Πυκνώνουν τα αιτήματα, που δέχεται ο Κόμβος Καινοτομίας της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), από startups, οι οποίες θέλουν να ενημερωθούν για θέματα, που άπτονται της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας (fintech), από το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο και την απόκτηση άδειας λειτουργίας, έως και το νομικό καθεστώς.
Όπως εξηγεί στο ΝΜ η επικεφαλής του FinTech Innovation Hub της κεντρικής τράπεζας και σύμβουλος τεχνολογίας του διοικητή, κ. Γιάννη Στουρνάρα, κυρία Σταυρούλα Καμπουρίδου, από τον Μάρτιο του 2019, οπότε και τέθηκε σε λειτουργία ο Κόμβος, έως και σήμερα έχει δεχθεί συνολικά 48 αιτήματα, με την πλειονότητα αυτών να αφορούν σε πληροφορίες, αναφορικά με τις πληρωμές, ως απόρροια και της οδηγίας PSD2, που επιτρέπει, ουσιαστικά, σε τρίτους παρόχους να έχουν πρόσβαση στα τραπεζικά δεδομένα, με τη συναίνεση του πελάτη.
Πιο αναλυτικά, επτά στα 10 αιτήματα προήλθαν από νεοφυείς επιχειρήσεις και το υπόλοιπο 30% από εδραιωμένες επιχειρήσεις, εταιρείες τεχνολογίας, άλλες εποπτικές αρχές και δικηγορικά γραφεία. Από το σύνολο των επιχειρήσεων, 80% δεν έχουν λάβει άδεια λειτουργίας από κάποια αρμόδια αρχή. Σε ποσοστό 35%, οι αιτούντες επανήλθαν με νέα σειρά ερωτήσεων ή επιδίωξαν συνάντηση στο χώρο της ΤτΕ, προκειμένου να παρουσιάσουν το προϊόν ή την υπηρεσία τους. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων (περίπου 65% του συνόλου) αντικείμενο του αιτήματος ήταν πληροφορίες σχετικά με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο και την απόκτηση άδειας λειτουργίας, ενίοτε σε συνδυασμό και με νομικά ερωτήματα.
Όπως ήταν αναμενόμενο, λόγω των πρόσφατων τροποποιήσεων του σχετικού θεσμικού πλαισίου, η πλειονότητα των ερωτημάτων αφορούσε σε υπηρεσίες πληρωμών (33%). Ακολούθησαν ερωτήματα, που σχετίζονταν με λύσεις κανονιστικής τεχνολογίας (Regulatory Technology – RegTech) και τους παρόχους υπηρεσιών πληροφοριών λογαριασμού (Account Information Service Providers – AISP) της Payment Services Directive 2 (PSD2).
Οι καινοτόμες λύσεις, που παρουσιάστηκαν, βασίζονται σε ένα ευρύ φάσμα τεχνολογιών: τεχνητή νοημοσύνη (Artificial Intelligence, AI) και διεπαφές προγραμματισμού εφαρμογών (Application Programming Interfaces, API) – αντιπροσωπεύοντας η καθεμία το 22% του συνόλου των ερωτημάτων –, τεχνολογία κατανεμημένου καθολικού (Distributed Ledger Technology, DLT), σε συνδυασμό με τον τρόπο λειτουργίας των κρυπτοστοιχείων και των κρυπτονομισμάτων, μεθόδους ηλεκτρονικής ταυτοποίησης, στο πλαίσιο ψηφιακών διαδικασιών εγγραφής νέων πελατών (digital onboarding) και υπηρεσίες εξωπορισμού σε υπολογιστικό νέφος (cloud outsourcing). Να σημειωθεί ότι πρόσφατα η ΤτΕ δημοσίευσε τους όρους και τις προϋποθέσεις για την εξ αποστάσεως ηλεκτρονική ταυτοποίηση νέων πελατών από τις εμπορικές τράπεζες και άλλους εποπτευόμενους φορείς της (digital onboarding) και ετοιμάζεται το δ’ τρίμηνο του 2020 να βγάλει αντίστοιχο πλαίσιο για τον εξωπορισμό (συμπεριλαμβανομένου του cloud outsourcing).
Έντονες οι διεργασίες για το Regulatory Sandbox της ΤτΕ
Πυρετώδεις είναι οι διεργασίες, προκειμένου να τεθεί σε λειτουργία – πιθανότατα εντός του 2021 – το Προστατευμένο Κανονιστικό Περιβάλλον (Regulatory Sandbox) της ΤτΕ.
