© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Είναι 1924. Ο Νίκος Θεοχαράκης, παιδί του ιδιοκτήτη παντοπωλείου στο Καστέλι της Κρήτης, Ιωάννη Θεοχαράκη, έχει έρθει στην Αθήνα για να κυνηγήσει την τύχη του. Αφού τέλειωσε το σχολείο, ο Νίκος πήγε στο Μικρασιατικό Μέτωπο και πολέμησε σαν περήφανος Κρητικός- κάτι για το οποίο τιμήθηκε με μετάλλιο ανδρείας. Τώρα, αφού έκανε το χρέος του προς την πατρίδα -και με το παραπάνω- προσπαθεί να ανοίξει τα επιχειρηματικά φτερά του.
Ανοίγει, πρώτα στην οδό Φιλελλήνων 1 και έπειτα στον Πειραιά, ένα κατάστημα που πουλάει μουσαμάδες για φορτηγά και ανταλλακτικά αυτοκινήτων, ενώ έχει και βενζιναντλία. Μπορεί να το ονειρευόταν, αλλά σίγουρα δεν το φανταζόταν ποτέ ούτε ο ίδιος ο Νίκος Θεοχαράκης τότε, ότι μετά από έναν αιώνα, το όνομά του θα γραφόταν με χρυσά γράμματα στην ελληνική ιστορία: Θα γινόταν ο πρώτος που θα έφερνε αυτοκίνητο της Nissan στην Ευρώπη, θα γινόταν αυτός που θα άνοιγε το μοναδικό μεγάλο εργοστάσιο παραγωγής αυτοκινήτων στην Ελλάδα, θα δημιουργούσε μια από τις μεγαλύτερες, ιστορικότερες επιχειρήσεις της Γηραιάς Ηπείρου…
Fast forward στο 2024: Έναν αιώνα αργότερα, η εταιρεία που ίδρυσε και φέρει το όνομά του, η Νικ.Ι.Θεοχαράκης, πάντα στα χέρια της οικογένειας και υπό τη διοίκηση του Τάκη Θεοχαράκη, έχει βάλει τα θεμέλια για τον επόμενο αιώνα επιχειρηματικών αναζητήσεων και επιτυχιών. Ναι, η αντιπροσωπεία της Nissan ήταν, είναι και θα είναι το “πετράδι του στέμματος” (άλλωστε και οι Ιάπωνες τρέφουν απεριόριστη εκτίμηση στον Θεοχαράκη), όμως ο όμιλος έχει εκσυγχρονισθεί, έχει δει τις τάσεις της εποχής και έχει ήδη χαράξει ρότα και αλλού. Άλλωστε, η Νικ. Ι. Θεοχαράκης, ποτέ δεν ήταν “άλλη μια εισαγωγική αυτοκινήτων”.
Focus στην πράσινη ενέργεια
Από πολύ νωρίς, απ’ όταν ακόμα η Ελλάδα βυθιζόταν στην πρωτοφανή κρίση χρέους, όταν όλοι το μόνο που έβλεπαν ήταν… περικοπές, ο επικεφαλής της Νικ. Ι. Θεοχαράκης, Τάκης Θεοχαράκης, είχε “δει” το ethical investing και την προστασία του περιβάλλοντος ως την τάση που θα επικρατούσε στο μέλλον. Από τότε, είχε επιλέξει τον “δύσκολο εμπορικό δρόμο”, όπως και ο ίδιος τον χαρακτήριζε, επιβραβεύοντας τους πελάτες της Nissan που θα απέσυραν το παλιό τους αυτοκίνητο για να αγοράσουν ένα καινούριο της ιαπωνικής μάρκας με ένα ιδιωτικό πρόγραμμα απόσυρσης. Τα επόμενα χρόνια θα το “έψαχνε” αυτό ακόμα περισσότερο, με στρατηγική επιλογή να επενδύει διαρκώς στην αειφόρο ανάπτυξη, κάτι που πηγαίνει “χέρι- χέρι” με τη στρατηγική της Nissan.
