Της Ματίνας Ηρειώτου

Σάλο έχει προκαλέσει η πρωτοφανής αντίδραση της κυβέρνησης να εξωθήσει σε παραίτηση τη γενική γραμματέα του υπουργείου Εργασίας Δήμητρας Χαλικιά μετά την αποκάλυψη από το Πρώτο Θέμα της επιστολής της προς τον πρωθυπουργό για κακοδιαχείριση των κονδυλίων που προορίζονται για τους ανέργους.

Με επιστολή προς το Πρώτο Θέμα αντέδρασε η καταγγελλόμενη αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας Ράνια Αντωνοπούλου, στην οποία ωστόσο περιορίζεται σε κατηγορίες σε βάρος της εφημερίδας και υποδείξεις περί πολιτικής και δημοσιογραφικής δεοντολογίας και δεν απαντά στην ουσία των όσων της καταμαρτυρώνται στην επιστολή – καταπέλτη σε βάρος της, που υπογράφεται από την -πρώην, πλέον- γενική γραμματέα του υπουργείου της κ.Δήμητρα Χαλικιά.

To ΘΕΜΑ επισημαίνει άλλωστε, ότι το ρεπορτάζ του δεν στηρίχθηκε σε φήμες και ανυπόστατες πληροφορίες όπως θέλει να εμφανίσει η αναπληρώτρια υπουργός, αλλά σε επιστολή προς τον ίδιο τον πρωθυπουργό της χώρας και επίσημα έγγραφα που παρατίθενται στο δημοσίευμα.

Μάλιστα, αντί να λύνει απορίες, η επιστολή της κ.Αντωνοπούλου γεννά περισσότερα ερωτηματικά. Η αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας, μεταξύ άλλων, σημειώνει:

«Όσον αφορά το περιεχόμενο του «αποκαλυπτικού» ρεπορτάζ, αυτό υιοθετεί το εντελώς ανυπόστατο και ιδιοτελές περιεχόμενο επιστολής που εστάλη προς τον πρωθυπουργό, ενώ επικαλείται πληροφορίες, οι οποίες δήθεν αποδεικνύουν «κακοδιαχείριση των κονδυλίων» που προορίζονται για την υποστήριξη των ανέργων. Ο δε βαρύγδουπος τίτλος του ρεπορτάζ δεν προκύπτει σε καμία περίπτωση από τα στοιχεία του δημοσιεύματος, καθώς δεν υπάρχει ούτε μία αναφορά που να «αποκαλύπτει» ποιοι είναι οι κολλητοί της υπουργού.

Πρέπει να γίνει κατανοητό σε όλους ότι η επαγγελματική κατάρτιση των ανέργων και η αναβάθμιση των προσόντων τους δεν θα συνεχίσει να λειτουργεί με όρους σούπερ μάρκετ με παρελκυστικές «προσφορές» μέσω νομίμων αλλά αγοραίων πρακτικών. Διαβεβαιώνουμε ότι σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας βάζουμε καινούργιους κανόνες που στόχος τους είναι, σίγουρα όχι να εξυπηρετήσει η κυβέρνησή μας τα όποια συμφέροντα αλλά να θέσει πλαίσιο ορθής λειτουργίας.

Σε ό,τι αφορά τα ειδικότερα στοιχεία του «αποκαλυπτικού» ρεπορτάζ, το οποίο το μόνο που αποκαλύπτει είναι την κακοβουλία της «πηγής» πληροφόρησης, οφείλουμε να εξηγήσουμε στη συντάκτρια και στην «πηγή» της ότι:

α) «αυτεπιστασία» ενός προγράμματος δεν σημαίνει απευθείας ανάθεση. Αποτελεί εναλλακτική δυνατότητα που δίνουν ο κανονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και το διαχειριστικό πλαίσιο του ΕΣΠΑ, και έχει την έγκριση της αρμόδιας για την κανονικότητα και επιλεξιμότητα των δράσεων Διαχειριστικής Αρχής, η οποία είχε και τον τελευταίο λόγο,

β) η διεύρυνση του προγράμματος Κοινωφελούς Εργασίας, και σε διάρκεια και σε τελικό όφελος, τόσο για τους ανέργους όσο και για τους δήμους στους οποίους θα απασχοληθούν, έχει αναγνωριστεί από όλους και έχει απτά αποτελέσματα.

