Του Κωστή Πλάντζου
Με συνοπτικές διαδικασίες και χωρίς να εκδοθούν φύλλα ελέγχου κλείνουν οι φάκελοι για φορολογικές υποθέσεις που δεν έχουν προτεραιοποιηθεί προς έλεγχο για μέσα στο 2017 –εκτός αν υπάρχουν ενδείξεις ή “υπόνοιες” της ελεγκτικής Αρχής για ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Την ίδια στιγμή οι χρήσεις 2001-2005 έχουν ουσιαστικά παραγραφεί, εφόσον δεν παραλήφθηκε να υποβληθεί κάποια φορολογική δήλωση. Για όσους όμως έσπευσαν να ενταχθούν στον ρύθμιση της οικειοθελούς αποκάλυψης, οι υποθέσεις τους δεν μπαίνουν «στο συρτάρι» αφού ουσιαστικά αυτοκαταγγέλθηκαν με βάση «νεώτερα στοιχεία» που οι ίδιοι επικαλέστηκαν και, βάσει του ν.4446/2016, οι δηλώσεις αυτές δεν γίνεται να ανακληθούν.
Εγκύκλιος που εξέδωσε η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, εξειδικεύει προηγούμενες αποφάσεις που εφαρμόζουν την απόφαση του ΣτΕ για την 5ετή παραγραφή των ανέλεγκτων υποθέσεων. Με βάση τις οδηγίες εκείνες:
– για χρήσεις από το 2001 έως 2005, έλεγχοι θα γίνονται εφόσον ο φορολογούμενος δεν έχει υποβάλει εμπρόθεσμα φορολογική δήλωση. Με άλλα λόγια, αν έχουν υποβάλει όλες τις δηλώσεις και δεν έχει κοινοποιηθεί ως τώρα κάποια εντολή ελέγχου για τα έτη αυτά, οι φορολογούμενοι δεν έχουν να ανησυχούν για ελέγχους και πρόστιμα.
– για τις χρήσεις από το 2006 και μετά οι υποθέσεις θα ελέγχονται κατά προτεραιότητα μόνο εφόσον υπάρχουν «συμπληρωματικά στοιχεία».
Αξίζει να σημειωθεί ότι εάν αυτά προέρχονται από το εξωτερικό (πχ λίστες Λαγκάρντ κλπ) τότε θεωρούνται πράγματι «νέα στοιχεία», αν όμως προέρχονται από ελληνικές τράπεζες (λίστα εμβασμάτων) αμφισβητείται αν πράγματι αποτελούν νεώτερα στοιχεία ή όχι. Το θέμα αναμένεται να κριθεί δικαστικά τις επόμενες ημέρες.
– οι υποθέσεις από το 2008 και μετά ελέγχονται κατά προτεραιότητα εφόσον έχει διαπιστωθεί φοροδιαφυγή, οπότε ισχύει 20ετής και όχι 5ετής παραγραφή.
– οι χρήσεις 2011 και μετά είναι όλες ανοικτές προς έλεγχο «και με το νόμο» καθώς βρίσκονται εντός του γενικού ορίου της 5ετούς παραγραφής.
Με βάση την νέα εγκύκλιο, οι υποθέσεις διαχωρίζονται σε προτεραιοποιημένες και σε μη προτεραιοποιημένες, σύμφωνα με τα κριτηρια παραγραφής. Για όσες υποθέσεις δεν είναι προτεραιοποιημένες, η εντολή που δίδεται είναι να συντάσσεται ένα απλό υπηρεσιακό σημείωμα με τις διαπιστώσεις, και όχι βεβαίωση καταλογισμού.
Ολόκληρη η εγκύκλιος έχει ως εξής:
ΠΟΛ. 1154
ΘΕΜΑ: «Παροχή οδηγιών για την ομοιόμορφη εφαρμογή της με αριθ. ΔΕΛ Β 1136035 ΕΞ 2017/15.9.2017 (Β’ 3278) Απόφασης του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων».
Σε συνέχεια της ως άνω Απόφασης του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε., με την οποία προβλέπεται η έκδοση πράξεων διορθωτικού προσδιορισμού φόρων, τελών, εισφορών και επιβολής προστίμων (στο εξής: «πράξεις προσδιορισμού») σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις σε συνδυασμό με τη με αριθ. 1738/2017 Απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ και για την ομοιόμορφη αντιμετώπιση των εκκρεμών προτεραιοποιημένων υποθέσεων ελέγχων που θα διενεργηθούν εντός του έτους 2017, παρέχονται οι κάτωθι οδηγίες:
1. Υποθέσεις που αφορούν χρήσεις προτεραιοποιημένες σύμφωνα με τη ΔΕΛ Β 1136035 ΕΞ 2017/15.9.2017 Απόφαση Διοικητή Α.Α.Δ.Ε.
