Η απόφαση του προέδρου Donald Trump να επαναφέρει τις κυρώσεις στο Ιράν απειλεί να κάνει πιο δύσκολα τα πράγματα στις παγκόσμιες αγορές πετρελαίου και θα μπορούσε να εκτροχιάσει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια που αφορούν σε επιχειρηματικές συμφωνίες.
Όμως, η επιστροφή των ποινών για το Ιράν δεν είναι άμεση, αντίθετα αυτές εκτείνονται σε ένα διάστημα πάνω από έξι μήνες. Αυτό θα μπορούσε να δώσει χρόνο για να γίνει αντικείμενο διαπραγμάτευσης μια νέα συμφωνία που θα αντικαταστήσει ή θα συμπληρώσει τη συμφωνία η οποία συμφωνήθηκε κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Barack Obama.
Η εντολή του Trump την Τρίτη αποκλείει αμέσως νέες συμβάσεις και ορίζει προθεσμία 90 και 180 ημερών για εταιρείες με υφιστάμενες ιρανικές επιχειρηματικές δεσμεύσεις. Μέχρι τον Αύγουστο ή τον Νοέμβριο, θα πρέπει να συμμορφωθούν με ένα ευρύ φάσμα κυρώσεων που κατευθύνονται προς την ιρανική Κεντρική Τράπεζα και στον χρηματοπιστωτικό τομέα του Ιράν, στη βιομηχανία πετρελαίου, στη ναυτιλία και σε άλλα οικονομικά σημεία πίεσης.
Ο Trump κατέστησε σαφές ότι αναμένει να επιτύχει μια νέα συμφωνία που θα αυξήσει τις ποινές.
“Το γεγονός είναι ότι πρόκειται να θέλουν να καταλήξουν σε μια νέα και διαρκή συμφωνία, η οποία θα ωφελήσει όλο το Ιράν και τον ιρανικό λαό”, δήλωσε ο Trump. «Όταν το κάνουν, είμαι έτοιμος, πρόθυμος και ικανός (σ.σ. να συμφωνήσω)».
Οι κυρώσεις του Αυγούστου
Η πρώτη προθεσμία είναι η 6η Αυγούστου. Μέχρι τότε, οι εταιρείες θα πρέπει να τερματίσουν την κατοχή ιρανικού κρατικού χρέους ή ιρανικού νομίσματος. Οποιοδήποτε πρόσωπο ή εταιρεία που βοηθά την ιρανική κυβέρνηση με την απόκτηση ή την αγορά τραπεζογραμματίων σε δολάρια ΗΠΑ θα υπόκειται επίσης σε κυρώσεις από την ημερομηνία αυτή και μετά.
Οι κυρώσεις αναβιώνουν στις 6 Αυγούστου για το εμπόριο του Ιράν με χρυσό και άλλα πολύτιμα μέταλλα, γραφίτη και άνθρακα, για μέταλλα όπως το αλουμίνιο και ο χάλυβας, για τον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας της χώρας και για πολυτελή προϊόντα όπως χαλιά παραγωγής του Ιράν και χαβιάρι.
Ο υπουργός Οικονομικών Στίβεν Μνούχιν δήλωσε σε μια ενημέρωση ότι οι εταιρείες μπορούν να ζητήσουν απαλλαγές ή ειδικές άδειες για να αποφύγουν κυρώσεις και όλα αυτά θα αποφασιστούν κατά περίπτωση.
Οι κυρώσεις του Νοεμβρίου
Οι κυρώσεις που απευθύνονται σε εταιρείες οι οποίες ασχολούνται με τη βιομηχανία πετρελαίου του Ιράν επανέρχονται στις 4 Νοεμβρίου, συμπεριλαμβανομένων κι εκείνων των κυρώσεων που στρέφονται εναντίον ξένων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων τα οποία διεξάγουν σημαντικές συναλλαγές με την Κεντρική Τράπεζα του Ιράν.
Επιπλέον, οι Η.Π.Α. θα επιβάλουν κυρώσεις στον ενεργειακό τομέα του Ιράν και στις συναλλαγές που σχετίζονται με το πετρέλαιο κι οι οποίες γίνονται με επιχειρήσεις όπως η Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου του Ιράν, η Naftiran Intertrade Company και η Εθνική Εταιρεία Δεξαμενών της χώρας.