Έτσι, τα γενέθλια των 100 ετών βρίσκουν τη Νικ.Ι.Θεοχαράκης να έχει ολοκληρώσει την επένδυσή της σε φωτοβολταϊκά στις εγκαταστάσεις της, στο Καλοχώρι Θεσσαλονίκης, που καλύπτουν το 100% της συνολικής ανάγκης της σε ενέργεια. Ανάλογες επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά συγκροτήματα έχει κάνει στις εγκαταστάσεις της και στην Αθήνα και στον Ασπρόπυργο, συνολικής ονομαστικής ισχύος 700kW, που εκτιμάται ότι θα καλύψουν το 50% της συνολικής ανάγκης των αντίστοιχων εγκαταστάσεων σε ενέργεια, ενώ η εκτιμώμενη ετήσια αποφυγή εκπομπών CO₂ (σε σχέση με ενέργεια προερχόμενη από ορυκτά καύσιμα) θα ανέλθει αθροιστικά σε 678 τόνους!
Με αυτές τις επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά πάνελ σε Αθήνα, Ασπρόπυργο και Καλοχώρι Θεσσαλονίκης, η εταιρεία καλύπτει ένα ποσοστό που αγγίζει πλέον το 80% των υφιστάμενων ενεργειακών αναγκών της, έχοντας ως στόχο το 100% στο άμεσο μέλλον.
Εδώ και δεκαετίες, άλλωστε σε επίπεδο Ομίλου, δραστηριοποιείται στα φωτοβολταϊκά πάρκα, με εγκαταστάσεις που παράγουν ήδη 9.000.000 KWh σε ετήσια βάση! Ένα από αυτά τα φωτοβολταϊκά πάρκα είναι και η ΤΕΟΚΑΡ, το παλιό εργοστάσιο συναρμολόγησης της Nissan στο Βόλο, που παρήγαγε αυτοκίνητα από το 1980 ως το 1995. Σε αυτό το εργοστάσιο, που παρήγαγε τα μνημειώδους αξιοπιστίας “made in Greece” Nissan για όλη την Ευρώπη μέχρι να το “εξορίσει” το τότε εχθρικό σε επενδύσεις περιβάλλον, ο Τάκης Θεοχαράκης εργάστηκε ως αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος. Γενικότερα, η εταιρία εφαρμόζει βέλτιστες πρακτικές ανακύκλωσης σε όλα τα παραπροϊόντα (λιπαντικά, μπαταριές κ.α.), ενώ από τις αρχές του 2020 έχει υιοθετήσει στις συναλλαγές με το κοινό τις χάρτινες σακούλες από ανακυκλώσιμα υλικά.
Η κουλτούρα, οι άλλες επιχειρήσεις και το κεφάλαιο Nissan
Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας της η παραπάνω στρατηγική. Μια κουλτούρα που έχει εμφυσήσει στην εταιρεία ο Τάκης Θεοχαράκης, ως επικεφαλής ενός ομίλου που μετρά 100 χρόνια ιστορίας και έχει κάνει βίωμα του ο ίδιος από όταν, ως μηχανολόγος μηχανικός του ΕΜΠ και απόφοιτος της ΑΣΟΕΕ, εκπαιδευόταν στη διοίκηση μονάδων συναρμολόγησης οχημάτων και στον έλεγχο ποιότητας, στα εργοστάσια του Tokyo και του Tochigi της Nissan Motor Co. στην Ιαπωνία. Μιας κουλτούρας που έχει φέρει και στις υπόλοιπες εταιρίες και κλάδους που ηγείται, όπως τις Πράξις Α.Ε. και Θεοχαράκης Α.Ε., οι οποίες δραστηριοποιούνται στις επαγγελματικές μισθώσεις αυτοκινήτων(Nissan), στην εισαγωγή και διανομή ελαστικών (Yokohama, από το 1957 καθώς επίσης και των οίκων Kenda και Lassa ), τις εξωλέμβιες μηχανές και τον θάλασσιο εξοπλισμό (Suzuki Marine από το 1982), τα τρακτέρ και τις θεριζοαλωνιστικές μηχανές (Same Deutz –Fahr από το 1978), μεγάλα φορτηγά της BMC, φορτηγά της JAC, ηλεκτρικά ελαφρά φορτηγά της REGIS, ηλεκτρικά ελαφρά φορτηγά της ADDAX, μπαταρίες αυτοκινήτων VMF, πρόσθετα λιπαντικών και χημικά προϊόντα WYNN’S, χημικά-καθαριστικά PERMATEX, καθώς και άλλα προϊόντα.
