Το πλέγμα μεταρρυθμίσεων και κινήτρων που θα καταστήσουν τη χώρα ελκυστικό επενδυτικό προορισμό σε όλους τους οικονομικούς τομείς παρουσίασε ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΣΕΒ κ. Μιχ. Μασουράκης σε μία ειδική μελέτη που παρουσιάστηκε στην έναρξη της δεύτερης ημέρας του συνεδρίου για τις επενδύσεις που διοργανώνει ο ΣΕΒ.

Η μελέτη, που έρχεται να κουμπώσει στην «εργαλειοθήκη» που προτείνει η Deloitte για την ενίσχυση των παραγωγικών επενδύσεων στη χώρα, ξεκινά με την καταγραφή των μεγαλύτερων προβλημάτων που υπάρχουν σήμερα και καταλήγει σε συγκεκριμένες προτάσεις σε καίριους τομείς. Μάλιστα ο ΣΕΒ προτείνει τη συγκρότηση ενός Εθνικού Συμβουλίου Επενδύσεων για την εποπτεία εφαρμογής του προγράμματος επιτάχυνσης των επενδύσεων αλλά και δέσμευση όλων των πολιτικών δυνάμεων στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων.

Οι άμεσοι στόχοι του πλέγματος των μέτρων που προτείνονται είναι: 

– μείωση 25% του βάρους των εμποδίων και της γραφειοκρατίας,
– μείωση 35% του χρόνου επίλυσης δικαστικών διαφορών,
– μείωση 30% του χρόνου αδειοδότησης,
– μείωση 30% του εταιρικού φόρου στις νέες επενδύσεις και απλοποίηση των φορολογικών διαδικασιών,
– διπλασιασμό των ιδιωτικών επενδύσεων στην καινοτομία, και
– ψηφιοποίηση της οικονομίας που μπορεί να δώσει ώθηση 4% στο ΑΕΠ και να δημιουργήσει 50.000 νέες θέσεις εργασίας.

Φορολογία

Στο μέτωπο της φορολογίας, η μελέτη προτείνει για την ενθάρρυνση των επενδύσεων:

➢ Βελτίωση φορολογικής προβλεψιμότητας
• καθορισμένη χρονική έναρξη εφαρμογής φορολογικών διατάξεων με τουλάχιστον τριετή ισχύ

➢ Πάταξη φοροδιαφυγής με μείωση συντελεστών με διεύρυνση της φορολογικής βάσης
• διακρατικές συμφωνίες για την αυτόματη ανταλλαγή φορολογικών πληροφοριών
• βελτίωση των μηχανισμών είσπραξης, εφαρμογής Β2Β ηλεκτρονικών συναλλαγών με
σύνδεση του τιμολογίου με τα παραστατικά (πχ δελτία αποστολής)
• αναβάθμιση των πληροφοριακών συστημάτων διασταύρωσης στοιχείων
• επιτάχυνση επίλυσης φορολογικών υποθέσεων στα δικαστήρια

➢ Συμψηφισμός μελλοντικών κερδών με ζημιές προηγούμενων ετών
• ιδανικά χωρίς χρονικό περιορισμό ή εναλλακτικά για τουλάχιστον 12 έτη (μέχρι 70% των φορολογητέων κερδών ανά έτος)

➢ Αντικειμενικοί φορολογικοί έλεγχοι
• εξάλειψη υποκειμενικής αξιολόγησης σε ζητήματα όπως η «παραγωγικότητα της δαπάνης»
και Transfer Pricing, και καθιέρωση και πριμοδότηση του Φορολογικού Πιστοποιητικού

➢ Δραστική μείωση τελών και χαρτοσήμων

➢ Άμεσος συμψηφισμός κάθε μορφής χρεωστικών / πιστωτικών φόρων και τελών (και του ΦΠΑ), ακόμα και με τη μορφή φορολογικής πίστωσης

➢ Οριζόντια επενδυτικά κίνητρα σε βιομηχανικές τεχνολογίες και εξοπλισμό
• σε όλους τους κλάδους με προαιρετική εφαρμογή και μόνο σε κερδοφόρες επιχειρήσεις και στο 50% των φορολογητέων κερδών για δημοσιονομικούς λόγους
• επιταχυνόμενες αποσβέσεις για επενδύσεις τα επόμενα 5 χρόνια
• υπέρ-αποσβέσεις 200%, χωρίς να αλλάζει η διάρκεια απόσβεσης

➢ Μείωση κόστους ιδίων κεφαλαίων που έχουν ως σκοπό επενδύσεις και εταιρικές συμμετοχές,
• ετήσια έκπτωση του αναλογούντος τόκου στα ίδια κεφάλαια

➢ Νέες οικοδομικές άδειες
• φορολογικές ελαφρύνσεις για 15 έτη από την έκδοση της άδειας
✓ απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ και τον φόρο κληρονομιάς
✓ δραστική μείωση του φόρου μεταβίβασης

