του Κωστή Πλάντζου

Αποδείξεις και τιμολόγια θα ζητάει πλέον η Εφορία για να κρίνει αν θα επιβάλει και πρόστιμο (!) σε όσους δηλώνουν ότι κλάπηκε η ταμειακή μηχανή τους.

Αν οι καταστηματάρχες είχαν την ατυχία να πέσουν θύματα διάρρηξης και, αντί να τους κλέψουν μόνο την είσπραξη ή το εμπόρευμα, οι δράστες αφαίρεσαν από το κατάστημά τους και την ταμειακή μηχανή, τότε μπλέκουν και οι ίδιοι σαν ύποπτοι φοροδιαφυγής πληρώνοντας και πρόστιμα στην Εφορία.

Σε πάμπολλες περιπτώσεις διαπιστώνεται ότι, ακόμα και αν προσκομίσουν στη ΔΟΥ αντίγραφο βιβλίου συμβάντος από την Αστυνομία που δείχνει ότι δήλωσαν οι ίδιοι την κλοπή, τους περιμένει ένα καθόλου ευτελές πρόστιμο, συνήθως της τάξης των 2.500-3.000 ευρώ. Το πρόβλημα μεγεθύνεται καθώς τα τελευταία χρόνια αυξάνονται τα κρούσματα διαρρήξεων σε καταστήματα από αγνώστους. Ισως για πρώτη φορά η ελληνική διοίκηση αναγνωρίζει ελαφρυντικά στους πολίτες που επικαλούνται λόγους ανωτέρας βίας -πέρα από σεισμούς και θεομηνίες- όπως η κλοπή ή η διάρρηξη.

Δεν αναγνωρίζεται πάντα όμως ότι πράγματι συντρέχουν λόγοι ανωτέρας βίας μόνο και μόνο επειδή τους επικαλείται ο καταστηματάρχης που έπεσε θύμα διάρρηξης. Δεν αρκεί καν ότι το δήλωσε μόνος τους στην Αστυνομία. Αντιθέτως, θα πρέπει να γνωρίζει ότι θα του ζητήσουν στοιχεία, αποδείξεις ή και εκθέσεις πραγματογνωμοσύνης προκειμένου να αποδείξει τα πραγματικά γεγονότα και, κυρίως, ότι έκανε ό,τι ήταν δυνατό για να διαφυλάξει την ταμειακή μηχανή του.

Απόδειξη… επιμέλειας

Η φάμπρικα προστίμων της Εφορίας οδήγησε πολλά από τα θύματα να αναζητήσουν το δίκιο τους, καλώντας τη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) να τους απαλλάξει, επικαλούμενα λόγους ανωτέρας βίας, δηλαδή ότι έχασαν την ταμειακή μηχανή τους χωρίς να φταίνε.

Οι συνέπειες για τους επαγγελματίες θα ήταν σε κάθε περίπτωση δυσβάσταχτες αν δεν έρχονταν οι αποφάσεις της ΔΕΔ που δικαιώνει ενδικοφανείς προσφυγές φορολογουμένων, οι οποίες αφορούν στα πρόστιμα που επιβάλλονται στις περιπτώσεις κλοπής ή απώλειας ταμειακών μηχανών.

Τους δικαιώνει πάντα; Φυσικά όχι. Αν και οι αποφάσεις της έχουν ισχύ νομολογίας και πρέπει να εφαρμόζονται ομοιόμορφα από όλες τις ΔΟΥ της χώρας, η Διεύθυνση δείχνει πότε ο φορολογούμενος επιχειρηματίας έχει άδικο και πρέπει να πληρώνει πρόστιμα παρότι επικαλείται ανωτέρα βία. Για παράδειγμα, ιδού μια περίπτωση απώλειας ταμειακής μηχανής όπου η ΔΕΔ κάνει δεκτή την αίτηση ακύρωσης προστίμου ύψους 2.500 ευρώ:

■ Επιχείρηση δηλώνει ότι έπεσε θύμα διάρρηξης και ότι εκλάπη η ταμειακή μηχανή. Η ΔΕΔ απαλλάσσει τον ιδιοκτήτη από τα πρόστιμα που του επέβαλαν οι ελεγκτές επειδή αυτός εμφάνισε τιμολόγια και παραστατικά που δείχνουν ότι ενήργησε άμεσα και ευσυνείδητα, πληρώνοντας για την ασφάλεια και επαναλειτουργία της επιχείρησής του. Καταλυτικό κρίθηκε το γεγονός ότι η ασφαλιστική εταιρεία εξέτασε την υπόθεση και αποζημίωσε τον καταστηματάρχη κατά της κλοπής.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η απόφαση 2525/18.04.2016, επειδή