Και φυσικά, η λίστα δεν τελειώνει εδώ. Ο Τάκης Θεοχαράκης διαρκώς αναζητά το επόμενο βήμα στον δρόμο για τα επόμενα 100 χρόνια. Ο ίδιος άλλωστε, πρόσφατα είχε πει πως “σε ό,τι αφορά την ελκυστικότητα του σημερινού επενδυτικού περιβάλλοντος, δεν χωρά αμφιβολία ότι βρισκόμαστε σε καλύτερο σημείο από τα προηγούμενα δέκα χρόνια. Αυτό που χρειάζεται και αυτό που κάνουμε και εμείς είναι να διερευνούμε συνεχώς τα δεδομένα, στοχεύοντας σε επενδύσεις και συνεργασίες, που θα αποδώσουν καρπούς μακροπρόθεσμα”.
Φυσικά, η “ναυαρχίδα” του ομίλου ήταν, είναι και θα είναι η Nissan, μιας και το όνομα και μόνο “Θεοχαράκης” είναι συνυφασμένο με αυτή. Ο Τάκης Θεοχαράκης το ξέρει καλά αυτό και στόχος του είναι τα 640.000 αυτοκινήτα (!) που έχει πουλήσει ως σήμερα στην Ελλάδα να είναι μόνο ένα κομμάτι της ιστορίας. Μιας ιστορίας που συνεχίζεται, χωρίς να “θαμπώσει”, όπως το Nissan pickup 320 του 1962, το σπάνιο, συλλεκτικό μοντέλο που εκτίθεται ανά περιόδους στην κεντρική έκθεση της Nissan στη λεωφόρο Αθηνών και το οποίο ήταν το πρώτο Nissan που πάτησε στη Γηραιά Ήπειρο (στον Ασπρόπυργο διατηρεί μουσείο με συλλεκτικά Nissan και Datsun).
Η ιστορία
Δεν είναι “απλά 100 χρόνια”. Η ιστορία που έχει γράψει η Νικ. Ι. Θεοχαράκης είναι τόσο μοναδική που αξίζει να συζητηθεί, να χυθούν άλλοι τόσοι τόνοι μελανιού, να “ανάψουν” εκατομμύρια οθόνες διαβάζοντάς τις. Επειδή συνδέεται με γνωστές και άγνωστες γλυκόπικρες αναμνήσεις μιας άλλης Ελλάδας…
Rewind, λοιπόν, στα πρώτα χρόνια της επιχείρησης που είχε στήσει το 1925 ο Νίκος Θεοχαράκης. Επιχείρηση η οποία, όπως ήταν φυσικό, κατέρρευσε τα χρόνια της Κατοχής. Μετά από αυτή όμως, έχοντας πια στο πλευρό του και τους δύο γιους του, Ιωάννη και Βασίλειο, ο Νίκος Θεοχαράκης, επιχείρησε να ξαναστήσει. Πέρασαν χρόνια και, με πολλούς κόπους, ο Θεοχαράκης καταφέρνει, το 1957, να αναλάβει την εκπροσώπηση στην Ελλάδα των ελαστικών Yokohama. Με αυτό το αντικείμενο ιδρύει το 1959 τη Θεοχαράκης ΑΕ Εμπορίας Αυτοκινήτων, Ελαστικών και Ανταλλακτικών. Είναι η πρώτη μεγάλη δουλειά που κλείνει, έχοντας χτίσει τις επαφές του στην Ιαπωνία.