➢ Ανταποδοτικές επιχορηγήσεις επενδύσεων χωρίς περιττούς ελέγχους
• φορολογικές πιστώσεις αντί για επιχορηγήσεις
• επιστρεπτέες προκαταβολές, με το ΕΣΠΑ να δίδεται με μορφή άτοκων δανείων, και σε περίπτωση καθυστέρησης της επένδυσης, να μειώνεται το ποσοστό ενίσχυσης, ενώ όπου επιτυγχάνονται οι στόχοι απόδοσης, έως το 50% του δανείου να μην επιστρέφεται
• απλές διαδικασίες και έλεγχοι από πιστοποιημένους εξωτερικούς ελεγκτές
• ένταξη σε φορολογικά κίνητρα χωρίς διαδικασία έγκρισης με εκ των υστέρων έλεγχο

Δείτε την παρουσίαση της μελέτης από τον επικεφαλής οικονομολόγο του ΣΕΒ κ. Μιχ. Μασουράκη

Αδειοδότηση εγκαταστάσεων – Χωροθέτηση

Σε ο,τι αφορά την χωροθέτηση και την αδειοδότηση εγκαταστάσεων προτείνονται τα εξής:

➢ Χωροθέτηση & ενημέρωση επενδυτή
• ψηφιοποίηση γεω-χωρικών πληροφοριών και απαιτήσεων αδειοδότησης
• προ-αδειοδότηση συγκεκριμένων εκτάσεων με θεσμικές γραμμές και όρους δόμησης (πχ επιχειρηματικά πάρκα), με προτεραιότητα στις περιοχές επενδυτικής ελκυστικότητας
• ολοκλήρωση της χωροταξικής μεταρρύθμισης με την έκδοση του ΠΔ για χρήσεις γης
• έγκριση των αναθεωρημένων περιφερειακών χωροταξικών σχεδίων
• αναθεώρηση των ειδικών χωροταξικών σχεδίων (βιομηχανίας, ΑΠΕ)
• θέσπιση του ειδικού χωροταξικού για τους ορυκτούς πόρους και το θαλάσσιο σχεδιασμό
• διαδικασία για την ταχεία επίλυση των συγκρούσεων χρήσεων γης ανά επίπεδο σχεδιασμού

➢ Ευθυγράμμιση με τις πρακτικές της Ε.Ε. στην κατάταξη σε κατηγορίες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και κατάργηση της κατηγοριοποίησης βάσει όχλησης
• επαναξιολόγηση βάσει των ευρωπαϊκών πρακτικών της κατηγοριοποίησης έργων και δραστηριοτήτων ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον και
• παράλληλη (και όχι σειριακή) πραγματοποίηση του «περιβαλλοντικού» και του «χωροταξικού/πολεοδομικού» ελέγχου (στο μέγιστο επιτρεπόμενο βαθμό), με στόχο τη μείωση των χρονικών καθυστερήσεων στην αδειοδότηση

➢ Δηλώσεις συμμόρφωσης και προθεσμίες εγκρίσεων
• κατάργηση της άδειας εγκατάστασης, κατ’ ελάχιστο στις περιοχές με χρήσεις γης
• κατάργηση της κατηγοριοποίησης βάσει όχλησης και αντικατάσταση από προβλέψεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας
• παράταση της διάρκειας ισχύος όλων των επιμέρους αδειών σύμφωνα με την ισχύ της περιβαλλοντικής απόφασης (ΑΕΠΟ)
• άρση της απαγόρευσης ίδρυσης και εγκατάστασης νέων δραστηριοτήτων μέσης όχλησης στην Αττική, εντός επιχειρηματικών πάρκων
• τήρηση των προθεσμιών περιβαλλοντικής αδειοδότησης, μέσω της επαναξιολόγησης της κατάταξης έργων και βάσει των σύγχρονων πρακτικών πρόληψης περιβαλλοντικού αντικτύπου
• άμεση ενεργοποίηση του Ηλεκτρονικού Περιβαλλοντικού Μητρώου
• αξιοποίηση των εξωτερικών αξιολογητών μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων
• αδειοδότηση μιας άδειας και μιας στάσης («All-in-one Permit») για όλες τις επιμέρους άδειες (π.χ. δόμησης, λειτουργίας, περιβαλλοντική, κτλ.)
• επέκταση του νόμου Ν. 4442/2016 για άδεια λειτουργίας με “δήλωση συμμόρφωσης” στο σύνολο των οικονομικών δραστηριοτήτων

➢ Αδειοδότηση μιας στάσης
• Λειτουργία κεντρικής αδειοδοτούσας αρχής για μεγάλα έργα και κρίσιμους κλάδους και λειτουργία κεντρικής επισπεύδουσας αρχής, όπου ολιγομελής επιτροπή συντονίζει και επισπεύδει συνολικά τη διαδικασία αδειοδότησης με δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες

Απονομή δικαιοσύνης 

Για την επίλυση διοικητικών διαφορών και την απονομή δικαιοσύνης η μελέτη προτείνει: 

➢ Διοικητική υποστήριξη δικαστών ειδικά σε υποθέσεις επενδύσεων
• συστήματα ταξινόμησης και προ-επεξεργασίας υποθέσεων με ανάθεση σε δικαστή μόνο εφόσον έχει συνταχθεί πλήρως το αρχείο
• ορισμός νομικού βοηθού επιπέδου σπουδών μεταπτυχιακού τίτλου για κάθε δικαστή, με μεταβίβαση αρμοδιοτήτων
• στελέχωση του ΣτΕ με ορκωτούς πραγματογνώμονες οι οποίοι θα συνδράμουν στη ταχεία έκδοση αποφάσεων
• μέγιστος χρονικός ορίζοντας 6 μηνών στην εκδίκαση αιτήσεων αναστολών και ακύρωσης έργων στρατηγικών επενδύσεων

➢ Πρόβλεψη για ειδικό πινάκιο διοικητικών υποθέσεων που σχετίζονται με την υλοποίηση επενδύσεων

➢ Ανάθεση υποθέσεων βάσει πολυπλοκότητας και εκτιμώμενου χρόνου εκδίκασης
• κάθε δικαστής αναλαμβάνει υποθέσεις «ισοδύναμης πολυπλοκότητας»

➢ Κωδικοποίηση και απλοποίηση της νομοθεσίας
• προτεραιότητα σε βασικούς κώδικες με επίπτωση στην επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις

➢ Αναπροσαρμογή κόστους του ενσήμου αναβολής για κάθε (μετά το πρώτο) αίτημα αναβολής

➢ Ηλεκτρονική αυτοματοποίηση δικαστηρίων (e-courts)
• πλήρως ηλεκτρονικές διαδικασίες
• δικαστήρια διασυνδεδεμένα ηλεκτρονικά με δημόσιες υπηρεσίες για την άμεση άντληση πληροφοριών

➢ Οφέλη από την ηλεκτρονική υποστήριξη
• 70% μείωση χρόνου
• διπλασιασμός του ρυθμού εκδίκασης
• €235 εκ. εξοικονόμηση
• έως 800.000 λιγότερες ανθρωπο-ημέρες (όσο η ετήσια παραγωγική εργασία μιας ελληνικής επαρχιακής πόλης)
• 1.400 νέες θέσεις εργασίας

Ψηφιακός μετασχηματισμός βιομηχανίας

Για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της βιομηχανίας στο πλαίσιο της «4ης βιομηχανικής επανάστασης» ο ΣΕΒ προτείνει: 

➢ Παραγωγικές επενδύσεις σε νέες βιομηχανικές τεχνολογίες
• μείωση 50% του κόστους των επενδύσεων μικρότερης κλίμακας σε νέες τεχνολογίες (έως €100.000 ετησίως) είτε μέσω φορολογικών εκπτώσεων είτε ως μη επιστροφή ληφθέντων κεφαλαίων επενδυτικών ταμείων
• επιταχυνόμενες αποσβέσεις για επενδύσεις τα επόμενα 5 χρόνια
• υπερ-αποσβέσεις 200% για νέες βιομηχανικές εγκαταστάσεις, τεχνολογικό εξοπλισμό και ψηφιακά ελεγχόμενα μηχανήματα

➢ Ιδιωτικές δαπάνες σε καινοτομία, έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α)
• φοροαπαλλαγή ισόποση με τις δαπάνες Ε&Α για τα πρώτα 2 έτη και 50% απαλλαγή για το τρίτο, με δυνατότητα μεταφοράς ζημιών έως και 10 χρόνια

➢ Αναβάθμιση ψηφιακών δεξιοτήτων
• χρήση του θεσμού της μαθητείας
• χρηματοδότηση του 15% των διδακτορικών διατριβών σε θέματα Industry 4.0

➢ Ανάπτυξη ανοικτής καινοτομίας και διασύνδεσης επιχειρήσεων και πανεπιστημίων
• δημιουργία κέντρων αριστείας και ψηφιακών κέντρων καινοτομίας και για την ανάπτυξη σχέσεων συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίων και εδραιωμένων και νεοσύστατων εταιριών υψηλής τεχνολογίας

Επενδύσεις στην καινοτομία

Σε ο,τι αφορά την ενίσχυση της καινοτομίας προτείνονται: 