Η επικεφαλής της στρατηγικής ανάλυσης για τα βασικά προϊόντα RBC Capital Markets Helima Croft δήλωσε ότι «ανάλογα με το ποσοστό υλοποίησης των κυρώσεων», αναμένει ότι οι εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν θα μειωθούν κατά 200.000 έως 300.000 βαρέλια ημερησίως. Συγκριτικά, 1 εκατομμύριο έως 1,5 εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως χάθηκαν από την αγορά, όταν η κυβέρνηση Obama και άλλες δυνάμεις παγκόσμιας εμβέλειας επέβαλαν από κοινού κυρώσεις στο Ιράν για να το οδηγήσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, πριν από το 2015.
Οι ΗΠΑ συμβουλεύουν τις χώρες που επιθυμούν να αποφύγουν κυρώσεις στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματά τους να μειώσουν τον όγκο των αγορών αργού πετρελαίου από το Ιράν κατά τη διάρκεια της περιόδου των 180 ημερών. Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ θα καθορίσει κατά περίπτωση αν οι χώρες έχουν μειώσει επαρκώς τις εισαγωγές τους από το Ιράν.
Ακόμα μεγαλύτερο ρίσκο
Ακόμα περισσότερες ποινές των ΗΠΑ εναντίον της οικονομίας του Ιράν αναμένονται στο μέλλον.
“Είναι απολύτως πιθανό ότι θα ακολουθήσουν πρόσθετες κυρώσεις καθώς θα προκύψουν νέες πληροφορίες”, δήλωσε ο John Bolton, σύμβουλος της Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου, σε δημοσιογράφους μετά από την ανακοίνωση του Trump. “Και αυτό πρέπει να ακολουθήσουμε με ένταση, διότι θέλουμε να ασκήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερες οικονομικές πιέσεις στο Ιράν και να τους αρνηθούμε τα έσοδα που θα είχαν πάρει από τις συναλλαγές τις οποίες στο μεταξύ δεν εξαλείψαμε”.
Δεν διευκρίνισε ποιες άλλες βιομηχανίες ή εταιρείες θα μπορούσαν να αποτελέσουν στόχους.
Προσφορές που απειλούνται
Η ανακοίνωση του Trump είναι πιθανό να απομακρύνει δισεκατομμύρια δολάρια από συμφωνίες ακόμη και πριν τεθούν πλήρως σε ισχύ οι κυρώσεις. Όλη η αβεβαιότητα θα έχει “δυνητικά καταστροφικό αποτέλεσμα από το πάγωμα” στις επιχειρήσεις, δήλωσε ο Tony Blinken, πρώην αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών υπό τον Obama.
Ο Μνούχιν ανέφερε ότι η άδεια της Boeing Co. για την πώληση αεροσκαφών στο Ιράν θα ανακληθεί. Η εταιρεία έχει υπογράψει συμφωνία ύψους 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων για 30 αεριωθούμενα 737Max με την αεροπορική εταιρεία Iran Aseman και μια άλλη συμφωνία ύψους 16,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων με τον εθνικό αερομεταφορέα Iran Air για 80 αεροσκάφη.
“Η συμφωνία αυτή θα ετίθετο σε κίνδυνο και χιλιάδες θέσεις εργασίας σε διάφορες τοποθεσίες των ΗΠΑ θα ετίθεντο σε κίνδυνο”, δήλωσε η Jane Harman, Διευθύνουσα Σύμβουλος του Διεθνούς Κέντρου για τους Μελετητές του Woodrow Wilson και πρώην μέλος του Δημοκρατικού Σώματος από την Καλιφόρνια, στην κατάθεση της ενώπιον του Κογκρέσου την Τρίτη πριν από την ανακοίνωση του Trump.
“Θα συμβουλευτούμε την κυβέρνηση των ΗΠΑ για τα επόμενα βήματα”, ανέφερε σε δήλωσή του ο Gordon Johndroe, αντιπρόεδρος της Boeing.
Η άδεια της Airbus Group SE για το Ιράν θα ανακληθεί επίσης, δήλωσε ο Μνούχιν. Η εταιρεία έχει συνάψει σύμβαση με το Ιράν για 100 αεροσκάφη αξίας περίπου 19 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Απειλείται επίσης μια 20ετής συμφωνία ύψους 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, την οποία υπέγραψαν η Total SA και η China National Petroleum Corp., για την ανάπτυξη του South Pars του Ιράν.