Αλλαγή πορείας και στροφή από τον χαμηλής παραγωγικότητας τουρισμό στην καινοτομία και την τεχνολογία συνιστά για την ελληνική οικονομία ο Κώστας Μεγήρ, καθηγητής στην έδρα Οικονομικών «Douglas A. Warner III» του Πανεπιστημίου Yale και μέλος της Επιτροπής που συνέταξε την Έκθεση Πισσαρίδη.
Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο euronews με την ευκαιρία της συμμετοχής του στο 10ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, ο Κ. Μεγήρ τονίζει την ανάγκη αναβάθμισης του εκπαιδευτικού συστήματος, εξηγεί γιατί ο τουρισμός επιβαρύνει άλλους παραγωγικούς τομείς και παραδέχεται ότι ελάχιστες από τις μεταρρυθμίσεις που είχε εισηγηθεί η Έκθεση Πισσαρίδη έχουν υλοποιηθεί.
Ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ- ΕΕ παίρνει συνεχώς μεγαλύτερες διαστάσεις. Μέχρι πού μπορεί να φτάσει και πώς θα επηρεαστεί η Ελλάδα;
«Η επιρροή στην Ελλάδα είναι έμμεση, διότι δεν έχουμε αρκετές εξαγωγές- και ίσως αυτό είναι ένα από τα προβλήματά μας. Οπωσδήποτε θα επηρεαστούμε, υπάρχει ένα γενικότερο γεωπολιτικό θέμα εδώ, το οποίο θα επηρεάσει την Ελλάδα. Οι διεθνείς σχέσεις μπαίνουν σε μια πάρα πολύ μεγάλη αστάθεια και αυτό δεν μπορεί παρά να έχει επιρροή και στην ΕΕ και στη διάθεση των επενδυτών να επενδύσουν σε οποιοδήποτε μέρος.»
Τα διεθνή κεφάλαια φαίνεται ότι εγκαταλείπουν την αμερικανική αγορά και κατευθύνονται προς την ευρωπαϊκή. Θα μπορούσε η Ελλάδα να διεκδικήσει ένα κομμάτι της πίτας, στο χρηματιστήριο και στην πραγματική οικονομία;
«Η Ελλάδα έχει πάρα πολλές ευκαιρίες, αν αποφασίσει να κάνει ριζικές μεταρρυθμίσεις, για τις οποίες μιλάμε εδώ και 20 χρόνια να γίνει. Η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει ένας επενδυτικός παράδεισος. Είναι πολύ καλά τοποθετημένη στη Μεσόγειο, έχει γενικά φιλικές σχέσεις με τους γείτονες, έχει ανθρώπινο δυναμικό, είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό.
Αλλά πρέπει να δημιουργήσουμε ένα πραγματικά ελεύθερο επιχειρηματικό περιβάλλον όπου θα είναι εύκολο να επενδύσεις, να λειτουργήσεις μια εταιρεία και να πάρεις ρίσκα. Αυτό προϋποθέτει δυστυχώς πάρα πολλά, όπως τη μεταρρύθμιση στο εργατικό και δικαστικό σύστημα.»
Ήσασταν μέλος της Επιτροπής που συνέταξε τη γνωστή Έκθεση Πισσαρίδη. Τι μέρος από τις προτάσεις που καταθέσατε έχει υλοποιηθεί;
«Γενικά η εντύπωσή μου είναι ότι πολύ λίγα έχουν εφαρμοστεί και ορισμένα έχουν πάει και προς αντίθετη κατεύθυνση. Για παράδειγμα, το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα ουσιαστικά αφήνει τα παιδιά ανεκπαίδευτα. Η πραγματικότητα είναι ότι το επίπεδο των ελληνικών σχολείων και των πανεπιστημίων είναι χαμηλό και έχει πέσει σε σχέση με παλαιότερα.
Ο νόμος της Διαμαντοπούλου, που ήταν ένας εξαιρετικός νόμος, καταργήθηκε από την ίδια την Αριστερά και η Νέα Δημοκρατία δεν έκανε τίποτα για να τον αναβιώσει. Αυτό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα.
Εγώ έχω ένα όραμα όπου η Ελλάδα γίνεται ένας τεχνολογικός κόμβος. Αλλά για να γίνει αυτό πρέπει να τροφοδοτείται από απόφοιτους, οι οποίοι έχουν πολύ υψηλό επίπεδο και βρίσκουν άμεσα δουλειά, όπως γίνεται στο Ισραήλ.
Υπάρχει η εντύπωση ότι στην Ελλάδα το ανθρώπινο δυναμικό είναι καλά εκπαιδευμένο. Εσείς έχετε διαφορετική εικόνα;
«Υπάρχει ένα τμήμα το οποίο είναι καλά εκπαιδευμένο, μια μικρή ελίτ, αλλά γενικότερα, αν κοιτάξει κανείς τα αποτελέσματα PISA- που είναι ένα διεθνές σύστημα αξιολόγησης μαθητών ηλικιών 14- 15 ετών- θα δούμε ότι έχουν τεράστιες ελλείψεις. Οπότε έχουμε μια διχοτόμηση, με ορισμένους οι οποίοι για διάφορους λόγους έχουν κάποια καλύτερη εκπαίδευση, μια μικρή ελίτ που αποκτά τις δεξιότητες που χρειάζονται. Αλλά δεν φτάνει αυτό. Χρειάζεται μια πολύ πιο μαζική ποιότητα για να αναπτύξεις σημαντικά ένα τομέα.
