί παράγοντα κοινωνικού αποκλεισμού των νέων με κίνδυνο να εισέλθουν σε μακροχρόνια διαδικασία αναζητήσεως εργασίας, καθιστώντας εντονότερα τα κίνητρα απασχολήσεως στο εξωτερικό. Εκτός από την τάση αναζητήσεως εργασίας στην αλλοδαπή, ο δείκτης NEET δηλώνει ότι ένας σημαντικός αριθμός των νέων δεν επιθυμεί να εργασθεί και δεν επιζητεί ενεργώς να βρει εργασία. Έτσι, σημαντική μερίδα εξ αυτών απογοητεύονται και καθίστανται αδρανείς”.