Οι αλλαγές στα κριτήρια επιλογής των ανέργων – που κατά το «αποκαλυπτικό» ρεπορτάζ προκάλεσαν «την έκρηξη στις σχέσεις της αναπληρώτριας υπουργού Εργασίας και της γενικής γραμματέως» – έγιναν ακριβώς για να υπηρετηθεί η συνταγματική αρχή της ισότητας στη μεταχείρισή τους.

Τον τελευταίο ενάμισι χρόνο, το Υπουργείο Εργασίας σχεδιάζει και υλοποιεί με τον ΟΑΕΔ προγράμματα που υποστηρίζουν πραγματικά τον άνεργο και όχι τους φορείς και τους μεσάζοντες της επαγγελματικής κατάρτισης. Η νέα γενιά προγραμμάτων κοινωφελούς εργασίας παρέχει 8μηνη μισθωτή απασχόληση με πλήρη ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα. Τα νέα προγράμματα υποστήριξης των ανέργων περιέχουν εγγυημένη απασχόληση και στοχευμένη αναβάθμιση προσόντων, που ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες της αγοράς εργασίας».

Από την επιστολή πάντως, πέρα από τη διάθεση της αναπληρώτριας υπουργού να «νουθετήσει» το Πρώτο Θέμα, προκύπτει μια σειρά ερωτημάτων και λείπουν, αντίστοιχα απαντήσεις, όπως, για παράδειγμα, το πώς έχειεξειδικευθεί (σωστά) το επιχειρησιακό πρόγραμμα της απασχόλησης ύψους 1,3 δισ. €. Δεν δικαιολογείται, άλλωστε, μέσα σε ενάμισι χρόνο να εξαντληθούν όλα τα χρήματα του προγράμματος και να μην υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι για τους ανέργους της Αττικής και του Νοτίου Αιγαίου. Για να καλυφθεί αυτό το κενό ζήτησε ή όχι επιπλέον 55 εκατ. από τον αρμόδιο υπουργόκ.Γιώργο Χουλιαράκη, ο οποίος ενέκρινε 12,5 εκατ. καιμάλιστα από τον τακτικό προϋπολογισμό, για το 2016;

Σε ό,τι αφορά τα… μαθήματά της περί «δεοντολογίας και αποκαλυπτικού ρεπορτάζ», καθώς και περί αυτεπιστασίας, η κ.υπουργός (οφείλει να) γνωρίζει ότι αυτεπιστασία είναι η εκχώρηση αρμοδιοτήτων διαχείρισης, υλοποίησης και χρημάτων σε δημόσιο είτε σε ιδιωτικό φορέα, ο οποίος είναι αποδεδειγμένα ο μοναδικός που μπορεί να υλοποιήσει το έργο. Πρόκειται δηλ. για απευθείας ανάθεση διαχείρισης δημοσίου χρήματος, ποσοστό του οποίου παρακρατεί αυτός που το διαχειρίζεται (για μισθούς, λειτουργικά κόστη κλπ.) Κάθε τέτοιος φορέας είναι δικαιούχος του προγράμματος και όχι ανάδοχος, γεγονός που του εκχωρεί την ολοκληρωτική ευθύνη υλοποίησης του προγράμματος χωρίς καμία δυνατότητα παρέμβασης του υπουργείου.

Θα ήταν ίσως σκόπιμο η κα Αντωνοπούλου και οι σύμβουλοί της να μελετήσουν εκ νέου τον Κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου που δεν αναφέρει κάτι τέτοιο. Το πώς πρέπει να γίνει η διαχείριση των έργων περιγράφεται αναλυτικά στο Διαχειριστικό Πλαίσιο του ΕΣΠΑ. Μάλιστα, παράδειγμα κακής αυτεπιστασίας είναι το πρόγραμμα που παραχωρήθηκε στο ΙΝΕ-ΣΕΤΕ με δικαιούχους 8.000 ανέργους που απασχολήθηκαν σε τουριστικές επιχειρήσεις και τελικά έμειναν απλήρωτοι.

Το πρώτο ερώτημα που γεννάται, συνεπώς, είναι γιατί επιλέγει να κάνει εκχώρηση αρμοδιοτήτων και γιατί δεν το παραχωρεί στις δικές της υπηρεσίες – Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής – που απασχολεί 45 άτομα με μηδενικό κόστος, χωρίς παρακράτηση ποσοστού που κυμαίνεται από 30-60% περίπου, προς όφελος του δικαιούχου. Αντιλαμβάνεται κανείς και μόνον από αυτό πόσοι περισσότεροι άνεργοι θα ωφελούνταν από την εξοικονόμηση αυτών των τεράστιων ποσών.

