του Δημήτρη Μαρκόπουλου

Μετά από μια μακρά περίοδο εσωστρέφειας, απότοκο των αρνητικών εξελίξεων που υπήρξαν εξαιτίας της κατάρρευσης της Μαρινόπουλος, ο κλάδος των σούπερ μάρκετ και πάλι πρωταγωνιστεί. Αν και οι πρόσφατες ειδήσεις ήταν αρνητικές κυρίως λόγω του αιφνίδιου θανάτου του Στέλιου Σκλαβενίτη, όλα δείχνουν ότι μια νέα πραγματικότητα προκύπτει στη συγκεκριμένη αγορά. Μια πραγματικότητα που αλλάζει τα δεδομένα και δημιουργεί κινητικότητα.

Οπωσδήποτε η αρχή του 2018 δεν χαρακτηριζόταν από κανέναν θετική. Η κάμψη 1,1% σε αξία και 1,3% σε όγκο πωλήσεων των καταστημάτων λιανικής τροφίμων δεν αφήνει περιθώρια πανηγυρισμών. Η έρευνα της IRI που δείχνει τις τάσεις της αγοράς ξεκάθαρα παρουσιάζει ένα έτος προκλήσεων που βρίσκονται μπροστά και μια διαφορετική εικόνα ως προς αυτήν των τελευταίων δύο μηνών του 2017, όπου οι πωλήσεις ήταν θετικές (στο 2,3%).

Συγκεκριμένα, βάσει των ευρημάτων της εταιρείας ερευνών για τα σούπερ μάρκετ, όλες οι μεγάλες κατηγορίες στα ράφια παρουσιάζουν κάμψη 0,9% στα είδη νοικοκυριού, 1,1% στα τρόφιμα και τα είδη προσωπικής φροντίδας παρά τις πυκνές προσφορές που υπάρχουν. Μόνο τα γαλακτοκομικά και τα μη αλκοολούχα ποτά ξεφεύγουν από την αρνητική εικόνα, αν και γενικά η τάση δημιουργεί προβληματισμό.

Μοναδικό σημείο ανάκαμψης στα δεδομένα της προηγούμενης εποχής είναι η άνοδος που παρατηρείται στις πωλήσεις των καταστημάτων άνω των 2.500 τ.μ., των λεγόμενων δηλαδή υπεραγορών, λόγω της ενεργοποίησης εκ νέου των πολυχώρων αυτών από την πλευρά της αλυσίδας Σκλαβενίτης.

Οπωσδήποτε ο θάνατος του Στέλιου Σκλαβενίτη δημιούργησε νέα δεδομένα στον ανταγωνισμό, καθώς η περίφημη ομάδα των τριών (Στέλιου, Μάκη και Μαρίας) αναγκάζεται να εξελιχθεί σε ομάδα των δύο. Οπως και να έχει, πάντως, η απροσδόκητη εξέλιξη δεν δείχνει να αλλάζει κάτι στον μελλοντικό σχεδιασμό της αλυσίδας, που εξακολουθεί να παραμένει πρώτη με 23.000 εργαζομένους και τεράστιο αριθμό καταστημάτων ξεπερνούν τα 400.

Στόχος ακόμη είναι η επένδυση στο μάρκετινγκ και η πανελλαδική επέκταση. Η Σκλαβενίτης φέτος θα δώσει έμφαση στα καταστήματα μεγάλων επιφανειών καθώς και στην επέκτασή της εκτός Αττικής, αφού είναι γνωστό ότι το σήμα αυτό δεν έχει εμπειρία πέραν των ορίων του Λεκανοπεδίου. Βέβαια, όλοι αυτοί οι στόχοι θα πραγματοποιηθούν με τη γνωστή φιλεργατική πολιτική της οικογένειας Σκλαβενίτη και με επένδυση σε νέα εργαλεία επικοινωνίας, προώθησης και προσφορών.

Ενας νέος παίκτης στην αγορά που θα αναζητήσει τη δική του τύχη είναι και η αλυσίδα Spar. Με τον Φοίβο Καρακίτσο ως CEO και τον έμπειρο από τα χρόνια της Carrefour Μαρινόπουλος Γιώργο Βογιατζάκη, η αλυσίδα θα διεκδικήσει μερίδιο κυρίως στον χώρο ειδών παντοπωλείου στις τουριστικές περιοχές και στους μικρούς, μεμονωμένους λιανεμπόρους. Στόχος, η απόκτηση μεριδίου 12% έως το 2021 και πωλήσεις 1,2 δισ. ευρώ.