Για τους Ιάπωνες, η εμπιστοσύνη είναι πολύ σημαντικό πράγμα. Χρειάστηκε εμπειρία 35 ετών στον χώρο των ανταλλακτικών, ισχυρές σχέσεις και καλό όνομα στη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου, για να καταφέρει ο Θεοχαράκης να πείσει τους Ιάπωνες ότι αξίζει να κάνουν το πρώτο τους βήμα στην Ευρώπη. Έτσι, το 1961 αναλαμβάνει την αντιπροσώπευση της άγνωστης τότε Datsun (από το 1984 έγινε Nissan) στην Ελλάδα. Είναι η πρώτη επίσημη αντιπροσωπεία της ιαπωνικής αυτοκινητοβιομηχανίας στην Ευρώπη!
Η μετασχηματισμένη σε Νικ. Ι. Θεοχαράκης ΑΕ Εμπορική, Τουριστική, Οικοδομική και Βιομηχανική Εταιρεία Αυτοκινήτων, Ελαστικών, Ανταλλακτικών, εισάγει, τον Δεκέμβριο εκείνης της χρονιάς, μόλις 5 αυτοκίνητα. Στις 15 Φεβρουαρίου του 1962, ο παρατηριούχος καυσίμων Α. Φραντζεσκάκης θα αγοράσει το πρώτο Datsun στην Ελλάδα, ένα Bluebird 410 1.200 κυβικών. Από εκείνη τη μέρα και μετά, τα Datsun/Nissan, θα άρχιζαν εκθετικά να πουλάνε σαν… φρεσκοψημμένο ψωμάκι.
Οι δουλειές πήγαιναν καλά, τα Nissan συνέχιζαν να πουλάνε σαν τρελά αφού είχαν “χτίσει” όνομα με την αξιοπιστία και τη φτηνή συντήρηση που χρειάζονταν και η οικογένεια Θεοχαράκη ειχε από το 1976 είχε ιδρύσει την ΤΕΟΚΑΡ, επεκτείνοντας τις δραστηριότητες της, δειλά- δειλά και στην παραγωγή αυτοκινήτων. Σε πρώτη φάση ,κατασκευάζονταν οι κιβωτάμαξες των ελαφρών φορτηγών Datsun Pickup στις εγκαταστάσεις της ΤΕΟΚΑΡ ΑΒΕΕ στη Θηβών 268, στο Αιγάλεω. Όμως στο μυαλό του Ιωάννη Θεοχαράκη, στριφογύριζε η ιδέα για κάτι πολύ μεγαλύτερο.
Έτσι, προσπάθησε να κεφαλαιοποιήσει την πολύ καλή εικόνα που είχαν για την οικογένεια και την πολύ καλή σχέση μαζί του οι Ιάπωνες, πείθοντάς τους για την κατασκευή ενός εργοστασίου κατασκευής της Nissan στην Ελλάδα. Η πρόταση, με την πρώτη ματιά έμοιαζε πολύ ελκυστική προς τους Ιάπωνες, δηλαδή να ανεγερθεί στο Βόλο μια μεγάλη μονάδα συναρμολόγησης αυτοκινήτων από την ΤΕΟΚΑΡ, με κεφάλαια 100% ελληνικά και να διασφαλίσει η ιαπωνική εταιρεία τα μερίδιά της στην ευρωπαϊκή αγορά, η οποία ετοιμαζόταν να επιβάλλει περιορισμούς σε εξωευρωπαϊκά προϊόντα.
