Του Κωστή Πλάντζου

Το υπουργείο Οικονομικών προωθεί αλλαγές στο ποινολόγιο της Εφορίας και επαναφορά των προστίμων σε ελεύθερους επαγγελματίες και επιχειρήσεις οι οποίοι με τα σημερινά δεδομένα δεν αντιμετωπίζουν κανένα πρόστιμο αν εντοπιστούν από τον φοροελεγκτικό μηχανισμό να μην εκδίδουν αποδείξεις επειδή απαλλάσσονται από το καθεστώς ΦΠΑ
Η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΔΕ) φέρεται αποφασισμένη να δώσει τέλος στο καθεστώς ατιμωρησίας που αποκαλύφθηκε ότι ισχύει μετά τις καλοκαιρινές εφόδους στην αγορά. Τις εισηγήσεις αυτές φαίνεται να εξετάζει καταρχήν θετικά και η νέα ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, με την υφυπουργό Κατερίνα Παπανάτσιου, θέλοντας να μην πηγαίνουν στράφι οι έλεγχοι της Εφορίας και να μην ισχύουν άλλα μέτρα και άλλα σταθμά για ίδιου χαρακτήρα φορολογικές παραβάσεις. Στο στόχαστρο μπαίνουν έτσι: 

* ιατροί
* ιδιωτικά σχολεία
* φροντιστήρια
* πολύ μικρές επιχειρήσεις και επαγγελματίες με τζίρο έως 10.000 ευρώ που εξαιρούνται από τον ΦΠΑ 

Κι αυτό γιατί το ισχύον καθεστώς όσον αφορά την επιβολή των προστίμων αφήνει στο απυρόβλητο όσους δεν υπόκεινται σε ΦΠΑ, αφού ακόμα κι αν πιαστούν να μην εκδίδουν αποδείξεις οι συγκεκριμένες κατηγορίες εξαιρούνται από τα πρόστιμα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τουλάχιστον μία από τις λύσεις που εξετάζονται είναι να ισχύσει κάποιο τσουχτερό αυτοτελές πρόστιμο που θα επιβάλλεται σε όσους δεν εκδίδουν απόδειξη, έστω κι αν αυτό θα είναι μικρότερο από τα θηριώδη πρόστιμα του παρελθόντος.
 
Αλλαγές στα λουκέτα
 
Επιπλέον, σχεδιάζεται να ισχύσουν πιο σκληρές ποινές για όσους αρνούνται ή εμποδίζουν τον έλεγχο της Εφορίας στις επιχειρήσεις τους. Με βάση την εμπειρία από τους ελέγχους του καλοκαιριού, στη ΓΓΔΕ θέλουν να αλλάξει το καθεστώς σχετικά με την επιβολή λουκέτων για φορολογικές παραβάσεις. 

Σε κάποιες περιπτώσεις το μέτρο θα αλλάξει προς το ευνοϊκότερο. Για παράδειγμα, ειδικά στην επαρχία, δεν θα κλείνουν εύκολα επιχειρήσεις που τις έχει ανάγκη η τοπική κοινωνία.
Λόγου χάρη, αν ένας γιατρός ή φαρμακοποιός δεν έχει εκδώσει αποδείξεις για τους πελάτες του, το λουκέτο για δύο ημέρες σε ιατρείο ή φαρμακείο θα προκαλέσει προβλήματα στους ασθενείς της περιοχής που θα ταλαιπωρηθούν για μια ιατρική εξέταση ή ένα φάρμακο που έχουν ανάγκη. Αντίστοιχα, ένα φροντιστήριο ξένων γλωσσών ή μέσης εκπαίδευσης που κλείνει προκαλεί προβλήματα και στερεί από τους μαθητές ώρες μαθημάτων ενώ οι οικογένειές πληρώνουν αδρά κάθε μήνα. 

