Του Κωστή Πλάντζου
Μπορεί Μαξίμου και αντιπολίτευση να διαφωνούν στις προτάσεις για παροχές και ελαφρύνσεις, επί της ουσίας όμως σε αρκετές συμπίπτουν και οι δανειστές τις αποδέχονται!
Στο εσωτερικό, η διαφωνία εστιάζεται κυρίως στην πατρότητα και τον χρόνο έναρξης των μέτρων. Αν οι δανειστές αποδεχθούν ότι έστω και το 1/3 από το πρωτογενές πλεόνασμα του 4,2% του ΑΕΠ το 2016 (7,5 δισ. ευρώ) είναι «διατηρήσιμο και επαναλαμβανόμενο» και το 2017, τότε η κυβέρνηση μπορεί να αξιοποιήσει περί τα 800 εκατ. ευρώ για μέτρα σαν αυτά που πρότεινε χθες ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκος Μητσοτάκης προκαλώντας την αντίδραση του υπουργείου Οικονομικών. Αρκεί να έχουν και τη σύμφωνη γνώμη της Τρόικας, όπως δεσμεύτηκε με την επιστολή Τσακαλώτου τον Ιανουάριο η κυβέρνηση.
Και η Τρόικα φαίνεται δεν θα είχε κατ’αρχήν αντίρρηση για κάποια από τα μέτρα αυτά, εφόσον και αποδέχτηκε ήδη για το 2019-2020.
Συγκεκριμένα:
– Μειώσεις στον ΕΝΦΙΑ: τον Φεβρουάριο στην Κυβέρνηση μιλούσαν για μειώσεις έως και 40%, δηλαδή να μειωθεί η είσπραξη από 2,7 δισ. το 2020 σε 1,7 δισ. ευρώ. Ήταν η απάντηση στην πρόταση Μητσοτάκη από τη Θεσσαλονίκη για μείωση 30% εντός δύο ετών. Ο «ανταγωνισμός» αυτός οδήγησε στο Χίλτον την κυβέρνηση να το ζητήσεις από τους δανειστές, που συμφώνησαν τελικά για μείωση 8% (περίπου 200 εκατ. ευρώ) στον ΕΝΦΙΑ του 2020. Μετά την συμφωνία αυτή, χθες ο αρχηγός της ΝΔ κύριος Κυριάκος Μητσοτάκης επανήλθε και πρότεινε να ξεκινήσει η μείωση από φέτος κατά 20% (με 530 εκατ. ευρώ ή 0,3% του ΑΕΠ από το υπερπλεόνασμα του 2016) και να μειωθεί περαιτέρω στα επόμενα χρόνια. Αν και τα λεφτά υπάρχουν φέτος, οι δανειστές δεν έχουν απαντήσει πόσα δισ. υπολογίζουν από το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016 ότι είναι διατηρήσιμο και φέτος.
– Μείωση του φόρου στο κρασί: τον φόρο επέβαλε ο κύριος Τσακαλώτος, αλλά ο πρώην υφυπουργός Οικονομικών Τρύφωνας Αλεξιάδης επεδίωκε την κατάργησή του. Αυτήν την εξήγγειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο και τώρα την μάλιστα ζητά και η κυβέρνηση! Οι δανειστές δεν έδειξαν να έχουν αντίρρηση και σε αυτό βοηθούν και τα τελικά στοιχεία του προϋπολογισμού που δείχνουν πως η είσπραξη του φόρου το 2016 ήταν κατώτερη πολύ μικρότερη του αναμενόμενου. Η ισχνή συμβολή του στο πλεόνασμα (περίπου 15 εκατ. ευρώ από τα 7,5 δισ. ευρώ) και τα γραφειοκρατικά και κοινωνικά προβλήματα που δημιούργησε η επιβολή του, φαίνεται να έπεισαν τους δανειστές να επιτρέψουν την κατάργησή του.
– Βρεφονηπιακοί σταθμοί για όλα τα παιδιά: το δέχτηκε για το 2019 η Τρόικα αλλά η ΝΔ υποστηρίζει ότι μπορεί να εφαρμοστεί και νωρίτερα –από φέτος κιόλας- για να επιστρέψει ένα μέρος από το υπερπλέονασμα, στους πολίτες και στην αγορά από την οποία τους αφαιρέθηκε βίαια.
Το σημαντικό είναι όμως πως η διανομή του 40% από την υπέρβαση στους στόχους του πλεονάσματος για παροχές (δηλ. Σχεδόν 2% του ΑΕΠ ή έως 3,5 δισ. «καθαρά» από τα συνολικά 7,2 δισ.) προβλέπεται και στα Μνημόνια, αφού προηγηθεί η έκριση από τους θεσμούς.
