Του Μάριου Ροζάκου
Διπλάσιο ποσοστό αύξησης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), σε σχέση με το «2% ή και χαμηλότερα» που προβλέπεται για φέτος, χρειάζεται η ελληνική οικονομία, για να μην αντιμετωπίσει ξανά πρόβλημα με το ιδιωτικό και το δημόσιο χρέος και να συγκλίνει με την υπόλοιπη ευρωζώνη, σύμφωνα με την ανάλυση του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ). Παράλληλα, όπως τόνισε χθες ο Γενικός Διευθυντής του, καθηγητής Νίκος Βέττας, παρουσιάζοντας την τριμηνιαία έκθεση του ΙΟΒΕ για την ελληνική οικονομία, είναι αναγκαίες μεταρρυθμιστικές τομές, όπως «ένα απλούστερο σύστημα φορολογίας εισοδήματος με ευρύτερη βάση και χαμηλότερους συντελεστές, σε συνδυασμό με τον εξορθολογισμό των υπερβολικών επιβαρύνσεων στην ακίνητη περιουσία».
Ο κ. Βέττας επισήμανε πως «εάν η ανάπτυξη δεν κινηθεί με 3,5%-4%, θα υπάρξει απόκλιση από την ευρωζώνη και πρόβλημα στη διαχείριση του ιδιωτικού και δημόσιου χρέους» και συμπλήρωσε: «Εάν το 2% ήταν διατηρήσιμο για την επόμενη 15ετία, θα έλεγα ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο άσχημα. Αλλά εάν αυτό είναι το μέγιστο που μπορεί να πετύχει μια χώρα που υποτίθεται ότι θα έπρεπε να τρέχει στα πρώτα χρόνια μετά τα Μνημόνια και ύστερα ο ρυθμός υποχωρήσει στο 1%, τότε είναι ανεπαρκές, διότι υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι».
Η έκθεση εκτιμά ότι η ανάπτυξη θα περιοριστεί φέτος στην περιοχή του 2% ή και χαμηλότερα, διαψεύδοντας την υπεραισιόδοξη πρόβλεψη του κρατικού προϋπολογισμού για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,5% φέτος. Το χειρότερο, όμως, είναι ότι, όπως προειδοποίησε ο κ. Βέττας, «η ελληνική οικονομία θα επιστρέψει γρήγορα στην ύφεση, εάν δεν απελευθερώσει και κινητοποιήσει ισχυρές παραγωγικές δυνάμεις μέσα από κατάλληλες διαρθρωτικές τομές».
Το ΙΟΒΕ εντοπίζει τρεις μεγάλους κινδύνους για την οικονομία:
1. Το χαμηλό επίπεδο επενδύσεων, με το σχετικό ποσοστό να ανέρχεται μόλις στο μισό έναντι της υπόλοιπης ευρωζώνης. Ειδικότερα, οι πάγιες επενδύσεις διαμορφώθηκαν στο 11,1% το ΑΕΠ στη χώρα μας το 2018 και ήταν 10 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερες από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, ενώ οι άμεσες ξένες επενδύσεις παραμένουν δραματικά χαμηλές, καθώς δεν αξιοποιήθηκε ούτε η ευκαιρία να τονωθούν στο πλαίσιο των ιδιωτικοποιήσεων και της μείωσης των κόκκινων δανείων.
2. Το επίπεδο και τη δυναμική της ανεργίας, για την οποία «υπάρχει κίνδυνος σταθεροποίησης σε υπερβολικά υψηλά επίπεδα μεσοπρόθεσμα». Όπως υπογράμμισε ο κ. Βέττας, «η αποκλιμάκωση της ανεργίας γίνεται όλο και πιο αργή. Εάν σταθεροποιηθεί κοντά στο 15%, θα παραμείνει ένα μεγάλο οικονομικό και κοινωνικό αγκάθι», σε μια συγκυρία που σημαντικό τμήμα των νοικοκυριών δεν έχει πρόσβαση σε θέσεις εργασίας υψηλής αξίας και σε υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης.
3. Την άρνηση ή την αδυναμία να προχωρήσει ο δομικός μετασχηματισμός της οικονομίας. «Αποτελεί επείγουσα ανάγκη να μη χαθεί χρόνος και ευκαιρίες προεκλογικά και να δρομολογηθεί η εφαρμογή ενός αποτελεσματικού σχεδίου τομών, με αναπτυξιακό πρόσημο, μετεκλογικά», ανέφερε ο κ. Βέττας.
Χαμηλότεροι φορολογικοί συντελεστές
Εξειδικεύοντας τις αναγκαίες τομές και απαντώντας σε ερώτηση για τη μείωση του αφορολογήτου ορίου, ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ εκτίμησε ότι «η ανάγκη να κατεβεί το αφορολόγητο όριο θα γίνει επιτακτική, εάν δεν γίνει συνολική αλλαγή των φορολογικών συντελεστών και αξιοποίηση των ηλεκτρονικών πληρωμών, καθώς τα εισοδήματα που δηλώνονται προσαρμόζονται όλο και περισσότερο στο κατώτερο όριο». Αυτό συμβαίνει επειδή αυξάνεται ο αριθμός των (μη μισθωτών) φορολογουμένων οι οποίοι δηλώνουν χαμηλότερα εισοδήματα από τα πραγματικά, ώστε να αποφύγουν φορολογικές και ασφαλιστικές επιβαρύνσεις. Ωστόσο, ο κ. Βέττας έσπευσε να διευκρινίσει ότι χρειάζονται χαμηλοί συντελεστές φορολογίας εισοδήματος και ότι ήταν λάθος να ανέρχεται ο εισαγωγικός συντελεστής στο 22%. Επιπλέον, τόνισε την ανάγκη μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών για τα χαμηλά εισοδήματα.
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, στις αναγκαίες τομές περιλαμβάνονται επίσης η ουσιαστική ενίσχυση των κεφαλαιοποιητικών πυλώνων του ασφαλιστικού συστήματος, καθώς και η μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος, που βρίσκεται αντιμέτωπο με τις δυσοίωνες δημογραφικές εξελίξεις στη χώρα και τις διεθνείς τεχνολογικές εξελίξεις.
Ο εκλογικός κίνδυνος
Με φόντο τις κυβερνητικές προαναγγελίες για παροχές ενόψει των εκλογών, ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΙΟΒΕ Τάκης Αθανασόπουλος υπογράμμισε ότι «η έναρξη μιας μακράς προεκλογικής περιόδου θα επιφέρει σοβαρά εμπόδια ανάκαμψης της οικονομίας», ενώ ο κ. Βέττας σχολίασε: «Θα μου φαινόταν περίεργο να μην εξαντληθεί ο όποιος δημοσιονομικός χώρος έως την ημέρα των εκλογών. Ωστόσο, επικρέμαται ο κίνδυνος των δικαστικών αποφάσεων και υπάρχει κόπωση στα εισοδήματα που δηλώνονται από ορισμένες κατηγορίες φορολογουμένων».