Όμως στην πραγματικότητα, με τη Datsun να διαθέτει 48 μονάδες κατασκευής ανά τον κόσμο- σχεδόν όλες θυγατρικές, το μέγεθος της ελληνικής αγοράς να είναι περιορισμένο και τους Ιάπωνες να πρέπει να παρέχουν την τεχνογνωσία σε μια αλλοδαπή εταιρεία, δεν ήταν εύκολο task. Παρόλα αυτά, ο Ιωάννης Θεοχαράκης χρησιμοποίησε όλη του τη “γοητεία” και, τον Ιανουάριο του 1979, παρουσία του Νικόλαου Θεοχαράκη, εκπροσώπου της Nissan, επισήμων, ένας εργαζόμενος της ΤΕΟΚΑΡ έθεσε τον θεμέλιο λίθο του εργοστασίου- ως απόδειξη της σημασίας που έδινε η ΤΕΟΚΑΡ στους εργαζόμενούς της.
Πολύ γρήγορα, τον Φεβρουάριο του 1980, από τους στεγασμένους χώρους παραγωγής, εμβαδού 35.000 τ.μ., βγήκε από τη γραμμή παραγωγής το πρώτο “ελληνικό” αυτοκίνητο. Ήταν ένα Datsun Pickup 1500 ενός τόνου. Ακολούθησε σύντομα η παραγωγή του Datsun Cherry σε εκδόσεις 1,0 και 1,2 λίτρων, τα Nissan Sunny και το 100ΝΧ το 1991. Μόνο την πρώτη χρονιά λειτουργίας του εργοστασίου συναρμολογήθηκαν 4.685 αυτοκίνητα, ενώ το κράτος, από το ’81, έβαζε το “λιθαράκι” του, επιτρέποντας την πώληση αυτοκινήτων που συναρμολογούνταν στην Ελλάδα με μερική πίστωση, σε αντίθεση με τα εισαγόμενα.
Η Nissan θεωρούσε το εργοστάσιο του Βόλου παγκόσμιο πρότυπο, αφού χρησιμοποιούνται οι πιο σύγχρονες ιαπωνικές μέθοδοι παραγωγής, με αυτόματες ηλεκτροσυγκολλήσεις και δεκάδες ρομποτικά συστήματα φτιαγμένα από τον κορυφαίο, τότε, κατασκευαστή ρομπότ του κόσμου, την ιαπωνική Fanuk. Οι δε Έλληνες τεχνικοί της εταιρείας σχεδίασαν ειδικά συστήματα διακίνησης και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των υποσυστημάτων, που χάρισαν ευελιξία παραγωγής και διασφάλιση της ποιότητας.
Στο εργοστάσιο, οι υπεύθυνοι υιοθετούσαν προτάσεις των εργαζομένων για τη βελτίωση της ποιότητας παραγωγής, οι οποίοι ενθαρρύνονταν να συμμετέχουν στις αποφάσεις. Έτσι, το 1983 εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα “κύκλοι ελεγχου ποιότητας”, το 1984 ιδρύθηκε σχολή για την εκπαίδευση του προσωπικού πριν προσληφθεί, ενώ από το 1982 δίπλα από το εργοστάσιο λειτουργούσε η ΤΕΚΟΜ ΑΒΕΤΕ, η οποία κατασκεύαζε τα καθίσματα -με ελληνικά υφάσματα- και τα μεταλλικά μέρη για τις κιβωτάμαξες των ελαφρών φορτηγών. Το ’83, η οικογένεια Θεοχαράκη εξαγόρασε μονάδα του Βόλου που κατασκεύαζε ψυγεία και σύντομα, οι δορυφορικές επιχειρήσεις της περιοχής τροφοδοτούσαν το εργοστάσιο.
