Τριετίες και κατώτατος μισθός ο επόμενος στόχος στα εργασιακά

Πρόγευση των μικροσυμβάσεων το καθεστώς επί ΣΥΡΙΖΑ για τις καθαρίστριες των νοσοκομείων που μένουν απλήρωτες – Στόχος των δανειστών μόνο μια στις 80 θέσεις εργασίας να είναι πλήρους απασχόλησης

της Μαίρης Λαμπαδίτη

Μέσω των νέων μορφών άτυπης απασχόλησης, σχεδόν «χειρουργικά» θα προσπαθήσουν οι δανειστές να κατακλύσουν την αγορά εργασίας με φθηνούς εργαζομένους, οι οποίοι θα εισπράττουν αμοιβή χαμηλότερη του κατώτατου μισθού. Στόχος είναι μόνο μία στις 80 θέσεις εργασίας, σύμφωνα με έμπειρους αναλυτές, να είναι πλήρους απασχόλησης και η πλειονότητα των νέων θέσεων που θα δημιουργηθούν να αποτελούν φθηνή επισφαλή εργασία. Τα πρόσφατα στοιχεία του συστήματος «Εργάνη» δείχνουν ότι το 50,46% των νέων θέσεων που άνοιξαν μέσα στο 2016 είναι θέσεις ευέλικτων μορφών απασχόλησης.

Ο αέρας ευελιξίας που φυσάει σε Βρετανία, Ιταλία και Γερμανία δίνει νέες ιδέες για εκθεμελίωση των ελάχιστων δικαιωμάτων που έχουν απομείνει προκειμένου να νομιμοποιηθούν στην αγορά εργασίας νέοι τύποι συμβάσεων, τα λεγόμενα «mini-jobs» ή «zero-hour contracts», μέσω των οποίων προωθείται η ανασφάλιστη και χωρίς ωράριο εργασία, με αμοιβή κάτω του κατώτατου μισθού των 586 ευρώ. Αλλωστε οι ατομικές ευέλικτες συμβάσεις φτηνής και απροστάτευτης εργασίας δεν είναι υποχρεωτικό να συμμορφώνονται με τους εργατικούς νόμους ούτε να ελέγχονται από τον ΟΑΕΔ, το ΣΕΠΕ και το ΙΚΑ.

Ο όρος «λευκή σύμβαση» που έχει εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια στις ευρωπαϊκές αγορές σημαίνει ότι ο εργαζόμενος, υπό την πίεση της ανεργίας, υπογράφει σε λευκό χαρτί όποιους όρους εργασίας του θέτει ο εργοδότης .

Οι νέου τύπου συμβάσεις είναι τα mini jobs, midi jobs και mini geld (μικρή αμοιβή). Πρόκειται για απασχόληση λίγων ωρών χωρίς ασφάλιση και φορολογική επιβάρυνση, με αμοιβή γύρω στα 400 ευρώ τον μήνα, που απευθύνεται κυρίως σε συνταξιούχους και φοιτητές αλλά και ανέργους που δεν βρίσκουν σταθερή απασχόληση. Στη Γερμανία υπολογίζεται ότι με αυτές τις μικροσυμβάσεις δουλεύουν 500.000 πολίτες. Στην Ελλάδα λανσαρίστηκαν επί ΣΥΡΙΖΑ στις καθαρίστριες κυρίως των νοσοκομείων αλλά και των υπουργείων, οι οποίες μένουν απλήρωτες για μήνες μέχρι να εγκριθεί από το Δημόσιο η «μικροπληρωμή» τους. (Οι καθαρίστριες είναι ασφαλισμένες στο ΙΚΑ.)

– Labor franchising (σύμβαση ορισμένου χρόνου για μαζικό δανεισμό εργαζομένων σε τουριστικές επιχειρήσεις ή παροχή υπηρεσιών υψηλής τεχνολογίας σε τράπεζες και εταιρείες).

– Teleworking: Σύμβαση για εργασία από το σπίτι για τις ανάγκες επιχείρησης που μπορεί να βρίσκεται και στο εξωτερικό. Ενδεικτική της νέας φάσης ευελιξίας στην οποία θα περάσει ο κόσμος της εργασίας είναι η περίπτωση Ελληνα επιχειρηματία στον χώρο της Πληροφορικής που μετακόμισε με την ομάδα των λαμπρών μυαλών του στο Λουξεμβούργο, τους ασφάλισε εκεί, παρέχοντάς τους υψηλότερες αμοιβές προκειμένου να δουλεύουν με σύμβαση τηλεργασίας για ελληνικές επιχειρήσεις.

