Η επιλογή των δύο γυναικών στην προεδρία της Κομισιόν και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας επιβεβαίωσε ότι οι δημοκρατικές διαδικασίες είναι για το «φαίνεσθαι», ενώ ανέδειξε και μια καινούρια πολιτική πραγματικότητα: η Γαλλία επί Εμανουέλ Μακρόν κατήγαγε σημαντική πολιτική νίκη και φαίνεται ότι η χώρα αρχίζει να ανακτά την παραδοσιακή βαρύτητα που είχε στα ευρωπαϊκά πράγματα.
Η μοιρασιά των θέσεων κατέληξε, όπως αναμενόταν, σε ένα παζάρι ανάμεσα στη Γερμανία και τη Γαλλία, χωρίς να τηρηθούν ούτε τα προσχήματα της επιλογής από τους υποψηφίους των πολιτικών ομάδων του Ευρωκοινοβουλίου (spitzenkandidaten). Η Γερμανίδα αριστοκράτισσα υπουργός Αμυνας, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προτείνεται για την προεδρία της Κομισιόν, δίνοντας στο συντηρητικό κόμμα της Ανγκελα Μέρκελ μια θέση-κλειδί στα ευρωπαϊκά πράγματα. Η Κομισιόν αποτελεί τον εκτελεστικό βραχίονα της Ε.Ε., και η προεδρία της είναι μια θέση μεγάλης επιρροής. Καθοριστικός είναι ο ρόλος της Κομισιόν στην εποπτεία των προϋπολογισμών των Κρατών-Μελών και η Γερμανίδα πρόεδρος μάλλον… δεν θα χαρίζει κάστανα.
Η επιλογή της Γαλλίδας γενικής διευθύντριας του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ στην προεδρία της ΕΚΤ έχει κι αυτή μεγάλη, ίσως μεγαλύτερη εμβέλεια. Η ΕΚΤ είναι ανεξάρτητη, στην πραγματικότητα δεν υπόκειται σε πολιτικό έλεγχο βάσει του καταστατικού της και η επιρροή της στην αγορά και την οικονομία είναι άμεση και καταλυτική.
Η Κομισιόν μπορεί μεν να εισηγείται νομοθεσίες, να εκδίδει εφαρμοστικές οδηγίες, να διαχειρίζεται τον -μικρό- κοινοτικό προϋπολογισμό, αλλά στην πραγματικότητα χωρίς απόφαση των Ευρωπαίων ηγετών δεν μπορεί να ανοίξει καινούριους δρόμους.
Αντιθέτως, η ΕΚΤ αποφασίζει και εφαρμόζει μόνη της. Χαρακτηριστικές είναι οι παρεμβάσεις του Μάριο Ντράγκι για τη διάσωση του ευρώ με μια μόνο δήλωσή του ότι θα κάνει «οτιδήποτε χρειαστεί» αλλά και με τη διοχέτευση 2 τρισ. ευρώ «φρέσκου χρήματος» στην αγορά. Στην πραγματικότητα ο Ντράγκι δημιούργησε νέες πολιτικές και νέα εργαλεία παρέμβασης στην οικονομία, τα οποία ούτε το καταστατικό της ΕΚΤ ούτε οι ευρωπαϊκές συνθήκες προέβλεπαν – αμφισβητήθηκαν μάλιστα στα δικαστήρια.
Η επιλογή Λαγκάρντ είναι μια γαλλική νίκη όχι μόνο λόγω της εθνικότητας της νέας προέδρου, αλλά και γιατί η ίδια έχει ταχθεί υπέρ όλου του πακέτου μεταρρυθμίσεων που προτείνει ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, όπως η δημιουργία ενός προϋπολογισμού της Ευρωζώνης, ενώ έχει υποστηρίξει τη χαλαρή νομισματική πολιτική του προκατόχου της, όπως και τις κεϊνσιανές οικονομικές πολιτικές με δημόσιες επενδύσεις για να τονωθεί η ανάπτυξη, τις οποίες ζητούν η Γαλλία και ο ευρωπαϊκός Νότος, αλλά εμποδίζει η Γερμανία.
Θα μπορέσει η Γαλλίδα πολιτικός να σπρώξει τις εξελίξεις στην κατεύθυνση αυτή;
Οι προβλέψεις δεν είναι ασφαλείς, αλλά αρκετοί πιστεύουν ότι η Λαγκάρντ έχει τα χαρακτηριστικά που χρειάζονται για να το επιτύχει.
Είναι, άλλωστε, δικηγόρος, πολιτικός και όχι οικονομολόγος, όπως όλοι οι προκάτοχοί της, γεγονός που ενισχύει την πρόβλεψη ότι θα κινηθεί πιο πολιτικά και όχι τόσο τεχνοκρατικά στην προεδρία της ΕΚΤ.
Οι αγορές, πάντως, ήδη προεξόφλησαν ότι η νέα πρόεδρος της ΕΚΤ θα συνεχίσει στην κατεύθυνση που είχε ήδη προαναγγείλει ο Ντράγκι, με νέα μείωση επιτοκίων και νέο τύπωμα χρήματος (μαζικές αγορές ομολόγων) και πανηγύρισαν επειδή στην καρέκλα δεν έκατσε ένα «γερμανικό γεράκι» που θα έσφιγγε τα λουριά στη νομισματική πολιτική.
Εμείς, στην Ελλάδα, βέβαια, έχουμε γνωρίσει την κυρία Λαγκάρντ ως «γεράκι» του ΔΝΤ με τις καταστροφικές πολιτικές της υπερβολικής λιτότητας που επέβαλε στη χώρα μας και τα «λάθη» που εν τέλει αναγνώρισε το Ταμείο, χωρίς όμως ποτέ να επανορθώσει. Αλλά και ως υπουργό Οικονομικών της Γαλλίας που το 2010-2011 πίεζε για να αποφευχθεί το κούρεμα του ελληνικού χρέους και να διασωθούν οι γαλλικές τράπεζες που ήταν φορτωμένες με ελληνικά ομόλογα μέχρι τον λαιμό.
«Ψάξτε τη γυναίκα» (cherchez la femme), λένε οι Γάλλοι όταν θέλουν να βρουν την πραγματική αιτία των πραγμάτων.