Της Μαριάννας Τζάννε

Κόντρα στον χωροταξικό σχεδιασμό των στρατηγικών και μεγάλων επενδύσεων, βαδίζει σχέδιο νόμου του υπουργείου Περιβάλλοντος, με το οποίο αναθεωρείται όλος ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός της χώρας που ψηφίστηκε το 2014 από την κυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ.

Πρόκειται για αλλαγές που αναμένεται να φέρουν αντιμέτωπους τον νέο υπουργό ΥΠΕΝ κ. Γιώργο Σταθάκη αλλά και τον υφυπουργό Οικονομίας κ. Στέργιο Πιτσιόρλα. Ο πρώην επικεφαλής του ΤΑΙΠΕΔ πρόκειται να επιφορτιστεί στο κυβερνητικό σχήμα και με τις αρμοδιότητες των επενδύσεων, έχοντας ήδη διαμορφωμένη άποψη για τις αγκυλώσεις αλλά και τα μεγάλα εμπόδια στην υλοποίηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων.

Με βάση τις νέες ρυθμίσεις, τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια, τα οποία αποτελούν τα κυρίαρχα εργαλεία στα χέρια του ΤΑΙΠΕΔ αλλά και του υπουργείου Οικονομίας μέσω του θεσμού του fast track για την ανάπτυξη ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων, υπόκεινται στην «κηδεμονία» του ΥΠΕΝ.

Όπως προβλέπεται, τα ειδικά χωρικά σχέδια θα μπορούν να τροποποιούν προϋφιστάμενα Τοπικά Σχέδια και Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου ή άλλες γενικές ή ειδικές πολεοδομικές ρυθμίσεις που καθορίζουν τις χρήσεις και τους όρους δόμησης, με κάποιες προϋποθέσεις: κατόπιν προέγκρισης που χορηγείται μετά από υποβολή προμελέτης, εισήγηση της αρμόδιας υπηρεσίας και γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ) που αποτελεί γνωμοδοτικό όργανο για πολεοδομικά θέματα του υπουργείου Περιβάλλοντος.

Η εισήγηση των υπηρεσιών θα τεκμηριώνει την αναγκαιότητα της τροποποίησης «εν όψει του ειδικού χαρακτήρα της επιδιωκόμενης ανάπτυξης, της κάλυψης αναγκών παραγωγικής ή επιχειρηματικής ανάπτυξης και ανασυγκρότησης εντός της περιοχής του σχεδίου και πάντως τη μη ανατροπή της πολεοδομικής και χωροταξικής λειτουργίας της ευρύτερης περιοχής όπως αυτή προσδιορίζεται στα ΕΧΠ και ΠΧΠ».

Το κεντρικό συμβούλιο θα ακολουθεί τους …δικούς του ρυθμούς αφού προβλέπεται να συνεδριάζει δύο φορές το χρόνο για να εξετάζει τις εισηγήσεις με στόχο να ολοκληρώνεται η εξέταση κάθε φακέλου μέσα σε έξι μήνες!

Τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια προβλέπεται για πρώτη φορά να είναι εναρμονισμένα με τα Ειδικά και Περιφερειακά Σχέδια, λαμβάνοντας υπόψη τις κατευθύνσεις των εγκεκριμένων Τοπικών Χωρικών Σχεδίων και των Ζωνών Οικιστικού Ελέγχου. Τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια είναι ισότιμα με τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια που πλέον μετονομάστηκαν σε Τοπικά Χωρικά Σχέδια.

Στην κατηγορία αυτή εμπίπτουν τα Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων (ΕΣΧΑΔΑ), τα αντίστοιχα των Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΣΧΑΣΕ), οι Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης (ΠΟΤΑ) κ.α.

Με το νέο σχεδιασμό θα μπορούν, επίσης, να καταρτίζονται προγράμματα αστικής ανάπλασης, περιβαλλοντικής σημασίας ή προγράμματα αντιμετώπισης των συνεπειών από φυσικές καταστροφές.

Προβλέπεται μάλιστα ότι με την έγκριση τους δεν καταργούνται οι Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου στο σύνολό τους, αλλά το τμήμα τους που ενσωματώνεται σε αυτά.

Ένα χρόνο το μαγείρευαν

Λίγες μέρες μετά τον ανασχηματισμό, το υπουργείο Περιβάλλοντος έδωσε την Παρασκευή σε δημόσια διαβούλευση, τις ρυθμίσεις που είχε υποσχεθεί να φέρει στους θεσμούς πριν ένα χρόνο η προηγούμενη πολιτική ηγεσία, καθώς οι αλλαγές στον χωροταξικό σχεδιασμό ήταν στα προαπαιτούμενα για την περσινή δόση. Υπήρξαν μαραθώνιες διαβουλεύσεις σε διυπουργικό επίπεδο αλλά και πολλές διαφωνίες καθώς επιδίωξη του απερχόμενου αναπληρωτή υπουργού κ. Γιάννη Τσιρώνη ήταν η κατάργηση των ειδικών χωρικών σχεδίων. Ο λόγος είναι ότι θεωρούνται «αναπτυξιακής» φύσης σχεδιασμοί που αντιστρατεύονται τις πολεοδομικές ρυθμίσεις σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο και αυτό από μόνο του δημιουργούσε συνθήκες αλλαγών. Ωστόσο οι αλλαγές αυτές ήταν αδύνατο να υλοποιηθούν χωρίς την συναίνεση των δανειστών. Έτσι το υπουργείο ανέκρουσε πρύμναν και προσπάθησε να δώσει το στίγμα του με άλλο τρόπο.

