Της Στεφανίας Σούκη
Περαιτέρω συρρίκνωση των τιμών των κατοικιών για το 2018, φθάνοντας σε μια συνολική διόρθωση πάνω από 45% σε σχέση με το ανώτατο σημείο της αγοράς, στο τέλος του 2008, αναμένει η Fitch για την ελληνική αγορά.
Οι αναλυτές του αμερικανικού οίκου αξιολόγησης, καταγράφοντας τις τάσεις στην παγκόσμια αγορά κατοικίας για το τρέχον έτος, επισημαίνουν ότι υπάρχουν μεν μερικά σημάδια βελτίωσης των θεμελιωδών της ελληνικής οικονομίας, παρόλ’ αυτά όμως, οι συναλλαγές στον τομέα των ακινήτων παραμένουν υποτονικές, με συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος, χαμηλές αποταμιεύσεις και περιορισμένη διάθεση από πλευράς του τραπεζικού συστήματος για εγκρίσεις νέων δανείων.
«Οι τιμές των κατοικιών στην Ελλάδα συνεχίζουν να κινούνται πτωτικά ωστόσο με χαμηλότερους ρυθμούς: Στο δεύτερο τρίμηνο του 2017 η ετήσια μεταβολή ήταν στο 0,5% έχοντας υποστεί συνολική πτώση της τάξεως του 42,8% σε σύγκριση με το peak της αγοράς στο τέλος του 2008. Υπερπροσφορά ακινήτων, χαμηλή ζήτηση και χαμηλότερο εισόδημα των Ελλήνων από το 2009 και μετά ήταν οι βασικοί λόγοι που ώθησαν προς τα κάτω την αγορά ακινήτων».
Οι αναλυτές του γνωστού οίκου επισημαίνουν ότι έχουν παρατηρήσει το τελευταίο διάστημα μακροοικονομικές μεταβλητές (μικρή μείωση της ανεργίας από το 24,3% το β’ εξάμηνο του 2016 στο 23,2% το β’ εξάμηνο του 2017 και αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,8% το ίδιο διάστημα) που παραπέμπουν σε μία ήπια βελτίωση, η οποία όμως δεν φαίνεται να έχει αποτυπωθεί ακόμη στις τιμές των κατοικιών. Η Fitch αναμένει ότι το ΑΕΠ θα αυξηθεί για το 2018 κατά 2,1% και 2,6% το 2019, με την ανεργία να μειώνεται αντίστοιχα στο 20,8% και 19,5%, ωστόσο θα πάρει χρόνο ακόμη προκειμένου αυτοί οι παράγοντες να αποτυπωθούν στην στεγαστική πίστη και στη δυνατότητα των Ελλήνων υποψηφίων αγοραστών να δανείζονται και να αποπληρώνουν τις δόσεις του στεγαστικού τους δανείου.
Αντίστοιχα, περαιτέρω επιδείνωση μέσα στο 2017 σημείωσε ο τομέας των στεγαστικών δανείων, αν και με βραδύτερους ρυθμούς: Η Fitch λαμβάνει υπόψη τα νούμερα της Τράπεζας της Ελλάδος στο τέλος του β’ τριμήνου του 2017, όπου ο όγκος των μη εξυπηρετούμενων δανείων έφθανε στο 32,5% σε σύγκριση με το 31% κατά το β ‘τρίμηνο του 2016, κυρίως επειδή οι μη συνεπείς δανειολήπτες, έχουν ξεπεράσει την καθυστέρηση των 90 ημερών. Τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPEs) διαμορφώθηκαν στο 50,6% το δεύτερο τρίμηνο του 2017 (42,8% για τα στεγαστικά δάνεια), αμετάβλητα σε ετήσια βάση.
Ο γνωστός οίκος αναμένει αργή ανάκαμψη το 2018, έτος κατά το οποίο θα μειωθούν και τα νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, στηρίζοντας τη θέση του αυτή στο γεγονός ότι θα υπάρξει βελτίωση της οικονομίας, παράλληλα με τις συνεχιζόμενες προσπάθειες αναδιάρθρωσης από τις τράπεζες που πιέζονται να επιτύχουν τους στόχους μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων. Η Fitch πιστεύει ότι ο αριθμός των επισφαλών δανείων θα επιβραδυνθεί περαιτέρω, καθώς οι τράπεζες έχουν αρχίσει να τα διαχειρίζονται με διαγραφές, ενώ οι εκροές από πωλήσεις δανείων εμφανίζονται περιορισμένες. Ταυτόχρονα, οι αναλυτές του οίκου εκτιμούν ότι το θεσμικό πλαίσιο για τα κόκκινα δάνεια θα συνεχίσει να παράγει περιορισμένα αποτελέσματα, καθώς χρησιμοποιείται κυρίως ως μέσο προς την κατεύθυνση της επίτευξης συμφωνιών αναδιάρθρωσης.
Οσον αφορά τα στεγαστικά δάνεια, το ύψος τους παραμένει χαμηλό, φθάνοντας τα 53 δισ. ευρώ στο δεύτερο τρίμηνο του 17, μειωμένα κατά 9,5% με το β’ εξάμηνο του 2016, ενώ εύθραυστη παραμένει η τάση στην αγορά ως προς τις χορηγήσεις νέων δανείων, με τα νούμερα του πρώτου εξαμήνου του 2017 να απέχουν μακράν από τα επίπεδα του 2008. Η Fitch αναμένει ότι η ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών, παρά τα όποια σημάδια βελτίωσης, θα παραμείνει αδύναμη και το κόστος χρηματοδότησης υψηλό. «Ο όγκος των στεγαστικών δανείων αναμένεται να παραμείνει χαμηλός τα επόμενα χρόνια, λόγω των περιορισμένων δυνατοτήτων των δανειοληπτών και των περιορισμένων πόρων που διατίθενται για δανεισμό. Ωστόσο, η ήπια οικονομική ανάπτυξη του 2018 μπορεί να προετοιμάσει το έδαφος για μικρή αύξηση στη χορήγηση νέων δανείων δεδομένων των εξαιρετικά χαμηλών επιπέδων βάσης που βρίσκονται σήμερα».
Οι τιμές στις υπόλοιπες αγορές
Συνολικά οι τιμές των κατοικιών στις υπόλοιπες αγορές, όπως εξετάζονται από την Fitch αναμένεται να σημειώσουν αύξηση στην συντριπτική τους πλειονότητα, αν και με χαμηλότερο ρυθμό το τρέχον έτος από ό, τι τα τελευταία χρόνια. Η Fitch καταγράφει ως σταθερές ή / θετικές τις προοπτικές για τις περισσότερες αγορές κατοικιών, με χαμηλότερους ρυθμούς λόγω της αύξησης του ρίσκου από την προοπτική αύξησης των επιτοκίων στα στεγαστικά δάνεια.
Η Ελλάδα μαζί με τη Νορβηγία και τη Μεγάλη Βρετανία είναι οι μοναδικές ευρωπαϊκές αγορές όπου δεν προβλέπονται αυξήσεις τιμών για το 2018, ωστόσο και στις υπόλοιπες χώρες, εσωτερικά, μπορεί να υπάρχουν τιμές διαφορετικών ταχυτήτων ανάλογα με την περιοχή, σημειώνοντας ακόμη και πτώση κατά περίπτωση.