«1ον: αυθημερόν (την ημέρα του συμβάντος, ήτοι 11-04-2016), ο προσφεύγων προέβη στην αντικατάσταση:
α) της κεντρικής υαλόθυρας της επιχείρησής του, η οποία κόστισε €344,40, όπως προκύπτει από το Νο. 943/11-04-2016 δελτίο αποστολής – τιμολόγιο το οποίο προσκόμισε με την ενδικοφανή προσφυγή, και
β) της ταμειακής του μηχανής με νέα, η οποία φέρει αριθμό και κόστισε €280,00, όπως προκύπτει από το Νο. 96/11-04-2016 δελτίο αποστολής – τιμολόγιο, το οποίο, επίσης, προσκόμισε, με την παρούσα ενδικοφανή προσφυγή.
2ον: ο προσφεύγων ενημέρωσε για το συμβάν της διάρρηξης και την κλοπή της ταμειακής του μηχανής την ασφαλιστική εταιρεία, η οποία έχει ασφαλίσει την επιχείρησή του, μεταξύ άλλων, και για τον κίνδυνο κλοπής με το υπ’ αριθμόν […] ασφαλιστήριο συμβόλαιο, και η οποία, αυθημερόν, απέστειλε πραγματογνώμονα, εκτίμησε τη ζημιά (όπως προκύπτει και από τη με αριθμό /09- 05-2016 έκθεση πραγματογνωμοσύνης) και του κατέβαλε το, κατά το ανωτέρω ασφαλιστήριο συμβόλαιο, ποσό αποζημίωσης.
3ον: Επειδή, ο προσφεύγων ενημέρωσε την 19-04-2016 την αρμόδια φορολογική αρχή για την απώλεια της Φορολογική Ταμειακής Μηχανής (ΦΤΜ) με Αριθμό Μητρώου […] εντός δέκα ημερών από το συμβάν (η οποία έλαβε χώρα την 11-04-2016)».

Για τους λόγους αυτούς «η ΔΕΔ θεωρεί ότι το ως άνω γεγονός οφείλεται αποδεδειγμένα σε ανωτέρα βία και ο προσφεύγων προέβη σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να δηλωθεί η κλοπή στις αρμόδιες αρχές, ενώ προσκόμισε και όλα τα αποδεικτικά στοιχεία, με τα οποία αποδεικνύεται ότι επέδειξε τη δέουσα επιμέλεια για τη φύλαξη της ΦΤΜ, αλλά και επιβεβαιώνονται τα ανωτέρω πραγματικά περιστατικά».

Σε άλλες περιπτώσεις που κρίθηκαν από τη ΔΕΔ, όμως, διαπιστώνεται ότι απουσιάζουν πραγματογνωμοσύνες ή και άλλα αποδεικτικά στοιχεία. Η Εφορία δεν αναγνωρίζει ως αποδεικτικό στοιχείο ότι η κλοπή δηλώθηκε στην Αστυνομία αν δεν ερευνήθηκαν η υπόθεση και τα πραγματικά περιστατικά, όπως φαίνεται στα χαρακτηριστικά παραδείγματα:

■ Επιχείρηση καταθέτει στη ΔΟΥ υπεύθυνη δήλωση ότι εκλάπη η ταμειακή μηχανή της. Προσκομίζει και απόσπασμα από το Βιβλίο Αδικημάτων & Συμβάντων της Αστυνομίας όπου, κατά δήλωσή της, αναφέρει ότι υπέβαλε μήνυση σε βάρος αγνώστου-αγνώστων δραστών, «οι οποίοι την 4/10/2016 και ώρα 13:00 περίπου, από τον χώρο της Λαϊκής Αγοράς Θεσσαλονίκης όπου διατηρεί πάγκο οπωρολαχανικών, αφαίρεσαν σε ανύποπτη στιγμή μία (1) ταμειακή μηχανή, άνευ θήκης χρημάτων, με Αρ. Μητρώου, χρώματος λευκό. Ενεργείται Προανάκριση».

Στην περίπτωση αυτή, ο ενδιαφερόμενος επικαλείται ότι μέρα μεσημέρι, μέσα στη λαϊκή αγορά, κάποιος που κανείς δεν είδε έκλεψε ολόκληρη την ταμειακή μηχανή -μαζί με την είσπραξη προφανώς- και δεν προσκομίζει ούτε εκθέσεις πραγματογνωμοσύνης, ούτε εκθέσεις αστυνομικής αρχής κ.λπ. για να αποδείξει ότι τόσο τη διάπραξη της κλοπής.

■ Επιχειρηματίας σπεύδει στη ΔΟΥ να δηλώσει κλοπή της μηχανής του και φεύγει με πρόστιμο 3.000 ευρώ… Προσκομίζει βεβαίωση ακριβούς αντιγράφου του Βιβλίου Αδικημάτων & Συμβάντων από το αρμόδιο Τμήμα Ασφαλείας, όπου κατήγγειλε τη διάρρηξη, η Εφορία όμως δεν αρκείται σε ό,τι καταγράφηκε στο Βιβλίο Συμβάντων για την κλοπή «όπως αυτή καταγγέλθηκε από τον προσφεύγοντα». Αν και ο προσφεύγων κατήγγειλε ότι «άγνωστος δράστης διέρρηξε το κατάστημα παραβιάζοντας το κάγκελο και την κλειδαριά της πόρτας του», η ΔΕΔ ζητούσε και «αποδεικτικά στοιχεία της διάρρηξης και της κλοπής όπως αποδεικτικά επισκευής του κάγκελου και της κλειδαριάς, εκθέσεις πραγματογνωμοσύνης, εκθέσεις αστυνομικής αρχής κ.λπ.».