– Συμβάσεις μηδενικών ωρών ή «έκτακτης ανάγκης («zero hour contracts»). Πρόκειται για εργασία που προσφέρουν αυτοαπασχολούμενοι όποτε κληθούν από τον πελάτη. Πολλοί αυτοαπασχολούμενοι στη Γερμανία και την Αγγλία καταλήγουν να δουλεύουν full-time για έναν εργοδότη χωρίς τα οφέλη και τη σταθερότητα της εξαρτημένης εργασίας. Για παράδειγμα οι White van man στο Λονδίνο δουλεύουν μόνοι τους πάνω από 40 ώρες την εβδομάδα κάνοντας διανομές για τα ίδια σούπερ μάρκετ, εταιρείες τηλεφωνίας κ.λπ. χωρίς ασφάλιση, περίθαλψη και προσδοκίες για σύνταξη. Επίσης προβλέπεται να αντικαθιστούν κάποιον που λείπει ή είναι ασθενής για λίγες ημέρες.

– Συμβάσεις λίγων ωρών («low hour contracts»). Απασχόληση για 2-5 ώρες

– Συμβάσεις με το τηλέφωνο («on-call contracts»). Με αυτές τις συμβάσεις ο απασχολούμενος είναι σε επιφυλακή το βράδυ ή το Σαββατοκύριακο και οφείλει να προσέλθει στην εργασία αν παρουσιαστεί ανάγκη.

Παράγοντες της αγοράς εργασίας ανησυχούν για τις επιπτώσεις που θα έχει η περαιτέρω ευελιξία στη χώρα μας, όπου η ανασφάλιστη και αδήλωτη εργασία αγγίζει το 25%, το συνολικό ετήσιο ύψος του μέσου μισθού αντιστοιχεί στο 68% του αντίστοιχου μισθού της Ε.Ε. και το συμβατικό ετήσιο ωράριο εργασίας ξεπερνά κατά 70 και πλέον ώρες το μέσο ευρωπαϊκό.

Ωστόσο οι εκπρόσωποι των δανειστών έχουν άλλη άποψη. Τα τεχνικά κλιμάκια που έχουν εγκατασταθεί στην Αθήνα αποστέλλουν, σύμφωνα με πληροφορίες, συνεχώς χαρτιά στο γραφείο του υπουργού Εργασίας Γιώργου Κατρούγκαλου με αλγόριθμους για το Ασφαλιστικό και προτάσεις για τα Εργασιακά, που τίποτα καλό δεν προμηνύουν εν όψει της διαπραγμάτευσης του Σεπτεμβρίου. Ο υπουργός έχει διαψεύσει ότι έχει τεθεί από τους δανειστές θέμα κατάργησης του 13ου και 14ου μισθού τόσο για τους ήδη εργαζομένους όσο και για τους νεοπροσλαμβανόμενους.

Το ίδιο διαμηνύουν και οι εμπειρογνώμονες της αρμόδιας επιτροπής που έχει συσταθεί για να υποδείξει τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές με τις οποίες η Ελλάδα πρέπει να ευθυγραμμιστεί. Οπως τονίζουν μέλη της επιτροπής, στο τραπέζι της συζήτησης βρίσκονται συγκεκριμένες ενότητες, όπως οι ομαδικές απολύσεις, ο συνδικαλιστικός νόμος, με την κυβέρνηση να περιορίζεται στο θέμα της χρηματοδότησης των συνδικάτων την ώρα που οι δανειστές ζητούν αλλαγές στον τρόπο λήψης αποφάσεων για τις απεργίες, στο lockout και στο ειδικό καθεστώς αδειών των συνδικαλιστών.