Άλλο ένα ερώτημα στο οποίο δεν απαντά η κυρία Αντωνοπούλου με την επιστολή της είναι:

Γιατί και με ποιο τρόπο έκανε τα 350 εκατ. € κοινωφελή εργασία και γιατί συμπεριέλαβε σε αυτά κατάρτιση στην Πληροφορική (σε ειδικότητες που δεν χρειάζονται και που δεν τους αναβαθμίζει τα προσόντα (π.χ. σε ΥΕ Καθαριότητας);

Είναι ή όχι αλήθεια ότι έχουν κατατεθεί 2 ερωτήσεις στη Βουλή, η μία από 3 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και η άλλη από την κα Κατερίνα Μάρκου, από Το Ποτάμι: Από την ερώτηση και τα έγγραφα που ζητείται να κατατεθούν προκύπτει ότι το ίδιο το ΑΣΕΠ με έγγραφό του έθεσε θέμα συνταγματικότητας της μοριοδότησης των ωφελούμενων συγκεκριμένο πρόγραμμα και απαίτησε να γίνει νέα πρόσκληση. Δεν ήταν η ίδια η επιστολογράφος, η κ.Ράνια Αντωνοπούλου, που με Δελτίο Τύπου ανακαλούσε την πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος και με το οποίο γνωστοποιούσε ότι η πρόσκληση θα άνοιγε πάλι σε τρεις μέρες και στο οποίο εξηγούσε τους λόγους. Τι έκανε η αναπληρώτρια υπουργός για να υπηρετήσει τη συνταγματική αρχή της Ισότητας, όπως διατείνεται, όταν και η ΚΕΔΕ με επιστολή της κατήγγειλε τη διαδικασία ως αντισυνταγματική,πέρα από το να κατηγορήσει ως υπεύθυνη την (πρώην) γενική γραμματέα;

Η αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας δεν μπορεί να μιλάει για πλήρη εργασιακά δικαιώματα για όσους απασχολούνται σε προγράμματα κοινωφελούς εργασίας, όταν στο ίδιο το νόμο για την κοινωφελή εργασία, αναφέρεται ρητά ότι τα προγράμματα αυτά εξαιρούνται από την τήρηση της εργατικής νομοθεσίας. Επιπλέον, ο μισθός των 495 € το μήνα είναι η απόδειξη γι’αυτό, αφού αφορά όλες τις κατηγορίες απασχολουμένων, είτε είναι ΥΕ, είτε ΜΕ είτε πτυχιούχοι ΑΕΙ, θέσεις που ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρούσε αντεργατικές και απαράδεκτες όταν ήταν στην αντιπολίτευση.

Ποια προγράμματα εγγυημένης απασχόλησης (και όχι περιορισμένης διάρκειας πέντε ή οκτώ μηνών) για ανέργους έχουν ανοίξει; Μήπως μπορεί η κα Αντωνοπούλου αντί να εκτοξεύει απειλές, να πληροφορήσει τους ανέργους ποια προγράμματα έχει υλοποιήσει τους τελευταίους 18 μήνες; Εμείς τα μόνα που γνωρίζουμε είναι 2 προγράμματα από τον ΟΑΕΔ, ένα για αποφοίτους ΑΕΙ και ένα για ανέργους πάνω από 50 ετών (50+) το οποίο απέτυχε παταγωδώς αφού καμία επιχείρηση,δυστυχώς, δεν προσλαμβάνει ανέργους αυτής της κατηγορίας.

Γιατί το πρόγραμμα ένταξης ανέργων 29-64 ετών που σωστά το κατήργησε για να το επανασχεδιάσει από τον Φεβρουάριο του 2015, 18 μήνες μετά δεν έχει φτάσει στο στάδιο της πρόσκλησης;

Σε ό,τι αφορά την εύνοια συγκεκριμένων ΚΕΚ, αυτό προκύπτει από τους όρους και τις προϋποθέσεις συμμετοχής που τέθηκαν από την αναπληρώτρια υπουργό. Άλλωστε αυτές οι «προδιαγραφές»,όπως αριθμός εργαζομένων, συμμετοχή σε προηγούμενα προγράμματα την ώρα που ελλείψει προγραμμάτων μόνο τα μεγάλα Κέντρα τις πληρούσαν, δεν ήταν στο επίκεντρο της κριτικής που δεχθήκατε στη δημόσια διαβούλευση; Ισχύουν ή όχι οι συγκεκριμένες προδιαγραφές;

Όμως, ακόμη και ο όρος του τζίρου των 3 εκατ. που έχουν μέσα όλες οι προκηρύξεις των έργων δεν οδηγεί αυτόματα (και ταυτόχρονα αποδεικνύει) τον αποκλεισμό των μικρών; Μήπως δεν έγινε γι’ αυτό κείμενο διαμαρτυρίας με υπογραφές των μικρών ΚΕΚ που έφτασε και στη Βουλή των Ελλήνων;

Τέλος, κάτι πολύ σημαντικό για τις «πηγές» μας: πράγματι είναι πολλές αλλά όχι αυτές που υπονοείται. Άλλωστε, η επιστολή διαμαρτυρίας του κ.Μιχάλη Καρτερού στην οποία αναφερόμαστε στο δημοσίευμα έχει παραλήπτες εσάς την ίδια και τον πρωθυπουργό.

Το πλήρες κείμενο της επιστολής της κ.Ράνιας Αντωνοπούλου προς το ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ ακολουθεί:

Απάντηση Αν. Υπουργού Εργασίας, Ρ. Αντωνοπούλου σε δημοσίευμα της εφημερίδας «Πρώτο Θέμα»

Την Κυριακή, 16 Οκτωβρίου, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Πρώτο Θέμα» δισέλιδο ρεπορτάζ με βασικό τίτλο «Τα λεφτά για τους ανέργους πάνε σε κολλητούς», και υπότιτλο «Κατασπατάληση των κονδυλίων που προορίζονται για την επιδότηση και κατάρτιση των ανέργων από την αναπληρώτρια υπουργό Εργασίας καταγγέλλει η γενική γραμματέας». Το ρεπορτάζ συμπληρώνεται από ένθετο θέμα με τίτλο «Απευθείας αναθέσεις εκατομμυρίων».

Πρόκειται για ακόμη ένα «αποκαλυπτικό» ρεπορτάζ, που επιχειρεί να πλήξει την προσπάθεια που καταβάλει η σημερινή κυβέρνηση να σταματήσει αυτό ακριβώς που καταγγέλλεται: την κατασπατάληση των κονδυλίων για τους ανέργους σε «κολλητούς», από όποιο χώρο και αν προέρχονται, και για την ακρίβεια σε ένα κρατικοδίαιτο σύστημα υποτιθέμενης επαγγελματικής κατάρτισης με ελάχιστο όφελος για τους ανέργους. Η «κατάρτιση» των ανέργων λειτουργεί εδώ και χρόνια, αφενός ως επιδοματική πολιτική, αφετέρου ως μηχανισμός εξυπηρέτησης επιχειρήσεων μικρών, μεσαίων και μεγάλων.

Όσον αφορά τη βασική «πηγή» του ρεπορτάζ, η επιλογή τροφοδότησης με ανυπόστατες, ψευδείς ή ανακριβείς πληροφορίες στην εφημερίδα και τη συντάκτρια του ρεπορτάζ, δημιουργεί μείζον θέμα πολιτικής δεοντολογίας, το οποίο ασφαλώς και θα αντιμετωπιστεί αποφασιστικά το αμέσως προσεχές διάστημα.

Όσον αφορά την εφημερίδα και τη συντάκτρια του ρεπορτάζ, προκύπτει θέμα δημοσιογραφικής δεοντολογίας, αφού επέλεξαν να παραθέσουν μονομερώς τις «πληροφορίες» που τους διέθεσε η «πηγή» τους, χωρίς την παραμικρή προσπάθεια να τις διασταυρώσουν με την εκδοχή της αναπληρώτριας υπουργού Εργασίας Ράνιας Αντωνοπούλου. Βεβαίως, αυτή η παράλειψη δεν μας εκπλήσσει για τη συγκεκριμένη εφημερίδα.

Όσον αφορά το περιεχόμενο του «αποκαλυπτικού» ρεπορτάζ, αυτό υιοθετεί το εντελώς ανυπόστατο και ιδιοτελές περιεχόμενο επιστολής που εστάλη προς τον πρωθυπουργό, ενώ επικαλείται πληροφορίες, οι οποίες δήθεν αποδεικνύουν «κακοδιαχείριση των κονδυλίων» που προορίζονται για την υποστήριξη των ανέργων. Ο δε βαρύγδουπος τίτλος του ρεπορτάζ δεν προκύπτει σε καμία περίπτωση από τα στοιχεία του δημοσιεύματος, καθώς δεν υπάρχει ούτε μία αναφορά που να «αποκαλύπτει» ποιοι είναι οι κολλητοί της υπουργού.

Πρέπει να γίνει κατανοητό σε όλους ότι η επαγγελματική κατάρτιση των ανέργων και η αναβάθμιση των προσόντων τους δεν θα συνεχίσει να λειτουργεί με όρους σούπερ μάρκετ με παρελκυστικές «προσφορές» μέσω νομίμων αλλά αγοραίων πρακτικών. Διαβεβαιώνουμε ότι σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας βάζουμε καινούργιους κανόνες που στόχος τους είναι, σίγουρα όχι να εξυπηρετήσει η κυβέρνησή μας τα όποια συμφέροντα αλλά να θέσει πλαίσιο ορθής λειτουργίας.

Σε ό,τι αφορά τα ειδικότερα στοιχεία του «αποκαλυπτικού» ρεπορτάζ, το οποίο το μόνο που αποκαλύπτει είναι την κακοβουλία της «πηγής» πληροφόρησης, οφείλουμε να εξηγήσουμε στη συντάκτρια και στην «πηγή» της ότι:

α) «αυτεπιστασία» ενός προγράμματος δεν σημαίνει απευθείας ανάθεση. Αποτελεί εναλλακτική δυνατότητα που δίνουν ο κανονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και το διαχειριστικό πλαίσιο του ΕΣΠΑ, και έχει την έγκριση της αρμόδιας για την κανονικότητα και επιλεξιμότητα των δράσεων Διαχειριστικής Αρχής, η οποία είχε και τον τελευταίο λόγο,

β) η διεύρυνση του προγράμματος Κοινωφελούς Εργασίας, και σε διάρκεια και σε τελικό όφελος, τόσο για τους ανέργους όσο και για τους δήμους στους οποίους θα απασχοληθούν, έχει αναγνωριστεί από όλους και έχει απτά αποτελέσματα.

Οι αλλαγές στα κριτήρια επιλογής των ανέργων – που κατά το «αποκαλυπτικό» ρεπορτάζ προκάλεσαν «την έκρηξη στις σχέσεις της αναπληρώτριας υπουργού Εργασίας και της γενικής γραμματέως» – έγιναν ακριβώς για να υπηρετηθεί η συνταγματική αρχή της ισότητας στη μεταχείρισή τους.

Τον τελευταίο ενάμισι χρόνο, το Υπουργείο Εργασίας σχεδιάζει και υλοποιεί με τον ΟΑΕΔ προγράμματα που υποστηρίζουν πραγματικά τον άνεργο και όχι τους φορείς και τους μεσάζοντες της επαγγελματικής κατάρτισης. Η νέα γενιά προγραμμάτων κοινωφελούς εργασίας παρέχει 8μηνη μισθωτή απασχόληση με πλήρη ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα. Τα νέα προγράμματα υποστήριξης των ανέργων περιέχουν εγγυημένη απασχόληση και στοχευμένη αναβάθμιση προσόντων, που ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες της αγοράς εργασίας.

Εκείνο που πρωτίστως χρειάζεται ο άνεργος, είναι δουλειά και εξατομικευμένη υποστήριξη ώστε να ενταχθεί στην αγορά εργασίας. Αυτή η πολιτική επιλογή, προφανώς, ενοχλεί όλους εκείνους που τα προηγούμενα χρόνια απομυζούσαν τους κοινοτικούς πόρους από τα προγράμματα υποστήριξης των ανέργων. Δεν πειράζει, για όλα υπάρχει πρώτη φορά. Θα παραμείνουμε προσηλωμένοι στον στόχο μας, την επανένταξη των ανέργων στην αγορά εργασίας. Στους επαγγελματίες της διαστρέβλωσης και τους υποβολείς τους θα απαντήσουμε πρωτίστως με τη δουλειά μας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα παραιτηθούμε και από τα άλλα νόμιμα δικαιώματά μας.