➢ Ενίσχυση οριζόντιων φορολογικών μέτρων
• μείωση στο 10% του φορολογικού συντελεστή εσόδων προερχόμενων από την εκμετάλλευση προϊόντων πνευματικής ιδιοκτησίας (συμπεριλαμβανομένων και των ευρεσιτεχνιών)
• υπερ-εκπτώσεις δαπανών έρευνας και ανάπτυξης (R&D) για νεοφυείς επιχειρήσεις (startups) στο 150% και 200%, από 130% σήμερα και στις δύο κατηγορίες
• απλοποίηση διαδικασιών έτσι ώστε να μην ακολουθούνται διαδικασίες κρατικών ενισχύσεων αλλά ελέγχου φορολογικών υποχρεώσεων, σε θέματα οριζόντιων φορολογικών μέτρων που αφορούν τη λογιστική πρακτική (π.χ. υπερεκπτώσεις δαπανών)

➢ Συνεργατικές δομές και οικοσυστήματα καινοτομίας
• δημιουργία σταθερού πλαισίου για φαρμακευτικές εταιρείες που επενδύουν σε έρευνα, ανάπτυξη πνευματικής ιδιοκτησίας και κλινικές μελέτες και παροχή φορολογικών κινήτρων,
ταχύτερων εγκριτικών διαδικασιών, πρόσβαση σε ερευνητικά ιδρύματα, κτλ.
• δημιουργία ζωνών καινοτομίας, με συγκέντρωση σε μια περιοχή ιδιωτικών & δημόσιων ερευνητικών φορέων, πανεπιστημίων, επιχειρήσεων, κτλ. προκειμένου να δημιουργηθούν
συνέργειες
• προσέλκυση και απασχόληση ανθρώπων με υψηλές δεξιότητες στην έρευνα και ανάπτυξη

Διοικητικό κόστος & γραφειοκρατία

Τέλος για τη μείωση της γραφειοκρατίας και του διοικητικού κόστους προτείνονται τα εξής: 

➢ Εφαρμογή κανόνα €1-in / €2-out
• για κάθε ρύθμιση που έχει διοικητικό κόστος €1 για τις επιχειρήσεις, η δημόσια διοίκηση αποσύρει ή τροποποιεί ρυθμίσεις που έχουν κόστος €2

➢ Θέσπιση δεσμευτικού ετήσιου προγράμματος απλοποίησης, κωδικοποίησης, αξιολόγησης, κατάργησης ρυθμίσεων

➢ Σύμφωνο για τις ΜμΕ
• αν οι νέες ρυθμίσεις συνεπάγονται δυσανάλογα αυξημένα βάρη για τις ΜμΕ, η δημόσια διοίκηση μπορεί να εξαιρέσει τις ΜμΕ από την εφαρμογή ή να λάβει μέτρα μείωσης της επίπτωσης

➢ Ενσωμάτωση των Οδηγιών της Ε.Ε. στο εθνικό δίκαιο ώστε να μην δημιουργούν ανταγωνιστικό μειονέκτημα στις ελληνικές επιχειρήσεις

➢ Ημερομηνία εφαρμογής της νομοθεσίας με έναρξη ισχύος δυο συγκεκριμένες ημερομηνίες το χρόνο

➢ Νομοθετική προτεραιότητα στη μείωση διοικητικού βάρους
• όλες οι ρυθμίσεις που συνεπάγονται μείωση διοικητικού βάρους έχουν νομοθετική προτεραιότητα.

➢ Χρόνος φορολογικής επίπτωσης όχι μεγαλύτερος από 3 χρόνια

➢ Κράτος 2.0
• ψηφιακή τελωνειακή πύλη (single window)
• ενιαίο φορολογικό χαρτοφυλάκιο
• ηλεκτρονικά μητρώα
• μοναδικός ψηφιακός αριθμός ταυτότητας στις συναλλαγές με το κράτος
• ψηφιακές συναλλαγές και τιμολόγηση σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα
• ψηφιακή διαχείριση εγγράφων και ροών εργασίας
• μια μοναδική πηγή για κάθε στοιχείο, αρχή της «μόνο μίας φοράς» (once-only principle) για την παροχή δεδομένων πολιτών και επιχειρήσεων προς το Δημόσιο

 Δείτε τι συζητήθηκε στο συνέδριο του ΣΕΒ για τις επενδύσεις μέσα από τα ακόλουθα τρία κανάλια

Παράλληλη Ενότητα Α
– Επενδύσεις στη βιομηχανία
– Επενδύσεις σε δίκτυα, υποδομές και ενέργεια 

Παράλληλη Ενότητα Β
– Επενδύσεις σε νέους δυναμικούς κλάδους της μεταποίησης
– Επενδύσεις στην εφοδιαστική λιμάνια, αεροδρόμια 

Παράλληλη Ενότητα Γ
– Επενδύσεις στην ψηφιακή οικονομία, καινοτομία, startups
– Επενδύσεις στην κυκλική οικονομία