Η διάρθρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού προβλέπει τα εξής:

-Στην κορυφή της δομής του σχεδιασμού βρίσκεται η Εθνική Χωρική Στρατηγική. Συντάσσεται από το υπουργείου Περιβάλλοντος σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία και υποβάλλεται προς έγκριση στο υπουργικό συμβούλιο και την βουλή. Αποτελεί την ιερά βίβλο του εθνικού πολεοδομικού σχεδιασμού, δίνοντας τις κατευθυντήριες γραμμές για τα ειδικά και περιφερειακά χωροταξικά σχέδια. Ο ρόλος των περιφερειακών σχεδίων αναβαθμίζεται, καθώς θα πρέπει να εναρμονίζονται με τα ειδικά χωρικά σχέδια ενώ μέσω αυτών «οριοθετείται το εύρος των κατευθύνσεων που δύνανται να προβλέπουν ανά δήμο, ώστε να είναι αντίστοιχες με την κλίμακα σχεδιασμού. Έτσι, τα Παραρτήματα που συνοδεύουν τα Περιφερειακά Σχέδια με κατευθύνσεις ανά δήμο, παρέχουν γενικές διατάξεις χρήσεων».

Σε περιπτώσεις μάλιστα που υπάρχει σύγκρουση μεταξύ περιφερειακού σχεδιασμού και ειδικού χωροταξικού σχεδιασμού, τότε το λόγο προβλέπεται να παίρνει ο υπουργός Περιβάλλοντος και οι συναρμόδιοι υπουργοί ύστερα από γνωμοδότηση των υπηρεσιών και του εθνικού συμβουλίου χωροταξίας (σ.σ ένα δαιδαλώδες όργανο που υπάγεται στο ΥΠΑΝ με σκοπό να γνωμοδοτεί για την εθνική πολεοδομική στρατηγική της χώρας-19μελούς σύνθεσης).

Το υπουργείο έχει δρομολογήσει όλες τις διαδικασίες και είναι σε προχωρημένη μορφή πολλά περιφερειακά σχέδια ανά την χώρα. Ωστόσο είναι πιθανόν να καθυστερήσει η ψήφισή τους προκειμένου να εναρμονιστούν με το παρόν σχέδιο νόμου.

-Τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια, τα οποία αντικαθιστούν τα πρώην Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια. Η έγκριση των ΤΧΣ θα γίνεται εφόσον ελεγχθεί η εναρμόνιση ή συμβατότητα του περιεχομένου τους με τα Περιφερειακά και τα αντίστοιχα σχέδια όμορων δήμων. Το περιεχόμενο των ΤΧΣ εφεξής περιλαμβάνει τον καθορισμό του προτύπου χωρικής ανάπτυξης και οργάνωσης, καθώς και το σύνολο των χρήσεων γης και όρων και περιορισμών δόμησης. Το προστατευτικό πλαίσιο γίνεται αυστηρότερο, καθώς στα στοιχεία που χρήζουν προστασίας προστίθεται το τοπίο και στις εκτάσεις που εντάσσονται στις προστατευόμενες περιοχές προστίθενται αιγιαλός και παραλία, ποταμοί-λίμνες-ρέματα.

-Τα Εθνικά Χωροταξικά Πλαίσια μετονομάζονται σε Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια και περιλαμβάνουν τα τομεακά σχέδια (στον τουρισμό, τις ΑΠΕ κ.α) σε εθνικό επίπεδο. Εκπονούνται από το υπουργείο Περιβάλλοντος και λαμβάνουν υπόψη την Εθνική Χωρική Στρατηγική, τη δημοσιονομική και εθνική αναπτυξιακή στρατηγική, και ευρωπαϊκές πολιτικές που επηρεάζουν τη διάρθρωση και ανάπτυξη του εθνικού χώρου, όπως αυτές για το περιβάλλον, την εδαφική συνοχή κλπ. Στον τομέα αυτό το ΥΠΕΝ, εξακολουθεί να έχει μία μεγάλη εκκρεμότητα που είναι η σύνταξη του νέου χωροταξικού για τον τουρισμό. Το προηγούμενο κατέπεσε στο Συμβούλιο της Επικρατείας και σύμφωνα με πληροφορίες ακόμη δεν έχει ανατεθεί η μελέτη για την κατάρτιση του καινούριου.

Άλλες διατάξεις

Τα ανώτατα όρια συντελεστή δόμησης στις περιοχές παραγωγικών δραστηριοτήτων εντός Τοπικών και Ειδικών Χωρικών Σχεδίων ισχύουν μόνο μετά την πολεοδόμηση των περιοχών. Μέχρι τότε ισχύουν τα όρια για τις περιοχές εκτός σχεδίου. Για τις δραστηριότητες χονδρεμπορίου ο συντελεστής δόμησης δεν θα υπερβαίνει το 1,2 ενώ για λοιπές χρήσεις το 1,6.

Εκκρεμείς διαδικασίες έγκρισης ή τροποποίησης Ειδικών Πλαισίων χωροταξικού Σχεδιασμού ολοκληρώνονται με τις ισχύουσες διατάξεις.