Δύσκολη αναμένεται η αναμέτρηση για τις ομαδικές απολύσεις. Εύφορο έδαφος για να ενταθεί η πίεση για την απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων με νόμο καλλιέργησε ό ο γενικός εισαγγελέας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, ο οποίος στην υπόθεση της ΑΓΕΤ Ηρακλής υποστήριξε ότι δε μπορεί να ανεβαίνει πολύ ο πήχης στον όρο «αιτιολογημένη» απόλυση γιατί θα εμποδίζεται διαρκώς η αναδιάρθρωση μιας επιχείρησης.

«Αγκάθι» θα αποτελέσει και το θέμα του κατώτατου μισθού γιατί ενώ το 2ο μνημόνιο προβλέπει ότι από 1ης/1ου/2017 ο κατώτατος μισθός θα καθορίζεται με νόμο από την κυβέρνηση μετά από πρόταση των κοινωνικών εταίρων, το 3ο μνημόνιο παγώνει τη διαδικασία «μέχρι την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης». Ετσι το συμφωνημένο θέμα της κατώτατης αμοιβής βρίσκεται και πάλι στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης. Στην καλύτερη περίπτωση θα επιδιωχθεί η διατήρηση του κατώτατου μισθού στα 586 ευρώ, (510 ευρώ για τους νέους κάτω των 25 ετών) για τα επόμενα τουλάχιστον 3 χρόνια, με παγωμένες τις ωριμάνσεις (προσαύξηση μισθού ανά 3ετίες λόγω προϋπηρεσίας). Το μνημόνιο έχει απαγορεύσει οποιαδήποτε προσαύξηση του νομοθετικώς καθορισμένου νόμιμου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου για προϋπηρεσία, έως ότου η ανεργία μειωθεί σε ποσοστό κάτω του 10%.

Το επίδομα γάμου (+58 ευρώ) διατηρείται όσο εξακολουθεί να ισχύει η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας η οποία όμως εκπνέει στο τέλος του χρόνου.

Αν οι δανειστές δείξουν το σκληρό τους πρόσωπο το φθινόπωρο, από τα πρώτα αιτήματα που θα θέσουν θα είναι η κατάργηση των τριετιών του κατώτατου μισθού, που είναι από τα ελάχιστα δικαιώματα τα οποία διασώθηκαν το 2012. Σε προηγούμενη έκθεσή του το ΔΝΤ έχει επισημάνει ότι το επίδομα ωρίμανσης πρέπει να καταργηθεί γιατί δημιουργεί υψηλότερο επίπεδο μισθολογικά για μεγάλη κατηγορία εργαζομένων και εμποδίζει την απορρόφηση της ανεργίας.
Πάγια θέση του Ταμείου είναι η καθιέρωση ενός καθαρού κατώτατου μισθού -«single minimum wage system» (χωρίς προσαυξήσεις και επιδόματα), ο οποίος δεν θα αυξάνεται έως το τέλος του εργασιακού βίου.

Η κατάργηση των τριετιών σημαίνει ότι ένας έγγαμος εργαζόμενος με τον κατώτατο μισθό και προϋπηρεσία 9 ετών, από 820 ευρώ που εισπράττει σήμερα θα πάρει 586+ 58,61 (επίδομα γάμου). Δηλαδή θα χάσει 175 ευρώ.

Ωστόσο εμπόδια βάζουν οι δανειστές και στη γενικότερη μισθολογική εξέλιξη που αφορά στους υψηλότερους κλαδικούς μισθούς, καταρρακώνοντας τις αυταπάτες τις κυβέρνησης ότι θα επαναφέρει τις ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις. Το τρίτο μνημόνιο (Ν. 4336/2015) θέτει ρήτρα ότι «δεν θα πραγματοποιηθεί καμία αλλαγή στο τρέχον πλαίσιο συλλογικών διαπραγματεύσεων πριν από την ολοκλήρωση της επανεξέτασης».

Ο καθηγητής εργατικών σχέσεων Αλέξης Μητρόπουλος, πρόεδρος της ΕΝΥΠΕΚΚ, αναφερόμενος στο σκληρό πακέτο των Εργασιακών επισημαίνει ότι «οι δανειστές δεν νοιάζονται πλέον για τα προσχήματα. Θέλουν φτηνούς εργαζομένους («working poors»), απροστάτευτους, έρμαιο της εργοδοσίας. Η κυβέρνηση δυστυχώς σύρεται στο έλεος των δανειστών, χωρίς δύναμη και βούληση να προστατέψει τον λαό μας».