α) Με τη με αριθ. ΔΕΛ Β 1136035 ΕΞ 2017/15.9.2017 Απόφαση του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. ορίστηκε ότι, για τη φορολογία εισοδήματος και για τις φορολογίες για τις οποίες εφαρμόζονται οι διατάξεις της φορολογίας αυτής, ελέγχονται κατά προτεραιότητα και εκδίδονται σχετικές πράξεις προσδιορισμού, ως κάτωθι:
Σε κάθε περίπτωση, για όλες τις χρήσεις μέχρι 31/12/2013, ισχύουν και οι λοιπές διατάξεις περί παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για έκδοση πράξεων προσδιορισμού που προβλέπονται με τα άρθρα 84 του ν. 2238/1994 (Κ.Φ.Ε.) και 57 του ν. 2859/2000 (Φ.Π.Α.), ενώ για τις φορολογίες κεφαλαίου (Φ.Μ.Α., Φ.Μ.Α.Π., κ.λπ.) και τελών χαρτοσήμου ισχύουν διαφορετικοί χρόνοι παραγραφής. Ειδικά για τις υποθέσεις του Κώδικα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών και Κερδών από τυχερά παίγνια, ισχύουν οι διατάξεις περί παραγραφής που προβλέπονται με τον ως άνω Κώδικα (άρθ.102 ν.2961/2001) για χρήσεις μέχρι 31/12/2014.
β) Η έκδοση πράξεων για χρήσεις 2008 και μετά, δυνάμει των οριζομένων στις διατάξεις της παρ. 3 του άρθ. 36 του ν. 4174/2013 σε συνδυασμό με τις διατάξεις της παρ. 11 του άρθ. 72 του ίδιου νόμου, προϋποθέτει να προκύπτει φοροδιαφυγή κατά την έννοια και τα όρια του άρθρου 66 του ίδιου νόμου περί εγκλημάτων φοροδιαφυγής (σχετ. η ΠΟΛ.1142/2016 και η ΠΟΛ.1088/2017), η οποία διαπιστώνεται από τον διενεργηθέντα έλεγχο, ύστερα και από την πάροδο της προβλεπόμενης προθεσμίας για τις έγγραφες απόψεις του ελεγχόμενου στο σημείωμα διαπιστώσεων του άρθ. 28 του Κ.Φ.Δ..
γ) Για φορολογίες, πέραν της φορολογίας εισοδήματος (π.χ. φορολογία τελών χαρτοσήμου), που περιλαμβάνονται στην εντολή ελέγχου, για τις οποίες δεν έχει παραγραφεί το δικαίωμα του Δημοσίου για έκδοση πράξεων προσδιορισμού σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, εκδίδονται οι οικείες πράξεις.
δ) Σε κάθε περίπτωση, τα οριζόμενα στις παρ. 1, 2, 3, 4 και 6 της με αριθ. ΔΕΛ Β 1189202 ΕΞ 2016/28.12.2016 (Β’ 4270/30.12.2016) Απόφασης του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε., όπως ισχύει, περί καθορισμού των φορολογικών ελέγχων που θα διενεργηθούν το έτος 2017 και ειδικότερα περί της δυνατότητας ανακατάταξης των υποθέσεων σε σειρά προτεραιότητας, έχουν εφαρμογή και εν προκειμένω.
ε) Τα αναφερόμενα στις περιπτώσεις α-γ της παρούσας παραγράφου εφαρμόζονται και για τις υποθέσεις για τις οποίες έχουν εκδοθεί πράξεις προσδιορισμού και επί των οποίων εκκρεμούν ενδικοφανείς προσφυγές στη ΔΕΔ.
2. Υποθέσεις που αφορούν χρήσεις μη προτεραιοποιημένες σύμφωνα με τη ΔΕΛ Β 1136035 ΕΞ 2017/15.9.2017 Απόφαση Διοικητή Α.Α.Δ.Ε.
α) Στην περίπτωση που μέχρι το χρόνο δημοσίευσης της με αριθ. ΔΕΛ Β 1136035 ΕΞ 2017/15.9.2017 Απόφασης Διοικητή Α.Α.Δ.Ε., ήτοι μέχρι 18.9.2017, δεν έχει κοινοποιηθεί σημείωμα διαπιστώσεων του άρθρου 28 του Κ.Φ.Δ. και προσωρινός προσδιορισμός φόρου, συντάσσεται μόνο σχετικό υπηρεσιακό σημείωμα για τις εν λόγω χρήσεις, το οποίο τίθεται στο φάκελο της υπόθεσης ως αναπόσπαστο στοιχείο.