Η ολλανδική αλυσίδα είχε συνάψει σύμβαση συνεργασίας από το 1969 με την αλυσίδα Βερόπουλος, η οποία όμως διεκόπη το 2016, όταν το δίκτυο της τελευταίας στην Ελλάδα πέρασε στον έλεγχο της Metro AEBE (συμφερόντων Παντελιάδη). Η νέα συνεργασία δεν γίνεται με έναν μεγάλο λιανέμπορο, αλλά με δύο ομίλους αγορών, τον Αστέρα και τον Mesis Hellas, οι οποίοι συνολικά συγκεντρώνουν υπό την ομπρέλα τους περί τα 500 μεμονωμένα καταστήματα ειδών σούπερ μάρκετ, συνολικού τζίρου 700 εκατ. ευρώ.

Ακόμη, τα καταστήματα που θα ενταχθούν στο δίκτυο της Spar θα φέρουν αποκλειστικά το σήμα της ολλανδικής αλυσίδας – χωρίς να αποκλείεται σε κάποιες ελάχιστες περιπτώσεις η συνύπαρξη. Ο σχεδιασμός της εταιρείας προβλέπει την ίδρυση καινούριων ιδιόκτητων καταστημάτων και όχι απλώς τη μετατροπή σε Spar όσων καταστημάτων σήμερα συνεργάζονται με τους ομίλους αγορών Αστέρας και Mesis. Συνολικά, για το 2018 σχεδιάζεται η λειτουργία 80 καταστημάτων «Spar», με κάποια εξ αυτών να είναι στην Αττική και με επένδυση στη Ρόδο, στη Μύκονο και τη Νάξο. Στόχευση είναι η σε βάθος τετραετίας ανάπτυξη περισσότερων από 350 καταστημάτων σε όλη την επικράτεια.

Με έμφαση στις προσφορές αλλά και στη διατήρηση των ήδη υψηλών της τζίρων, η διοίκηση του Λεωνίδα Βρεττάκου της ΑΒ Βασιλόπουλος θα συνεχίσει να επενδύει. Πρόσφατα άνοιξε νέο κατάστημα στην περιοχή της Σαλαμίνας, με την εταιρεία να επεκτείνεται συνεχώς. Βασικό της ενδιαφέρον είναι η κερδοφορία σε μια περίοδο όπου ο κλάδος παρουσιάζεται ασταθής. Δεν είναι τυχαίο ότι το 2017 έκλεισε με κέρδη 100 εκατ. ευρώ παρά τις συχνές επενδύσεις σε αποθηκευτικούς χώρους (σχεδόν 80 εκατ. ευρώ) και σε 14 καινούρια μαγαζιά ανά την επικράτεια.

Το φαραωνικό σχέδιο δημιουργίας 1.200 νέων σούπερ μάρκετ έως το 2023 προϋποθέτει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης – και όπως όλα δείχνουν, η ΑΒ Βασιλόπουλος έχει τρόπο να υλοποιεί όσα στοχεύει.

Η οικογένεια Παντελιάδη των «My market» ξεκίνησε τη σεζόν επιθετικά, θεωρώντας ότι μπορεί να πάρει νέα μερίδια. Ηδη εξελίσσονται επενδύσεις ύψους 50 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση του δικτύου καταστημάτων και διανομής, αλλά και για την είσοδο στις αγορές της μαζικής εστίασης και του οικιακού εξοπλισμού. Σύμφωνα με το πλάνο του Αριστοτέλη Παντελιάδη, φέτος υπάρχει πρόβλεψη για την ολοκλήρωση των ανακαινίσεων των καταστημάτων της πρώην Βερόπουλος (51 σημεία), τη δημιουργία δέκα νέων καταστημάτων «Metro Cash & Carry», καθώς και την είσοδό της αλυσίδας στην Κύπρο.

Επίσης, ο φετινός σχεδιασμός περιλαμβάνει την επέκταση του κέντρου διανομής της Θεσσαλονίκης, ενώ από το 2019 θα πραγματοποιηθεί επέκταση και στο κέντρο διανομής των Οινοφύτων. Δύσκολα θα υπάρξει εξαγορά, ενώ καινούριες προοπτικές ανοίγονται με τις επενδύσεις της νέας εταιρείας Milestone. Βασικοί μέτοχοί της, με συμμετοχή 50% έκαστος, είναι η οικογένεια Παντελιάδη και ο Γιώργος Σαλάχας, ενώ η δραστηριότητα αφορά την αποκλειστική ευθύνη ανάπτυξης του κλάδου των οικιακών ειδών στα «My market» και των ειδών μαζικής εστίασης και Ho.Re.Ca στα «Metro Cash & Carry».

Ταυτόχρονα, ο πρώτος ειδικά διαμορφωμένος χώρος με είδη Ho.Re.Ca ξεκίνησε στο «Metro Cash & Carry» στην Πέτρου Ράλλη, ενώ ο αρχικός προγραμματισμός περιλαμβάνει τη δημιουργία τέτοιων ειδικών χώρων σε τρία ακόμα καταστήματα χονδρικής (στον Αλιμο, στην Ελευσίνα και τα Γλυκά Νερά) και σε τέσσερα «My market» (στο Ολυμπιακό Χωριό, στην Κηφισιά, στο Χαλάνδρι και τη Βάρη). Στόχος είναι οι «νέοι διάδρομοι» να επεκταθούν σε όλο το δίκτυο των 223 «My market» και των 49 «Metro Cash & Carry» έως το τέλος του έτους. Το ύψος της συνολικής επένδυσης υπολογίζεται σε περίπου 2 εκατ. ευρώ.

Σε ό,τι αφορά τη διαρκώς ανερχόμενη Lidl, στόχος για το β’ μισό της χρονιάς είναι η επέκταση των μαγαζιών της, η μετεγκατάσταση στο κέντρο των μεγάλων πόλεων όσων σημείων πώλησής της βρίσκονται σήμερα στα περίχωρα και η δημιουργία νέας γενιάς καταστημάτων χαμηλότερου κόστους.

Oπως έχει τονίσει ο πρόεδρος της διοίκησης της Lidl Hellas, Ιάκωβος Ανδρεανίδης, η εταιρεία το οικονομικό έτος 2018-2019 θα προβεί σε επενδύσεις ύψους 80-100 εκατ. ευρώ. Σχεδιάζει ακόμη την ανάπτυξη τριών νέων καταστημάτων (σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Λάρισα), ώστε τον Φεβρουάριο του 2019 το δίκτυό της να αριθμεί 224 καταστήματα. Πρόσφατα εγκαινιάστηκε νέο κατάστημά της επί της οδού Αλιπέδου, στο κέντρο του Πειραιά. Με τις επενδύσεις αυτές η αλυσίδα φιλοδοξεί να ενισχύσει τις πωλήσεις και το μερίδιό της. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι εργαζόμενοι στη Lidl Hellas αυξήθηκαν το 2016 σε 5.417 από 4.939 το 2015.

Με πολλή περίσκεψη και προβληματισμό παρακολουθεί την εξέλιξη του ανταγωνισμού η βορειοελλαδίτικη αλυσίδα σούπερ μάρκετ Μασούτης. Η εταιρεία νιώθει πλέον καυτή την ανάσα όλων των μεγάλων παικτών, και ιδιαίτερα της Σκλαβενίτης που επεκτείνει την παρουσία της στη Μακεδονία.

Η νέα πραγματικότητα δημιουργεί λογικές πιέσεις σε μια εταιρεία που έπαιζε από θέση ασφαλείας και έδειχνε να αντέχει. Οπως και να έχει, η βορειοελλαδίτικη αλυσίδα σούπερ μάρκετ θα αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις και οι τζίροι των 800 εκατ. ευρώ με τους οποίους έκλεισε το 2016 θα δοκιμαστούν. Μάλιστα η αλυσίδα κατάφερνε να αποσπά συνεχώς μερίδια αγοράς, αφού κατά την τελευταία πενταετία, όταν η αγορά έχανε 18% αυτή αύξανε τα ποσοστά της 22%. Ωστόσο, αυτό δείχνει να μην έχει πλέον συνέχεια. Το δίκτυο της Μασούτης περιλαμβάνει 264 καταστήματα σε Μακεδονία, Θράκη, Θεσσαλία, Ηπειρο, Φθιώτιδα, Εύβοια και τα νησιά Λήμνο, Λέσβο και Χίο, εκ των οποίων τα 244 είναι λιανικής και τα 20 χονδρικής.