Σύμφωνα με την κυρία Καμπουρίδου, τον Σεπτέμβριο θα ξεκινήσει η διαδικασία της υλοποίησης του έργου, σε συνεργασία της ΤτΕ με την EBRD, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη συμβουλευτική εταιρεία, στην οποία θα ανατεθεί το έργο κατόπιν ολοκλήρωσης της διαγωνιστικής διαδικασίας, το οποίο μετά από 12 μήνες δοκιμαστικής λειτουργίας θα περάσει 100% στη λειτουργία της κεντρικής τράπεζας. Να σημειωθεί ότι για το συγκεκριμένο έργο υπάρχει ήδη συνεργασία και με το Υπουργείο Οικονομικών.
Πρόκειται επί της ουσίας για έναν μηχανισμό, ο οποίος δίνει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να δοκιμάσουν fintech προϊόντα/υπηρεσίες, βάσει συγκεκριμένου προγράμματος δοκιμών, που έχει συμφωνηθεί και το οποίο θα παρακολουθείται από ειδική μονάδα της κεντρικής τράπεζας. Η ΤτΕ «τρέχει» το έργο με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (250.000 ευρώ) και σε συνεργασία με την EBRD.
Η λειτουργία του θα είναι απλή: Η εταιρεία, που ενδιαφέρεται να φτιάξει ένα καινοτόμο προϊόν, επικοινωνεί με την ΤτΕ και περιγράφει τη λύση της. Υπάρχουν κάποια κριτήρια, προκειμένου να επιτρέψει ο επόπτης την υλοποίηση, όπως τα επίμαχα προϊόντα να είναι πραγματικά καινοτόμα και να βοηθούν τους πολίτες. Άρα, γίνεται μία αξιολόγηση της αίτησής τους και μετά συμφωνείται μία δοκιμαστική περίοδος – από έξι έως 12 μήνες – στη διάρκεια της οποίας προστατεύονται τα δικαιώματα των καταναλωτών, η ασφάλεια στις συναλλαγές και εφόσον αποδειχθεί επιτυχής, τότε ανοίγει ο δρόμος για αδειοδότηση.
Επιτροπή Πισσαρίδη: Ζωτικής σημασίας οι κόμβοι καινοτομίας
«Οι επιχειρήσεις καινοτομίας ωφελούνται ιδιαίτερα από τις ‘οικονομίες συγκέντρωσης’ (economies of agglomeration). Όταν έχουν κοντά τους πολλές παρόμοιες μονάδες, τα στελέχη ανταλλάσσουν ιδέες, οι νεότεροι εκπαιδεύονται από τους πιο έμπειρους και οι επιχειρήσεις και τα στελέχη έχουν περισσότερες ευκαιρίες. Τα πλεονεκτήματα αυτά γεννήθηκαν αυθόρμητα σε ορισμένες πόλεις γύρω από κορυφαία πανεπιστήμια ή πολύ μεγάλες βιομηχανίες.
Σε άλλες περιοχές, όπου δεν συνέβη αυτό, ένα εργαλείο πολιτικής, που επιταχύνει τις οικονομίες συγκέντρωσης, είναι η δημιουργία ‘κόμβων καινοτομίας’, όπου οι ερευνητικές εταιρείες μπορούν να δεσμεύσουν χώρο και να εγκατασταθούν, αλληλοεπιδρώντας με ομοειδείς εταιρείες».
Αυτό επισημαίνει η Επιτροπή Πισσαρίδη στο προσχέδιο για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, συστήνοντας οι κόμβοι να έχουν καλούς και φθηνούς χώρους για γραφεία και εργαστήρια, εύκολη πρόσβαση από περιοχές κατοικίας, καλές υποδομές τηλεπικοινωνιών και ορισμένες υπηρεσίες, όπως «επιχειρηματικούς επιταχυντές» (accelerators). «Είναι σημαντικό να συνυπάρχουν νεοφυείς επιχειρήσεις με μονάδες μεγάλων ή/και πολυεθνικών εταιρειών. Είναι, επίσης, χρήσιμο να βρίσκονται κοντά σε πανεπιστημιακές σχολές, σε ερευνητικά ιδρύματα ή σε ερευνητικά νοσοκομεία», επισημαίνει χαρακτηριστικά και προσθέτει: «Το σχεδιαζόμενο τεχνολογικό πάρκο στην οδό Πειραιώς στην Αθήνα φαίνεται να έχει τις χωροταξικές προϋποθέσεις, για να πετύχει ως κόμβος καινοτομίας. Πρέπει να σχεδιαστούν και οι κατάλληλες υποστηρικτικές υπηρεσίες και στοχευμένα κίνητρα για εγκατάσταση επιτυχημένων επιχειρήσεων, που θα λειτουργήσουν ως μαγνήτες. Τα υπάρχοντα επιστημονικά και τεχνολογικά πάρκα (στο ΕΚΕΘΕ Δημόκριτος, στην ανατολική Θεσσαλονίκη, στην Πάτρα) έχουν αναξιοποίητες δυνατότητες, αλλά χρειάζονται ένα πιο ευέλικτο καθεστώς λειτουργίας και αναβαθμισμένες υποστηρικτικές υπηρεσίες».