β) Στην περίπτωση που μέχρι το χρόνο δημοσίευσης της με αριθ. ΔΕΛ Β 1136035 ΕΞ 2017/15.9.2017 Απόφασης Διοικητή Α.Α.Δ.Ε. έχει κοινοποιηθεί σημείωμα διαπιστώσεων του άρθρου 28 του Κ.Φ.Δ. και προσωρινός προσδιορισμός φόρου, μετά την πάροδο της προβλεπόμενης προθεσμίας για τις απόψεις του ελεγχόμενου και εφόσον συντρέχουν ενδείξεις εγκλήματος φοροδιαφυγής, συντάσσεται μόνο σχετική έκθεση με τις διαπιστώσεις του ελέγχου για τις εν λόγω χρήσεις, η οποία τίθεται στο φάκελο της υπόθεσης ως αναπόσπαστο στοιχείο. Για τις λοιπές χρήσεις εφαρμόζεται η περίπτωση α’ της παρούσας παραγράφου.
Και στις δύο ως άνω περιπτώσεις, εάν οι ελεγκτικές υπηρεσίες έχουν ενδείξεις ή υπόνοιες απόπειρας ή διάπραξης των αδικημάτων της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες ή της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας ή των βασικών αδικημάτων, όπως αυτά ορίζονται στο άρθ. 3 του ν.3691/2008, αποστέλλουν αναφορά απευθείας και χωρίς καθυστέρηση στην Αρχή του άρθρου 7 του ίδιου νόμου (σχετ. ΠΟΛ. 1049/2012 και ΠΟΛ. 1180/2014).
3. Υποθέσεις που αφορούν χρήσεις προτεραιοποιημένες και μη σύμφωνα με τη ΔΕΛ Β 1136035 ΕΞ 2017/15.9.2017 Απόφαση Διοικητή Α.Α.Δ.Ε.
α) Για τις προτεραιοποιημένες χρήσεις, συντάσσεται ξεχωριστή έκθεση ελέγχου και ο έλεγχος ολοκληρώνεται με την έκδοση των οικείων πράξεων προσδιορισμού.
β) Για τις μη προτεραιοποιημένες χρήσεις, συντάσσεται υπηρεσιακό σημείωμα ή έκθεση με τις διαπιστώσεις του ελέγχου, εφόσον συντρέχουν ενδείξεις εγκλήματος φοροδιαφυγής και έχει κοινοποιηθεί σημείωμα διαπιστώσεων του άρθρου 28 του Κ.Φ.Δ. και προσωρινός προσδιορισμός φόρου ή προστίμου.
γ) Εάν κατά τον χρόνο δημοσίευσης της με αριθ. ΔΕΛ Β 1136035 ΕΞ 2017/15.9.2017 Απόφασης του Διοικητή Α.Α.Δ.Ε. έχει ήδη συνταχθεί ενιαία έκθεση ελέγχου για το σύνολο των ελεγχόμενων χρήσεων και δεν έχουν εκδοθεί οι οικείες πράξεις προσδιορισμού, εφαρμόζονται τα ανωτέρω (α) και (β) και περαιτέρω, η ήδη συνταχθείσα ενιαία έκθεση ελέγχου τίθεται στο φάκελο της υπόθεσης ως αναπόσπαστο στοιχείο αυτού.
4. Λοιπά θέματα
α) Σε περίπτωση που μέχρι τον χρόνο δημοσίευσης της με αριθ. ΔΕΛ Β 1136035 ΕΞ 2017/15.9.2017 Απόφασης Διοικητή Α.Α.Δ.Ε. (18.9.2017), ο έλεγχος έχει ολοκληρωθεί και έχουν ήδη εκδοθεί οι σχετικές πράξεις προσδιορισμού, ακολουθείται η προβλεπόμενη από τον Κ.Φ.Δ. διαδικασία ως προς την κοινοποίηση των εν λόγω πράξεων.
β) Για υποθέσεις για τις οποίες υποβλήθηκαν δηλώσεις στο πλαίσιο οικειοθελούς αποκάλυψης φορολογητέας ύλης σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 57-61 του ν.4446/2016, σε κάθε περίπτωση, έχουν εφαρμογή οι Αποφάσεις Διοικητή Α.Α.Δ.Ε. ΠΟΛ. 1006/2017 (ΦΕΚ Β’ 43) και ΠΟΛ. 1110/2017 (ΦΕΚ Β’ 2556) και οι οδηγίες που έχουν δοθεί με τις εγκυκλίους διαταγές ΠΟΛ. 1009/2017 και Π0Λ.1115/2017.
γ) Τέλος, διευκρινίζεται ότι τα αναφερόμενα στις προηγούμενες παραγράφους εφαρμόζονται, τόσο για το σύνολο των εκκρεμών προτεραιοποιημένων υποθέσεων ελέγχων που θα διενεργηθούν εντός του έτους 2017, συμπεριλαμβανομένων των υποθέσεων στις οποίες διενεργείται έλεγχος δυνάμει εισαγγελικών παραγγελιών, όσο και για τις πληροφοριακές εκθέσεις που διαβιβάζονται από τις Υ.Ε.Δ.Δ.Ε. και για τις υποθέσεις που ελέγχονται με Ειδικά Συνεργεία Ελέγχου.
Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