Και βέβαια ένα από τα πράγματα που λείπει στην Ελλάδα είναι ένα καλό σύστημα παροχής δανείων και κεφαλαίων χρηματοδότηση προς τις επιχειρήσεις. Ένα από τα πράγματα που θα κοίταζα θα ήταν το χρηματοδοτικό. Δεν υπάρχει σταθερή χρηματοδότηση στην έρευνα αλλά και για τις νεοφυείς επιχειρήσεις.»
Η πρότασή σας να εξελιχθεί η Ελλάδα σε ένα τεχνολογικό κόμβο έρχεται παράλληλα με την επισήμανση ότι δεν πρέπει να υπάρχει τόσο μεγάλη εξάρτηση από τον τουρισμό;
«Ναι, βεβαίως. Η Ελλάδα είναι μια υπέροχη χώρα. Βέβαια, έτσι όπως διαχειριζόμαστε τον τουρισμό, θα πάψει να είναι μια υπέροχη χώρα. Ο τουρισμός χρειάζεται μια οργάνωση, ένα πλάνο, κάποιο περιορισμό, κάποια ποιότητα. Όταν oι παράμετροι ανάπτυξης δεν είναι σαφείς και αλλάζουν συνέχεια , ο τουρισμός θα παραμείνει απλός και μέτριας ποιότητας.
Αλλά το πιο βασικό είναι ότι ουσιαστικά εμείς επιδοτούμε τον τουρισμό. Πρώτα απ’ όλα επιτρέπουμε τα ΕΣΠΑ να πηγαίνουν σε διάφορες τουριστικές μονάδες, ξενοδοχεία κλπ.
Το δεύτερο είναι ότι ο τουρισμός εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από άτυπη εργασία. Ουσιαστικά έχει πρόσβαση σε πολύ φτηνό εργατικό δυναμικό, στο οποίο άλλοι τομείς δεν έχουν πρόσβαση, διότι είναι πιο επίσημοι τομείς και κατά συνέπεια δουλεύουν φανερά.
Αυτό δημιουργεί μια στρέβλωση της οικονομίας. Το κάνει πολύ εύκολο να λειτουργήσεις στον τουριστικό τομέα και το κάνει πιο δύσκολο να λειτουργήσεις αλλού.
Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι ουσιαστικά ωθούμε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό νέων Ελλήνων να γίνουν σερβιτόροι ή ρεσεψιονίστ σε ξενοδοχεία, να εργάζονται ένα μέρος του έτους, ενώ όλο αυτό το εργατικό δυναμικό, το οποίο έχει κι αυτό φιλοδοξίες, θα έπρεπε να διοχετεύεται σε πιο παραγωγικές εργασίες.
Θέλω να σας σημειώσω ότι ο τουρισμός -και όχι μόνο στην Ελλάδα- είναι ο τομέας με την χαμηλότερη παραγωγικότητα. Αυτό ισχύει σε όλη την Ευρώπη. Τα έσοδα που παράγονται ανά εργαζόμενο είναι τα χαμηλότερα από ότι σχεδόν σε οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα.»
Αν οι ελληνικές αρχές σας ζητούσαν προτεραιοποίηση, μία- δύο διορθωτικές κινήσεις που μπορούν να γίνουν άμεσα για να ανταποκριθεί η ελληνική οικονομία στις σημερινές προκλήσεις, ποιες θα θέτατε;
«Χρειάζεται να συνεργαστούμε με τον επιχειρηματικό κόσμο και να δούμε τι ακριβώς προκαλεί εμπόδια στην επιχειρηματική δραστηριότητα. Εγώ μπορώ να παραθέσω διάφορες ιδέες, αλλά το σημαντικό είναι να συνεργαστούμε με τους βασικούς παίκτες για να αλλάξουμε το πλαίσιο στο οποίο λειτουργούν οι εταιρείες.
Και συγχρόνως, βέβαια, θα κοίταζα τη βασική υποδομή της Ελλάδας, το εκπαιδευτικό σύστημα. Διότι δεν θα προχωρήσουμε εάν δεν αυξήσουμε την παραγωγικότητα και για να αυξήσουμε την παραγωγικότητα μακροπρόθεσμα χρειαζόμαστε καινοτομία και καλά εκπαιδευμένους νέους.»
O Κωνσταντίνος Μεγήρ θα παρευρεθεί στην πόλη των Δελφών τον Απρίλιο, στο πλαίσιο του 10ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών που θα διεξαχθεί από τις 9 έως τις 12 Απριλίου 2025. Το Φόρουμ συμπληρώνει φέτος 10 χρόνια παρουσίας και αποτελεί σημαντικό σημείο αναφοράς για το δημόσιο διάλογο και την ανταλλαγή ιδεών, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση πολιτικών και στρατηγικών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Διαβάστε ακόμη
Διαβάστε ακόμη
Νομοσχέδιο: Όλες οι αλλαγές στο Χρηματιστήριο
Τουρισμός: Οι 8 παράγοντες που θα καθορίσουν την αγορά το 2025 (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα