Ήταν σίγουρα μια «πράσινη» εβδομάδα, αυτή που κλείνει σήμερα, σε επίπεδο νέων πολιτικών αποφάσεων και δεσμεύσεων, τουλάχιστον για τον…μισό πλανήτη.

Μια εβδομάδα πυκνή σε γεγονότα, όπως οι αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και η διαδικτυακή Σύνοδος Κορυφής για το κλίμα, με οικοδεσπότη τις ΗΠΑ, που επί του νέου Προέδρου Μπάιντεν «επιστρέφουν» στην κανονικότητα και όσον αφορά τη στρατηγική τους για το κλίμα. Και όλα αυτά στο φόντο της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας της Γης, την περασμένη Πέμπτη, που ήρθε να τονίσει τη σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος και της αποκατάστασης της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση.

Ο νέος Νόμος για το Κλίμα και τα μέτρα που έρχονται

Η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσα από τη συμφωνία να καταστούν νομικά δεσμευτικοί οι φιλόδοξοι στόχοι για το κλίμα, -όπως αποτυπώνονται στο EU Green Deal-, ανοίγει το δρόμο για μια σειρά νέων κανόνων και προτύπων ικανών να οδηγήσουν στην αναμόρφωση της διεθνούς οικονομίας.

Οι εκπρόσωποι των κυβερνήσεων της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμφώνησαν καταρχήν για τον λεγόμενο Ευρωπαϊκό Νόμο για το Κλίμα, ο οποίος προβλέπει μείωση κατά 55% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, και μηδενικές εκπομπές έως το 2050. Εξέλιξη που φέρνει αυστηρότερους κανόνες για τις βιομηχανίες που δραστηριοποιούνται από τις μεταφορές έως την παραγωγή ενέργειας.

Έτσι, το νομοθετικό πακέτο της ΕΕ που θα παρουσιαστεί τον Ιούνιο θα διευρύνει τους μηχανισμούς τιμολόγησης του άνθρακα, -ήδη προαναγγέλθηκε ότι θα περιληφθούν οι μεταφορές και τα κτίρια-, θα προωθήσει την εξοικονόμηση ενέργειας, θα αυξήσει την παραγωγή Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και θα περιορίσει τις εισαγωγές προϊόντων που οδηγούν στην αποψίλωση των δασών.

«Θα είναι αναμφισβήτητα το πιο ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο στον κόσμο για την αντιμετώπιση του κλίματος», κατά τον Frans Timmermans.

Τα κύρια στοιχεία του νομοθετικού πακέτου της ΕΕ για τον Ιούνιο περιλαμβάνουν:

-Ενίσχυση και επέκταση της αγοράς άνθρακα της ΕΕ και καθορισμό πιο φιλόδοξων εθνικών στόχων σε τομείς που δεν καλύπτονται από το πρόγραμμα περιορισμού και εμπορίου εκπομπών

-Αποκατάσταση ευρωπαϊκών δασών

-Αύξηση των στόχων ανανεώσιμης ενέργειας και ενεργειακής απόδοσης

-Αυστηρότερα πρότυπα CO2 για αυτοκίνητα

-Περαιτέρω ανάπτυξη υποδομής εναλλακτικών καυσίμων

-Υψηλότερη φορολογία στα περισσότερα ρυπογόνα καύσιμα

-Πλήρες πρόγραμμα πιστοποίησης υδρογόνου

-Μέτρα για την επιβολή τιμής άνθρακα σε ορισμένα εισαγόμενα αγαθά ή στον μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα

-Περιορισμούς στην εισαγωγή προϊόντων που οδηγούν στην αποψίλωση ή την υποβάθμιση των δασών σε όλο τον κόσμο

Πόσο «πράσινη» είναι η συμφωνία;

Από την άλλη πλευρά, όμως, η WWF χαρακτηρίζει «πενιχρό» το νόμο για το κλίμα, αμφισβητώντας το εάν και κατά πόσο θα συμβάλει ουσιαστικά στην καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης.

«Η τελική ευρωπαϊκή συμφωνία περιλαμβάνει κλιματικό στόχο για το 2030, με μείωση του καθαρού ισοζυγίου εκπομπών κατά τουλάχιστον 55% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, όπως δηλαδή είχε συμφωνήσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2020. Πρόκειται για έναν στόχο που βρίσκεται πολύ κάτω από το 65% που επιτάσσει η επιστήμη, αλλά και τη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τουλάχιστον 60%», αναφέρει, τονίζοντας ότι στην πράξη η πραγματική μείωση των εκπομπών θα ανέλθει σε 52,8% έως το 2030.

Κατά την WWF, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απέτυχε να εξασφαλίσει πολλά από τα βασικά του αιτήματα, που περιελάμβαναν τη σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων ορυκτών καυσίμων, τη διασφάλιση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη στα κράτη μέλη της ΕΕ σύμφωνα με τη Σύμβαση του Άαρχους και την απαίτηση από όλα τα κράτη μέλη να επιτύχουν την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Αναγνωρίζει, πάντως, στα θετικά σημεία, ότι ο Ευρωπαϊκός Κλιματικός Νόμος συστήνει Ευρωπαϊκό Επιστημονικό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο για την Κλιματική Αλλαγή, του οποίου τα μέλη διορίζονται από τα ευρωπαϊκά κράτη μέσω του Διοικητικού Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος. Ο νέος αυτός οργανισμός θα εξετάζει τα ευρωπαϊκά μέτρα πολιτικής και θα ελέγχει ότι συνάδουν με τους στόχους για το κλίμα.

Το taxonomy, ο οικονομικός στόχος και το φυσικό αέριο

Στις πυκνές εξελίξεις της εβδομάδας ήρθε να προστεθεί το περίφημο taxonomy που υιοθέτησε και επίσημα η Ε.Ε., εισάγοντας ένα σύστημα σήμανσης για «πράσινες» επενδύσεις,  που θα μπορούσε να διοχετεύσει κεφάλαια εκατοντάδων δισεκατομμυρίων σε συγκεκριμένες βιομηχανίες και εταιρείες. Το taxonomy θα εγκριθεί στα τέλη Μαΐου και θα εφαρμοστεί από το 2022.

Η ΕΕ θέλει επίσης να συγκεντρώσει έως και 250 δις ευρώ από τα πρώτα «πράσινα» ομόλογα της για να χρηματοδοτήσει ένα τεράστιο πακέτο οικονομικών κινήτρων, κινητοποιώντας παράλληλα και την ιδιωτική χρηματοδότηση στην κατεύθυνση στήριξης της βιομηχανίας για την επίτευξη του δεσμευτικού στόχου εξάλειψης των εκπομπών.

Την ίδια ώρα, όμως, το taxonomy έγινε πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης με επίκεντρο τους τομείς της γεωργίας, του φυσικού αερίου και της πυρηνικής ενέργειας, με κάθε κράτος μέλος να πιέζει για να προστατεύσει τα δικά του συμφέροντα.

«Αυτή είναι μια μεγάλη εβδομάδα για τις πράσινες επενδύσεις», δήλωσε ο Lewis Grant, ανώτερος διευθυντής της Federated Hermes. «Οι επενδυτές σε βιώσιμα έργα θα ενθουσιαστούν από αυτές τις εξελίξεις, αν και όπως πάντα ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες» πρόσθεσε.

Όπως είναι ήδη γνωστό, το taxonomy θα επιτρέψει στους παραγωγούς επαναφορτιζόμενων μπαταριών, εξοπλισμού ενεργειακής απόδοσης, αυτοκινήτων χαμηλών εκπομπών, καθώς και αιολικών και ηλιακών σταθμών παραγωγής ενέργειας να αποκτήσουν την πολυπόθητη Green Label. Ωστόσο, η περισσότερη συζήτηση έγινε για την παραγωγή ενέργειας  από φυσικό αέριο. Μετά την κινητοποίηση της Γερμανίας, της Πολωνίας και άλλων κρατών, αν και το πρώτο σύνολο κριτηρίων το αποκλείει, ορισμένες δραστηριότητες θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στα επόμενα μέτρα ενίσχυσης.  Τέτοια έργα φυσικού αερίου, όμως, θα πρέπει να πληρούν πολύ αυστηρά κριτήρια, και με την προϋπόθεση ότι δεν πρέπει να υπάρχουν άλλες τεχνολογικά εφικτές εναλλακτικές λύσεις χαμηλού άνθρακα.

Αυτός ο δύσκολος συμβιβασμός, όπως όλα δείχνουν, θα έχει συνέχεια…