«Παν μέτρον… αρεστόν, αλλά όχι άριστον». Κάπως έτσι κυβερνητικά στελέχη περιγράφουν τη δυσκολία να βάλουν στο ζύγι όλες τις εισηγήσεις για παροχές, μέτρα στήριξης και παρεμβάσεις, προκειμένου ο Κυριάκος Μητσοτάκης να επιλέξει αυτά που θα ανακοινώσει από το βήμα της Διεθνούς Εκθεσης στη Θεσσαλονίκη.

«Η ομιλία του πρωθυπουργού θα αποτελέσει πιλότο για τη χώρα και την οικονομία, λίγο πριν από τον βαρύ “ρωσικό χειμώνα” που θα πλήξει την Ευρώπη», εξηγούν παράγοντες του οικονομικού επιτελείου, που έχουν αναλάβει να αξιολογήσουν τα οφέλη -αλλά και τις συνέπειες- όλων των πιθανών εξαγγελιών, προτάσεων ή αιτημάτων. «Οι ανάγκες είναι πολλές, ηγεσία (leadership) όμως δεν σημαίνει απλώς “δος ημίν σήμερον”, είτε λόγω έκτακτων καταστάσεων, είτε λόγω εκλογών κ.λπ.», τονίζουν. «Σημαίνει να βλέπεις μπροστά, να δείχνεις δρόμους, να βάζεις στόχους, αλλά και να δημιουργείς τις προϋποθέσεις για να καλύπτει η χώρα και τις ανάγκες που θα βρει μπροστά της»…

Οι εισηγήσεις

Για να σηματοδοτήσει την προοπτική και τους αναπτυξιακούς στόχους που θέτει, ο πρωθυπουργός θα μιλήσει για μόνιμες μειώσεις φόρων και πλήρη κατάργηση (μετά από μια δεκαετία!) της Εισφοράς Αλληλεγγύης. «Αυτή τη στιγμή όλοι αναμένουμε την Ευρώπη», λένε στην Αθήνα, κάνουν όμως παράλληλα τα δικά τους σχέδια.

Η κυβέρνηση έχει δημιουργήσει χώρο και για έκτακτα μέτρα. Λόγω των εξαιρετικά κρίσιμων συνθηκών, στην πρώτη γραμμή των μέτρων στήριξης που εξετάζονται, βρίσκονται:

■ «Μόνιμη» επιδότηση ρεύματος: βέβαιο θεωρείται ότι το κράτος θα συνεχίσει -έως και το 2023 ακόμα- να πληρώνει λογαριασμούς ρεύματος, απορροφώντας έως και το 90% των αυξήσεων για καταναλωτές και επιχειρήσεις.
■ Αυξημένο επίδομα θέρμανσης: βέβαιος θεωρείται και ο διπλασιασμός του κονδυλίου για επίδομα θέρμανσης των νοικοκυριών, ώστε να περιλάβει περισσότερους και με μεγαλύτερα ποσά επιδότησης, λόγω των ανατιμήσεων σε όλα τα καύσιμα και τις πηγές θέρμανσης – ιδίως στο φυσικό αέριο όμως.
■ Επίδομα φυσικού αερίου: αναζητείται έξτρα κονδύλι από τον Προϋπολογισμό, για να καλύψει κατά ένα μέρος -έστω και μικρό- τις εξωφρενικές ανατιμήσεις κατά 1.000% από τον περασμένο Σεπτέμβριο.
■ Fuel Pass 3: νέα έκτακτα επιδόματα για βενζίνες και πετρέλαιο κίνησης.
■ Eκτακτες παροχές στους πιο ευάλωτους για να αντιμετωπίσουν την ακρίβεια σε ψωμί, τρόφιμα και άλλα βασικά είδη διαβίωσης.

«Όχι άλλο αέριο»…

Ωστόσο τα περιθώρια του Προϋπολογισμού για να επιδοτεί λογαριασμούς εξαντλούνται, ιδίως όταν οι τιμές χονδρικής παραγωγής ρεύματος έφτασαν πλέον στο εξωπραγματικά υψηλό επίπεδο των 70 λεπτών ανά κιλοβατώρα (697€/MWH στις 31 Αυγούστου), σχεδόν δεκαπλάσιο δηλαδή από πέρυσι!

Αιτία του κακού είναι και πάλι το φυσικό αέριο. Εκ των πραγμάτων ανακύπτει μείζον ζήτημα ιεράρχησης όλων των αναγκών και εξέτασης της σχέσης κόστος – όφελος κάθε δαπάνης που θα επιλεγεί.

Πέραν από τις δημοσιονομικές αντοχές, όμως, στις έκτακτες καταστάσεις που βιώνει η Ευρώπη και ο πλανήτης ολόκληρος ανακύπτουν συνεχώς νέα ζητήματα. Προφανώς γι’ αυτό έσπευσε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός να μιλήσει για «μετρημένα μέτρα» από τη ΔΕΘ, καθώς η ελληνική και ευρωπαϊκή οικονομία πρέπει να κρατήσουν «καύσιμα» για τον δύσκολο χειμώνα που έρχεται, αντί να τα «ρίχνουν» στην πολεμική μηχανή του Πούτιν.