Το ’81, η παραγωγή της ΤΕΟΚΑΡ κάλυπτε σχεδόν το ήμισυ της εγχώριας αυτοκινητοβιομηχανίας, με παραγωγή μεταξύ 10.000-12.000 αυτοκινήτων το έτος. Συνολικά συναρμολόγησε 170.000 αυτοκίνητα, με το κόστος παραγωγής να είναι υψηλό, τις κρατικές παραγγελίες σχεδόν ανύπαρκτες, τις εξαγωγές περιορισμένες και τα όρια της ελληνικής αγοράς πεπερασμένα. Η Nissan είχε διαβλέψει τον κορεσμό και είχε προτείνει στην οικογένεια Θεοχαράκη να ιδρύσουν από κοινού εργοστάσιο παραγωγής αυτοκινήτων, μεγαλύτερο από αυτό του Βόλου.
Η ελληνική νομοθεσία όμως και το ελληνικό Δημόσιο που επέμενε να έχει πλειοψηφική σχέση στην επένδυση αποθάρρυνε τους Ιάπωνες. Και ταυτόχρονα, άρχισε να “στραγγαλίζει” την ΤΕΟΚΑΡ. Για παράδειγμα, η ΤτΕ επέκτεινε την απαγόρευση πώλησης αυτοκινήτων με πίστωση και για αυτά που συναρμολογούνταν στην Ελλάδα, ενώ η Ελλάδα έκανε ένα πρωτοφανές σαμποτάζ στο ελληνικό εργοστάσιο: Το 1991 ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά το μέτρο της απόσυρσης, μη αφήνοντας περιθώρια στην ΤΕΟΚΑΡ να προσαρμόσει την παραγωγή της στην αυξημένη ζήτηση.
Έτσι, η Nissan παρέδιδε με αναμονή τριμήνου σε όσους αγόραζαν με απόσυρση, ενώ οι ανταγωνιστές είχαν ετοιμοπαράδοτα από τα εργοστάσια του εξωτερικού. Όταν όμως η ΤΕΟΚΑΡ αναπροσάρμοσε την παραγωγή, το μέτρο της απόσυρσης… αποσύρθηκε, με αποτέλεσμα η εταιρεία να βρεθεί με απόθεμα αυτοκινήτων που δεν μπορούσε να διαθέσει στην αγορά. Έναν χρόνο αργότερα, μεταβλήθηκαν τα κλιμάκια του ΕΦΚ, με τους καταναλωτές να στρέφονται σε αυτοκίνητα μεγαλύτερου ή μικρότερου κυβισμού από αυτά που παρήγαγε η ΤΕΟΚΑΡ.
Με το κράτος να σαμποτάρει ανοιχτά την ΤΕΟΚΑΡ, να μη δίνει κανένα κίνητρο στους επενδυτές και να ζητά μόνο να είναι… αφεντικό αλλά χωρίς να βάζει τεχνογνωσία στο νέο εργοστάσιο που ήθελαν να ανοίξουν οι Ιάπωνες, η κατάσταση είχε φτάσει μετά από τα όρια. Η Μάργκαρετ Θάτσερ το είχε διαβλέψει αυτό και είχε πράξει τα ακριβώς αντίθετα, δίνοντας “γη και ύδωρ”.
Για την ακρίβεια, κατά μια πλευρά της ιστορίας, όταν ο τότε πρόεδρος της Nissan, Γιουτάκα Κούμε, μετέβη στο Βόλο για να συζητήσει τη δημιουργία του gigafactory που σκέφτονταν οι Ιάπωνες ώστε να προμηθεύουν όλη την Ευρώπη με αυτοκίνητα, δεν δέχθηκε να τον συναντήσει κανείς επίσημος. Τον συνάντησε όμως αντιπροσωπεία Βρετανών αξιωματούχων και, λίγο αργότερα, η Μάργκαρετ Θάτσερ.
Τον Απρίλιο του 1995, η ΤΕΟΚΑΡ θα αναγκαζόταν να διακόψει την παραγωγή της. Η Nissan ήδη λειτουργούσε το εργοστάσιό της στο Σάντερλαντ της Αγγλίας, το οποίο σήμερα είναι ένα από τα μεγαλύτερα του κόσμου…
Διαβάστε ακόμη
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