Αντιθέτως, οι ποινές διακοπής εργασιών θα αυστηροποιηθούν στις τουριστικές περιοχές και τα νησιά, όπου οι επιχειρηματίες συνεχίζουν να μην κόβουν αποδείξεις λόγω του μικρού προστίμου που προβλέπεται, τουλάχιστον για την πρώτη φορά που θα διαπιστωθεί η παράβαση. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί κατά τη διαπίστωση παράβασης μη έκδοσης αποδείξεων επιβάλλουν πρόστιμο ύψους 50% του αναλογούντος ΦΠΑ, το οποίο δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο από 250 ευρώ για όσους τηρούν απλογραφικά βιβλία και 500 ευρώ για υπόχρεους τήρησης διπλογραφικών βιβλίων. Τα πρόστιμα διπλασιάζονται σε περίπτωση υποτροπής μέσα σε μία πενταετία, ενώ εάν διαπιστωθεί η ίδια παράβαση και άλλη φορά το πρόστιμο τετραπλασιάζεται. Για παράδειγμα, εάν διαπιστωθεί ότι σε μια ταβέρνα δεν εκδόθηκαν πέντε αποδείξεις στις οποίες αναλογεί ΦΠΑ 60 ευρώ, το πρόστιμο αυτόματα διαμορφώνεται στα 250 ευρώ. Εάν ο ίδιος επιτηδευματίας μέσα σε μία πενταετία υποπέσει στην ίδια παράβαση, ακόμα και αν δεν έχει εκδώσει ούτε μία απόδειξη, το πρόστιμο διαμορφώνεται σε 500 ευρώ, ενώ η εκ νέου διάπραξη της ίδιας παράβασης συνεπάγεται πρόστιμο 1.000 ευρώ.
 
Νέου τύπου έλεγχοι
 
Στη ΓΓΔΕ θέλουν να αξιοποιήσουν τα στοιχεία που αποκάλυψαν οι έλεγχοι κατά της φοροδιαφυγής το φετινό καλοκαίρι. Με βάση το μοντέλο ελέγχων και τη διασταύρωση των στοιχείων που εφαρμόστηκε σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια, ο φοροεισπρακτικός μηχανισμός στρέφει τώρα την προσοχή του στους ελεύθερους επαγγελματίες και ιδίως στις κατηγορίες των επαγγελμάτων που εμφανίζουν μεγάλη παραβατικότητα.  

Η ΓΓΔΕ έχει εκπονήσει σχέδιο για τους ελέγχους στους ελεύθερους επαγγελματίες (γιατροί, δικηγόροι, ηλεκτρολόγοι, λογιστές, μηχανικοί, υδραυλικοί κ.λπ.) οι οποίοι θα αξιολογούνται ανάλογα με τον βαθμό «επικινδυνότητας» του εκάστοτε κλάδου, όπως αυτός προκύπτει από την ανάλυση κινδύνου (risk analysis). Σύμφωνα με το σχέδιο, οι ελεγκτές θα ψάχνουν ακόμη και τα εισοδήματα και την περιουσιακή κατάσταση γονιών, παιδιών και αδελφών για να εντοπιστούν περιπτώσεις φορολογουμένων που εργάζονται παράνομα και αποκτούν περιουσιακά στοιχεία. 

Οι έλεγχοι θα στηρίζονται στην έρευνα ανάλογα με την κατηγορία του επαγγέλματος ή ανά ομάδα των κλάδων και θα γίνονται με βάση μέθοδο που θα προσδιορίζει έμμεσα τον τζίρο των επαγγελματιών. Με τη συλλογή και την επεξεργασία των στοιχείων από την ελεγκτική παρατήρηση ο ελεγκτής θα υπολογίζει εξ αποστάσεως, από το γραφείο του, το ακαθάριστο εισόδημα των επαγγελματιών συγκρίνοντας τι δηλώνουν οι ίδιοι, και τι άλλοι επαγγελματίες του κλάδου που δραστηριοποιούνται στην ίδια περιοχή. Αν λοιπόν αυτό που δηλώνουν αποκλίνει από τα έσοδα, όπως τα υπολογίζει η Εφορία, τότε θα εκδίδονται εντολές ελέγχου.