Κλειδί των αποφάσεων είναι πλέον… η ρωσική εισβολή! Ιδού πώς επηρεάζει τη δύσκολη εξίσωση πριν από τις εξαγγελίες Μητσοτάκη ο ρωσικός παράγοντας:

■ Επίδομα φυσικού αερίου μπορεί να δοθεί, εφόσον πέσουν όμως οι τιμές και όχι αν ανέβουν! Κι αυτό γιατί όσο ανεβαίνουν, ανεβαίνουν μεν οι ανάγκες των καταναλωτών, αλλά στερεύουν οι πόροι που έχει το κράτος για να δώσει βοηθήματα. Αν οι διεθνείς τιμές υποχωρήσουν κάτω από τα 150 ευρώ ανά μεγαβατώρα -όσο είχαν μέχρι τον περασμένο Ιούνιο δηλαδή- αυξάνονται τα περιθώρια να δοθεί επίδομα. Αντιθέτως, με τιμές αερίου στα 300 ευρώ ή και ακόμα υψηλότερα, η επιδότηση λογαριασμών ρεύματος θα απομυζά τους πόρους από τα άλλα μέτρα στήριξης.

■ Σκεπτικισμό εκφράζουν αρμόδιες πηγές και επειδή η μεν επιδότηση ρεύματος των νοικοκυριών καλύπτει κατά 25%-30% και κατανάλωση φυσικού αερίου, αλλά η απευθείας επιδότηση λογαριασμών φυσικού αερίου συνιστά 100% επιδότηση αγοράς αερίου – και δη ρωσικού. Σε κάθε περίπτωση, αν δοθεί επιδότηση αερίου θα είναι μικρή, ώστε να μην ενισχύεται τόσο άμεσα η οικονομία της Ρωσίας, ακυρώνοντας το εμπάργκο και τις κυρώσεις που της έχουν επιβληθεί.

■ Με βάση στοιχεία του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, η Ελλάδα εισάγει περίπου 70 εκατομμύρια θερμικές μεγαβατώρες ρωσικού αερίου τον χρόνο: χονδρικά, τα 50 εξ αυτών για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, τα 10 για να ζεσταθούν νοικοκυριά που έχουν συνδεθεί στο δίκτυο του φυσικού αερίου, ενώ τα υπόλοιπα 10 για βιομηχανική παραγωγή κ.λπ.

Όσα χρόνια η διεθνής τιμή του φυσικού αερίου παρέμενε στα 15-20 ευρώ ανά μεγαβατώρα, από την Ελλάδα έφευγαν περίπου 1-1,5 δισ. προς τη Ρωσία. Από πέρυσι την άνοιξη, όμως, οι διεθνείς τιμές αερίου δεκαπενταπλασιάστηκαν!
Και από τον Αύγουστο πέρυσι που -για πρώτη φορά στα χρονικά- είχαν φτάσει τότε στα 28 ευρώ, την εβδομάδα που μας πέρασε πέταξαν πλέον και στα 285 ως 300 ευρώ ανά μεγαβατώρα!

Συνεπώς, με αυτές τις διεθνείς τιμές αν οι ανάγκες προμήθειας φυσικού αερίου στη χώρα μας παραμείνουν αμετάβλητες -χωρίς καμία μείωση της κατανάλωσης- από την Ελλάδα «εξάγονται» απευθείας προς τη Ρωσία 20 ολόκληρα δισ. ευρώ τον χρόνο – δηλαδή πάνω από το 10% του ΑΕΠ της χώρας!

Τι σημαίνει για την Ελλάδα καθαρή εξαγωγή συναλλάγματος 18-19 δισ. ευρώ περισσότερων από όσα έδινε πέρυσι στη Ρωσία, για φυσικό αέριο και μόνο; Ισοδυναμεί με όλα όσα θα γλίτωναν οι φορολογούμενοι αν είχε καταργηθεί ο ΕΝΦΙΑ μετά το 2015 ή όσα χάνει σε έναν χρόνο:

■ Ολα τα ετήσια έσοδα από τον τουρισμό, αφού το 2019 (που ήταν η καλύτερη χρονιά όλων των εποχών για τη χώρα μας) απέφερε συνολικές τουριστικές εισπράξεις 18 δισ. ευρώ.

■ Τα διπλάσια απ’ όσα εισέπραξε το 2021, όταν ήρθαν ξανά τουρίστες απ’ όλο τον κόσμο μετά το καθολικό lockdown του 2020.

Εντονος σκεπτικισμός υπάρχει όμως και για συνέχιση της επιδότησης βενζίνης: το Fuel Pass 3 έχει υποστηρικτές, προκαλεί όμως και αντιθέσεις λόγω έλλειψης πόρων που απορροφά η επιδότηση ρεύματος, ιδίως όταν η τιμή της αμόλυβδης έχει πέσει 15%-20% εν σχέσει με τρεις μήνες πριν, όταν αποφασιζόταν η χορήγηση του Fuel Pass 2. Ωστόσο, η επιδότηση στο πετρέλαιο κίνησης που αφορά την τροφοδοσία της αγοράς, τις τιμές στο ράφι και την τσέπη του καταναλωτή, όπως όλα δείχνουν, θα συνεχιστεί.

Διαβάστε ακόμη:

Ο δύσκολος χειμώνας της Ευρώπης: Αρκούν 375 δισ. ευρώ για να ζεσταθούμε;

Μαρσέλο: Τα επενδυτικά «γκολ» του νέου μεγάλου σταρ του Ολυμπιακού

Goldman Sachs: Βαρύ το τίμημα της κρίσης – «Φουσκωμένοι» κατά 2 τρισ. ευρώ οι λογαριασμοί ενέργειας