Τι προβλέπει το Γ’ Μνημόνιο
Ειδικά για τις παροχές, και σε αντίθεση με το Β’ Μνημόνιο που προέβλεπε 70% παροχές από υπέρβαση στόχων για το πρωτογενές πλεόνασμα (έτσι δόθηκε το Κοινωνικό Μέρισμα το 2014 από το πλεόνασμα του 2014), η συμφωνία που υπέγραψε τον Αύγουστο του 2015 η κυβέρνηση απαιτεί το 60% της υπέρβασης στα πλεονάσματα να πάει για πληρωμές χρεών του Δημοσίου και έτσι απομένει 40% για άλλες παροχές, κατόπιν «συμφωνίας» με τους δανειστές.
Συγκεκριμένα αναφέρει ότι παροχές για κοινωνικούς σκοπούς δίδονται:
– Αφού πρώτα «διαπιστωθεί» το πρωτογενές πλεόνασμα. Εν προκειμένω δηλαδή, όχι μέσα στην διάρκεια του 2016, αλλά αφού τα επιβεβαιώσει η Eurostat. Η πρώτη ανακοίνωση του πλεονάσματος έγινε ήδη στις 21 Απριλίου και θα οριστικοποιηθεί τον Οκτώβριο του 2017, αλλά υπάρχει πλέον μια βάση συζήτησης για τις παροχές αυτές.
– Εφόσον το πλεόνασμα προέρχεται από «διαρθρωτικά μέτρα μόνιμης απόδοσης» και όχι μη παραμετρικά ή έκτακτα μέτρα. Πρέπει να συμφωνήσουν δηλαδή οι θεσμοί ότι η υπέρβαση αυτή «θα επαναληφθεί και την επόμενη χρονιά». Άρα ένα μέρος από το πλεόνασμα τουλάχιστον ίσως μπορεί να θεωρηθεί πως είναι «επαναλαμβανόμενο», ενώ για ένα άλλο θα γίνονται συζητήσεις τον Οκτώβριο.
– Η κατανομή των παροχών πρέπει «να συμφωνηθεί» με τους δανειστές. Ούτε αυτό έχει υπάρξει. Ωστόσο στην τεχνική συμφωνία ορίζονται συγκεκριμένες παροχές και κοστολογούνται. Επίσης στην συμφωνία του 2016 (επικαιροποιημένο Μνημόνιο) οι δανειστές αναγνώριζαν πως , αν δοθεί κάτι, θα πρέπει κυρίως να ενισχύσει το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα ή για φοροαπαλλαγές. Άρα οι θεσμοί έχουν εκφραστεί ήδη για το ποιες παροχές αποδέχονται και ποιες όχι.
Στα «ψιλά γράμματα» του Μνημονίου κρύβεται επίσης ότι:
– πρέπει να υπάρχουν ικανά Ταμειακά διαθέσιμα την συγκεκριμένη χρονική στιγμή του έτους όπου πρόκειται να δοθούν οι παροχές. Τα διαθέσιμα αυτά τον Δεκέμβριο έφταναν σε περίπου 3 δισ. ευρώ και υπερκαλύπτουν παροχές 500-800 εκατ. ευρώ. Επιπλέον στο α΄τρίμηνο παρατηρείται υπερείσπραξη φόρων. Στην πραγματικότητα όμως, μόνο για τα 180 εκατ. ευρώ που θα δοθούν για βρεφονηπιακούς σταθμούς χρειάζεται να υπάρχουν ταμειακά διαθέσιμα. Αντιθέτως η ελάφρυνση του ΕΝΦΙΑ είναι φοροαπαλλαγή και δεν χρειάζεται να εκταμιευθεί κάποιο ποσόν.
– Πρέπει να μην απειλείται η επίτευξη του στόχου πλεονάσματος του 2017. Η δαπάνη και οι απώλειες από την φοροαπαλλαγή θα εγγραφούν μέσα στη φετινή χρονιά, όπου ο στόχος είναι πρωτογενές πλεόνασμα 1,75%. Αν από το περσινό πλεόνασμα 4,2% δεν ήταν ούτε 0,5% μόνιμο και διατηρήσιμο για το 2017, τότε αυτό σημαίνει πως επετεύχθει από διατηρήσιμες πηγές. Πράγματι αυτό συνέβη (πχ άδειασμα λογαριασμών από κατασχέσεις, αυξημένα έσοδα από ειδικούς φόρους πριν την επιβολή τους από 1ης Ιανουαρίου λόγω αποθεματοποίησης και τα οποία “λείπουν” φέτος, κλπ). Αυτό μπορούν να το γνωρίζουν εκ των προτέρων όμως στο υπουργείο Οικονομικών και να διακρίνουν τελικά εάν και ποιο μέρος του υπερπλεονάσματος του 2016 μεταφέρεται και για το 2017 ή όχι